اروپا نزديك به«آمريكا» تا «ايران»

آرمان: به نظر می‌رسد اتفاقاتی در عرصه هسته‌ای در حال وقوع است و اروپا که بارها تاکید کرد با راه‌اندازی سازوکار مالی مستقل برای ارتباط ایران از خروج آمریکا از برجام استقبال می‌کند، اکنون به اقدامات و اظهاراتی می‌پردازد که نشانگر تمایل اروپا برای نزدیک شدن به آمریکا است! 15 دی‌ماه اتحادیه اروپا بیانیه‌ای صادر کرد که در برخی بخش‌های آن گویی ادعاهای بی‌پایه آمریکا علیه کشورمان را با شدت و حدت بیشتری تکرار کرده است که این اقدام مغایر ادعاهای اروپا برای همکاری با ایران است به عنوان نمونه در بخشی از این بیانیه تصریح شده است: «شورا از نگرانی‌های رو به فزونی در منطقه و نقش ایران در این زمینه، از جمله تأمین حمایت‌های نظامی، مالی و سیاسی برای بازیگران غیردولتی در کشورهایی مانند سوریه و لبنان ابزار نگرانی می‌کند.» ادعایی بی‌اساس که تا پیش از این از سوی آمریکا با هدف ممانعت از نقش‌آفرینی مثبت ایران در منطقه مطرح شده بود و اکنون مشخص نیست اتحادیه اروپا با چه هدفی آن را تکرار می‌کند. ادعای دیگر این بود که «این شورا درباره فعالیت‌های موشک‌های بالستیک ایران نگرانی‌های خطیر دارد و از ایران می‌خواهد از انجام این فعالیت‌ها به ویژه شلیک موشک‌هایی که با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مغایرت دارند، اجتناب کند. ایران کماکان به تلاش‌ها برای افزایش برد و دقت موشک‌های خود و همچنین افزایش شمار آزمایش‌ها و پرتاب‌های عملیاتی خود، ادامه می‌دهد. این فعالیت‌ها بی‌اعتمادی را تعمیق کرده و موجب بی‌ثباتی منطقه می‌شوند. شورا از ایران می‌خواهد تمامی تدابیر لازم را برای رعایت کامل تمامی قطعنامه‌های شورای امنیت در زمینه ارسال موشک‌ها و مواد و فناوری‌های مرتبط به بازیگران دولتی و غیردولتی در منطقه به کار ببندد. این شورا همچنین در چارچوبی گسترده‌تر نگرانی‌های دیرینه و جدی خود از تشکیلات‌سازی نظامی در منطقه را یادآور می‌شود.» وزارت خارجه به این ادعاها پاسخ داد: جمهوری اسلامی ایران نسبت به مواضع اتحادیه اروپایی ملاحظات و نقد‌های جدی دارد. قبل از هرچیز همچنان که قبلا اعلام شد ما از ثبت سازوکار حمایت از تبادلات تجاری (ساحات) با ایران استقبال می‌کنیم، اما بدون تردید انتظار طبیعی و واقع‌گرایانه آن است که این سازوکار هرچه سریع‌تر به‌خصوص با اقدام دیرهنگام و ناکافی از سوی طرف‌های اروپایی با دقت و سرعت عمل بیشتری اجرایی شده و جنبه‌های دیگر تجارت میان ایران و کشور‌های اروپایی را همچنان که در بیانیه ماه می ‌وزرای خارجه ایران و سه کشور اروپایی تصریح و تعهد شده پوشش دهد. برای ما جنبه‌های اقتصادی برجام و انتفاع ایران از آن اهمیت بسزایی دارد و چگونگی اجرای تعهدات طرف‌های اروپایی برجام می‌تواند ملاک و محکی تعیین کننده و اساسی در تنظیم مناسبات آتی ما باشد. مرتبط کردن اجرای این سازوکار که از تعهدات ذاتی برجامی است با الزامات نهادهایی، چون FATF غیر قابل قبول است. طرح اتهامات بی‌پایه‌ای همچون طراحی و یا اقدام تروریستی در اروپا از ابتدا بی‌اساس و تعجب برانگیز بود. ایراد چنین اتهامات واهی و بی‌اساس و ابراز نگرانی اروپایی‌ها در شرایطی که گروه‌های تروریستی و جنایتکار شناخته شده و دارای شناسنامه برای جهانیان در اروپا آزادانه فعالیت می‌کنند، نه تنها در شرایط کنونی سازنده نیست بلکه در راستای اهداف معاندینی است که خواهان تیرگی روابط ایران با اروپا هستند. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بزرگترین قربانیان حملات تروریستی و به عنوان کشوری که در مبارزه با گروه‌هایی همچون داعش که حتی امنیت اروپا را تهدید کرده و می‌کنند، پیشرو و همواره پشتاز بوده است از اتحادیه اروپایی انتظار دارد تا با نگاهی واقع‌بینانه و به دور از استاندارد‌های مرسوم دوگانه به این موضوع پرداخته و با آن برخورد جدی و اقدام نماید. همچنان که قبلا نیز اعلام شده است موضوع فعالیت‌های دفاعی ایران صرفا دفاعی، بازدارنده و بومی است و این موضوع هرگز در دستور کار مذاکره ما با دیگر کشور‌ها نبوده و نخواهد بود. اعتقاد راسخ داریم طرح این گونه موضوعات در شرایط فعلی منطقه‌ای و تهدیدات آشکار علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران سازنده، کارساز و مفید نبوده و همسو با امنیت منطقه و منافع واقعی اروپا نیست. دیروز همچنین بهزاد صابری، مشاور وزیر امور خارجه کشورمان در واکنش به نگرانی اروپا نسبت به برنامه موشک‌های بالستیک کشورمان در توئیتی نوشت: قطعنامه ۲۲۳۱ از ایران می‌خواهد که موشک‌هایی را که توانایی حمل سلاح‌های هسته‌ای دارند، ارتقا ندهد. سالیان سال است که ایران برد موشک‌هایش را زیاد نکرده است. در عوض، بر روی ارتقای دقت آنها تمرکز کرده است. موشک‌هایی که می‌خواهند کلاهک هسته‌ای حمل کنند، نیازی به دقت ندارند.
