سکوت، منشأ اصلی مشکلات اقتصادی

با توجه به فضایی که در وضعیت تغییر وزرا به وجود آمده باید اذعان کرد که آقای روحانی در به وجود آمدن این فضا بیشترین نقش را داشته به جهت سکوتی که او پس از 29 اردیبهشت سال گذشته پیشه کرده و باعث ایجاد یک توهم و تصور غلط در جامعه نسبت به عملکرد دولت به ویژه عملکرد تیم اقتصادی دولت شده و این سکوت منشأ تمام مشکلات و معضلات اقتصادی بوده است. بنابراین اگر آقای روحانی بر نگاه داشتن تیم اقتصادی‌اش اصرار نداشت و از وزرای جوان‌تر، چابک‌تر و همسوتر استفاده می‌کرد هیچ‌یک از این مشکلات به وجود نمی‌آمد و یا در صورت به وجود آمدن مشکلات، ابعاد آن بسیار کم بود. این تصور متاسفانه فقط در میان مردم نیست بلکه دیروز در سخنرانی‌های نمایندگان مخالف وزرای پیشنهادی هم به روشنی قابل مشاهده بود که اگر وزرای اقتصادی به خوبی عمل کرده بودند هیچ‌یک از مشکلات به وجود نمی‌آمد. سوالات و نکاتی در مخالفت با وزرای پیشنهادی مطرح شد، به طور مثال سوال نمایندگان از وزیر پیشنهادی اقتصاد آن بود که برنامه‌تان برای استقلال بانک مرکزی چیست؟ چرا بانک‌های کشور به جای بانکداری، بنگاه‌داری می‌کنند؟ چرا حجم نقدینگی تا این اندازه زیاد است؟ اصل سوال صحیح است اما اشکال کار از آنجایی به وجود می‌آید که همگی این تصور را در سر می‌پرورانند که آقای روحانی می‌توانست کاری انجام دهد که بانک مرکزی مستقل می‌ماند یا می‌توانست کاری انجام دهد تا بانک‌های کشور طی پنج سال گذشته مانند بانک‌های کشورهای توسعه‌یافته عمل می‌کردند. به نظر می‌رسد که بسیاری از افراد فراموش کرده‌اند که بسیاری از گفته‌هایشان محصول پنج سال دولت آقای روحانی نیست. حداقل آن است که سیاست‌های اشتباه طی 5 سال گذشته هم ادامه پیدا کرد. این سوال را می‌توان از نمایندگانی که با وزرای پیشنهادی مخالفت کردند پرسید که آیا در زمان آقایان احمدی‌نژاد، مرحوم آیت‌ا... هاشمی و یا رئیس دولت اصلاحات بانک مرکزی مستقل بود؟ حجم نقدینگی توسط بانک مرکزی کنترل می‌شد و یا توسط رئیس‌جمهور و قوه مجریه؟ اگر شخصی از کره ماه بیاید و به صحبت‌های مجلسی‌ها گوش دهد تصور می‌کند که تا قبل از سال 92 همه چیز عالی بوده و از سال 92 حتی 96 به بعد این مشکلات به وجود آمده است. به هیچ وجه نباید گفت که نمره کارنامه اقتصادی دولت 20 است، چرا که دولت ضعف‌ها و نواقص بسیار زیادی دارد. اما اگر به این موضوع فکر کنیم که تمام ضعف‌ها و نواقص و نابسامانی‌ها به پنج سال ریاست روحانی بازمی‌گردد، یا ناآگاهانه است و یا آگاهانه و به منظور توجیه افکار عمومی صورت می‌گیرد. به عنوان مثال حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد خطیب محترم نماز جمعه خطاب به دولت روحانی مطرح کرد، چرا وابستگی به نفت وجود دارد؟ چرا شما سعی نمی‌کنید که این وابستگی را کاهش دهید؟ این سوال را باید از آقای ابوترابی پرسید که چند سال است اقتصاد ایران به نفت وابسته شده است؟ آیا اقتصاد ایران طی 5 سال گذشته که آقای روحانی رئیس‌جمهور بوده وابسته شده است؟ اقتصاد ایران در زمان آقای احمدی‌نژاد به نفت وابسته نبود؟ در زمان دولت اصلاحات وابسته نبود؟ در زمان آیت‌ا... هاشمی‌رفسنجانی وابسته نبود؟ آقای ابوترابی فرد در بخش دیگری از صحبت‌هایشان مطرح کردند که میلیاردها دلار یارانه پرداخت می‌شود که اکثرا به لایه‌های مرفه جامعه می‌رسد. سوال آن است که آیا این وضعیت امروز به وجود آمده؟ آیا فقط قوه مجریه مسئول به وجود آمدن این وضعیت بوده است؟ چرا آقای روحانی سکوت کرد؟ این سکوت باعث شد تا تصور نادرست، عمومیت پیدا کند و متاسفانه همه به این باور دچار شدند که اگر به جای آقای نوبخت، آقای کرباسیان و آقای واعظی فرد دیگری در دولت قرار می‌گرفت وضعیت بهتر بود، اما هیچ تفاوتی نداشت؛ زیرا خیلی از مسائل از پایه درست نیست. اقتصاد ایران یک اقتصاد ناکارآمد دولتی است و همیشه اینگونه بوده است. ایرادات و اشکالاتی که در حال حاضر در دولت آقای روحانی مشاهده می‌شود طی چهل سال گذشته افتان و خیزان وجود داشته است.
* استاد دانشگاه