راه مقابله با فساد در صنعت خودرو

زمانی که ممنوعیت ثبت سفارش خودرو در سال گذشته اعلام شد، شاهد بودیم که تعداد زیادی از شرکت‌ها به‌صورت غیرقانونی اقدام به واردات خودرو کردند. البته این موضوع تنها محدود به صنعت خودرو نیست. بلکه به مانند هزاران تخلفی است که در اقتصاد کشورمان رخ داده و کسی هم پاسخگو نبوده است. به هر جهت، رانت‌های اطلاعاتی یا وجوه سرگردان نزد برخی افراد خاص، این امکان را ایجاد می‌کند که دارندگان آنها یا خودرو به کشور وارد کنند یا طلا را به میزان هنگفتی خریداری کنند. این فضای تخلف اقتصادی و رانت‌خواری تنها در یک بخش اقتصادی وجود ندارد، بلکه امروز می‌بینیم که فساد سراسر کشور را گرفته است و بنابراین تنها نمی‌توان گفت که فساد مربوط به صنعت خودرو است. در مورد اینکه وزیر صنعت، معدن و تجارت در برنامه تلویزیونی اظهار کردند که به محض ممنوع کردن واردات خودرو ثروت کسانی که خودرو آماده تحویل یا در راه دارند چند برابر می‌شود و ما مکانیسمی برای حل این مساله نداریم، باید بگویم که این تبی است که به محض ممنوعیت برای یک کالای خاص، در کشور بالا می‌گیرد. در واقع اینها فضاسازی است برای اینکه قیمت‌ها را تغییر و افزایش بدهند و جو اقتصادی را ملتهب‌‌تر کنند. اینکه برخی معتقدند امروز ما شاهد شکل‌گیری یک جنگ اقتصادی در کشور هستیم، من هم با این موضوع موافق هستم. امروز ما شاهد یک جنگ اقتصادی در کشورمان هستیم و عوامل مختلفی در آن نقش دارند و نباید از نقش عوامل داخلی در به راه افتادن این جنگ غافل ماند. برای مثال برخی خبرهای منتشر شده از این حکایت دارد که چند مدیر وزارت صنعت در قضیه ثبت سفارش خودرو بازداشت شده‌اند، بنابراین نباید علت اینگونه مسائل را تنها در غیرخودی‌ها جست‌وجو کرد. متاسفانه امروز فساد به‌طور گسترده‌ای در کشور اشاعه یافته است و امروز کسی از شنیدن اخبار مربوط به فساد آن غافلگیر نمی‌شود. زمانی، اختلاس سه‌هزار‌میلیاردی برای افکار عمومی خیلی سنگین بود، اما امروز قبح آن ریخته است و برای افکار عمومی به‌گونه‌ای عادی شده است. باید بگویم راه مقابله با فساد، اقتصاد باز و آزاد است. دولت باید دخالت خود را در اقتصاد محدود کند و اجازه دهد اقتصاد در مسیر درست قرار بگیرد و آنچه درست است انجام دهد. در واقع اگر دخالت‌های دولت روزبه‌روز کاهش پیدا کند، اقتصاد هم می‌تواند از این جنگ اقتصادی سربلند خارج شود و به بالندگی برسد. مساله دیگری که حتما باید مورد توجه قرار گیرد، این است که باید فضای مناسب برای سرمایه‌گذاری چه برای سرمایه‌گذاران داخلی و چه برای سرمایه‌گذاران خارجی فراهم شود. در واقع اگر فضای امنی به ‌لحاظ اقتصادی و سیاسی در کشور مهیا شود؛ سرمایه‌گذاران نیز می‌توانند با طیب‌خاطر سرمایه‌گذاری کنند و بدین ترتیب موجبات رشد و رونق اقتصادی کشور را فراهم سازند. در این راستا، حتما باید مراودات بین‌المللی ما تقویت شود. برقراری ارتباط سازنده با جامعه بین‌المللی از اهمیت وافری برخوردار است و کمک شایانی به رونق صنایع کشور ما به‌ویژه صنعت خودرو می‌کند. باید به‌گونه‌ای بستر را فراهم کنیم که رانت دولتی از اقتصاد کشورمان حذف شود. در این زمینه هم هیچگونه معجزه‌ای رخ نمی‌دهد. بلکه باید ساختارها تغییر کنند؛ این تغییر هم به معنای آزاد کردن اقتصاد از بند محدودیت‌های دولتی است. کشور ما در معرض فشار از جانب تحریم‌های بیرونی است. متاسفانه تصمیم‌های اقتصادی لحظه‌ای و یک‌شبه و افزایش لجام‌گسیخته قیمت‌ها که هر روز اوج می‌گیرند، فشار زیادی به صنایع و واحدهای تولیدی ما وارد کرده‌اند. امروز صنعت خودرو یک صنعت وابسته است. البته یک زمانی به سمت خروج از این وابستگی و طراحی خودرو داخلی رفتیم، اما حمایت درستی از آن صورت نگرفت. ما خودروساز نیستیم؛ ما مونتاژکار و تولیدکننده قطعات خودرو هستیم. چون صنعت خودرو ما وابسته است؛ درنتیجه ما به واردات مواد اولیه خارجی، فناوری و... وابستگی پیدا می‌کنیم و از آنجایی که همه اینها وابسته به نرخ ارز هستند، وقتی قیمت ارز تا این اندازه دچار نوسان می‌شود، این صنعت هم، صنعت پایداری نخواهد بود.
* کارشناس صنعت خودرو