رویکرد متفاوت
از سوی دیگر سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس در بیانیه‌ای رسما اعلام کردند که کانال ویژه تجارت اروپا و ایران ثبت شده است. در این بیانیه آمده است: «فرانسه، آلمان و انگلیس، در راستای تعهد راسخ و تلاش‌های ادامه‌دار خود برای حفظ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که به تأیید قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت رسیده، ایجاد «ابزار پشتیبان مبادلات تجاری» را اعلام می‌کنند. این ابزار، کانال ویژه‌ای برای تسهیل تجارت مشروع بین عاملان اقتصادی اروپا و ایران است.» در بخش دیگری از بیانیه مزبور آمده است: «فعالیت ابزار پشتیبان مبادلات تجاری، منطبق با بالاترین معیارهای بین‌المللی در زمینه مبارزه با پولشویی، مبارزه با تأمین مالی تروریستی (AML/CFT) و تبعیت از تحریم‌های اتحادیه اروپا و سازمان ملل خواهد بود. در همین راستا، سه کشور اروپایی از ایران انتظار دارند فوراً تمامی عناصر برنامه اقدام FATF را اجرا کند.» این بیانیه با واکنش ایران مواجه شد چنانکه دیروز سخنگوی وزارت امور خارجه ایران تصریح کرد: در بحث سازو كار مالی اروپا (اینستکس) هيچ الزام و شرايط خاصی وجود ندارد. بهرام قاسمی در پاسخ به بیانیه سه کشور اروپایی در پی اعلام ثبت سازوکار مالی اروپا با ایران و مباحث مطرح شده در خصوص اینکه در این بیانیه به بحث FATF نیز اشاره شده و موضع ایران در این خصوص چیست، عنوان کرد: در بیانیه‌ روز پنجشنبه سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) برای اعلام ثبت این سازوکار که البته با تاخیر صورت گرفت، به چند مطلب حاشیه‌ای اشاره شده از جمله موضوع FATF که بحث داخلی ماست. وی افزود: آنچه که در این بیانیه به آن اشاره شده به عنوان یک خواسته و درخواست مطرح شده، ولی متأسفانه به علت برخی ترجمه‌های نادرست، در ایران به اشتباه چنین استنباط کرده‌اند که تشکیل این سازوکار حمایت از مبادلات و تجارت بین ایران و اروپا مشروط به بحث FATF است. قاسمی تصریح کرد: قطعا چنین چیزی وجود ندارد و هیچ‌کس برای کشور مستقلی همچون ایران که در دهه فجر و چهلمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی است و برای استقلالش بهای زیادی پرداخته نمی‌تواند شرط بگذارد و شروطی را تعیین کند. این دیپلمات ارشد کشورمان گفت: جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری مستقل براساس مصالح خود و منافع مردم درباره هر آنچه لازم باشد تصمیم می‌گیرد. وی همچنین تأکید کرد: در بحث ‌سازوکار مالی اروپا هیچ الزام و شرایط خاصی وجود ندارد. پیش از قاسمی وزیر امور خارجه هم به این بیانیه واکنش نشان داد. ظریف پس از اعلام ‌سازوکار مالی ویژه اروپا با ایران در توئیتی اجرای آن را بسیار با تأخیر دانست. او در عین حال گفت که ایران آماده تعامل سازنده در شرایط برابر و احترام متقابل با اروپا است. ظریف در توئیت خود آورده است: ایران از سازوکار ویژه مالی اروپا و ایران -گام بسیار پر تأخیر اول- در اجرای تعهدات می ‌۲۰۱۸ اعضای اروپایی برجام برای حفظ برجام با تضمین بهره‌مندی ایرانیان از مزایای این توافق پس از اعمال مجدد تحریم غیرقانونی آمریکا استقبال می‌کند. ما برای تعامل سازنده با اروپا با شرایط برابر و احترام متقابل آماده هستیم.
توازن در توافق برجام


معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان و گوردو مونتاین دبیرکل وزارت امور خارجه فرانسه ششمین دور گفت‌وگوهای سیاسی دو کشور را در پاریس برگزار کردند. در این گفت‌وگوها آخرین تحولات مربوط به روابط دوجانبه، اجرای برجام و مکانیسم نوین ساحات (اینستکس)، تعهدات فرانسه، مبارزه با تروریسم و افراط گرایی، و تحولات منطقه مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت. سیدعباس عراقچی، در این نشست ضمن اشاره به اجرای کامل تعهدات ایران در چارچوب برجام، اظهار کرد؛ طرف‌های دیگر تاکنون نتوانسته‌اند که تعهدات خود را اجرایی کنند و در نتیجه توازن در توافق برجام از بین رفته است. وی ضمن استقبال از مکانیسم ساحات، گفت: این راهکار با تأخیر زیاد اعلام شده و امیدواریم مراحل اجرایی شدن آن به‌سرعت انجام شود. مونتاین نیز در این دیدار بر تداوم حمایت فرانسه از برجام تاکید کرد و گفت طراحی سازوکار ویژه مالی به همین منظور صورت گرفته است. وی افزود: فرانسه علاقه‌مند به استمرار گفت‌وگو با جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک کشور مهم و تأثیرگذار در خصوص همه موضوعات مورد علاقه طرفین است.