روزنامه آرمان امروز
1398/02/19
تصمیم خردگرایانه ایران در قبال برجام
اقدام ایران در اجرانکردن بخشی از تعهداتش حاوی چند نکته مهم است؛ نخست اینکه ایران از برجام خارج نشده و این بدان معناست که ایران تمایل ندارد رفتاری انجام دهد که به بازگشت تحریم‌ها منجر شود. نکته دوم اینکه ایران براساس یک محاسبه دقیق طوری عمل کرده که هنوز راه را برای اروپایی‌ها باز گذاشته است. درحقیقت اگر بعد از 60روز مذاکرات جدیدی صورت بگیرد که در حوزه‌های نفتی و بانکی مسائل و مشکلات مبتلابه ایران را حل کند، بازگشت از این خروج محدود مجددا امکان‌پذیر خواهد بود. به بیان دیگر ایران نوعی مشروط‌سازی را در دستور کار قرار داده است. نکته سوم اینکه ایران هم براساس دکترین ماشه که تلویحا در برجام گنجانده شده، یعنی اقدامات متقابل و متناظر و نیز براساس قانونی که مجلس گذرانده، یعنی قانون اقدامات متقابل و متناظر ایران در اجرای برجام، می‌تواند از برجام خارج شود، چون یکی از طرف‌های معاهده یعنی ایالات متحده آمریکا از برجام خارج شده و سایر اعضای برجام (کشورهای اروپایی) منهای چین و روسیه هم از انجام تعهداتشان سر باز می‌زنند. پس ایران به‌طور طبیعی و در چارچوب برجام می‌تواند از این توافقنامه خارج شود. اما بنا بر احترام به تعهدات بین‌المللی و بنا به ملاحظه‌ای واقع‌گرایانه، یعنی پرهیز از بازگشت تحریم‌های قبل از برجام، ایران از این موافقت‌نامه خارج نشده است. نکته بعد اینکه این تصمیم ایران بعد از بردباری‌های زیادی اتفاق می‌افتد. از آغاز برجام تا خروج ایالات متحده آمریکا، اقدام جدی از سوی طرف‌های مقابل برای اجرای بندهای آن صورت نگرفت. ایالات متحده آمریکا یعنی یکی از طرف‌های برجام، از آن خارج شد و بعد سه کشور اروپایی، آلمان، انگلیس و فرانسه هم هیچ‌یک از تعهدات برجامی خود را اجرا نکردند و واکنش آنها در حد حرف بوده است. بنابراین ایران به اندازه کافی بردباری لازم را نشان داده است. امروزه هیچ‌کشور و فردی در عرصه بین‌الملل نمی‌تواند ایران را به‌خاطر خروج محدود از برجام یا اجرانکردن بعضی تعهدات محدود در برجام، سرزنش کند. تا جایی که به‌عنوان بازتاب‌های تصمیم ایران، جامعه بین‌المللی به سرزنش ایالات متحده آمریکا پرداخت و افکار عمومی بین‌المللی ایران را برای اجرانکردن محدود برجام، محق شناخت و این می‌تواند یک دستاورد بین‌المللی مهم برای ایران باشد. درحقیقت به‌عنوان بازتاب این تصمیم می‌توان اینگونه عنوان کرد که ایران مقتدرانه و سنجیده نسبت به بعضی از تعهدات برجامی خود عمل کرده و افکار عمومی بین‌المللی از این تصمیم ایران حمایت و برعکس ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا را در اجرانکردن تعهداتشان سرزنش می‌کنند. نکته دیگر اینکه از آنجا که توپ الان در زمین اروپایی‌هاست، آنها باید تصمیم بگیرند که از این پس چگونه رفتار کنند. به‌نظر می‌رسد احتمالا اروپا به‌دلیل منافع ملی خودشان، ناچار باشد که فشار بیشتری به ایالات متحده آمریکا وارد کند و در عین حال خودشان هم به‌سمت اجرایی‌کردن تعهداتشان حداقل سازوکار مالی که پیشنهاد داده بودند، حرکت کنند. نگاه اروپا به برجام یک نگاه هنجاری-امنیتی است. اروپایی‌ها سعی دارند از طریق هنجارهای بین‌المللی کشورهایی مثل ایران را متعهد به تعهداتی کنند که امنیت اروپا تامین شود. مثلا برجام از دید اروپایی‌ها، توافقنامه‌ای بود که توانست از هسته‌ای‌شدن ایران جلوگیری کند و از دید آنها می‌توان با ایران در مورد حقوق بشر صحبت کرد و مکانیزمی در این‌باره که مورد قبول اتحادیه اروپا و ایران باشد را به‌کار گرفت. همین‌طور انتظار دارد که ایران در جلوگیری از قاچاق موادمخدر فعالیت‌های گذشته خود را ادامه دهد و یا امیدوار است که با کاهش بحران در خاورمیانه از ورود مهاجران بیشتر به اتحادیه اروپا جلوگیری شود و یا امیدوار است با ایجاد ثبات در منطقه خلیج فارس در امنیت انرژی اروپا مشکلی به‌وجود نیاید. اینها شاخص‌های امنیتی است که اروپا به آن نگاه می‌کند. لذا نگاه اروپا به ایران در چارچوب سیاست همسایگی اتحادیه اروپا قابل تفسیر است. بنابراین صحبت‌های دکتر روحانی که اگر اروپا از تعهدات برجامی خود سر باز بزند، نه‌تنها ایران از آن تعهدات برجامی خود متقابل سر باز خواهد زد، بلکه احتمالا بر نقش مثبتی که تاکنون در تامین امنیت اروپا در حوزه‌های مواد مخدر، قاچاق انسان، جرائم سازمان‌یافته دیگر ایفا کرده، خیلی پایبند نخواهد بود، به‌درستی عنوان شده و کاملا دقیق است.
* استاد دانشگاه
سایر اخبار این روزنامه
برجام در اغما
خروج از برجام نباید از ما شروع شود
آمريكامصالحه با ايران را با گزينه جنك دنبال مي كند
امروز وظیفه حوزه‌ها از گذشته سنگین‌تر است
راه‌اندازی گشت رضویون
در بازار ارز سرمایه‌گذاری نکنید
محاکمه رضوی و دلاویز و ۲۹ مدیر وقت بانک سرمایه
تصمیم خردگرایانه ایران در قبال برجام
یاد د اشـت‌‌هـای اخـتصـاصـی
اقدام هیبتی- حیثیتی ایران
خروج از برجام به نفع ایران نیست
نگران پس از من نباشید، نگران خصومت آمریکا باشید
محاکمه رضوی و دلاویز و ۲۹ مدیر وقت بانک سرمایه
در بازار ارز سرمایه‌گذاری نکنید
تصفیه دل و دوری از ریا (۲)
بورس سبزپوش شد، دلار رشد کرد
سانسور اطلاعات صادراتی!
این بار نوبیت آیت الله صادق لاریجانی
