روزنامه آفتاب یزد
1398/07/06
بررسی ابعاد مختلف انتقال پیام بن‌سلمان به حسن روحانی از سوی عمران خان در گفتوگوی آفتاب یزد با جعفر قنادباشی:
یک میانجیگری ساده و بی اثر!آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: حسن روحانی در نشست خبری در نیویورک گفته است که بن‌سلمان از طریق عمران خان برای او پیام فرستاده است و حالا نخست وزیر پاکستان با تاکید دوباره بر اینکه به درخواست دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا و محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی با روحانی دیدار و گفتوگو کرده است، می‌گوید: «رئیس جمهوری آمریکا چنین نظری داشت که من قادر به میانجیگری در تنش تهران- واشنگتن و گفتوگو درباره توافق اتمی هستم.» عمران خان که پس از حمله بیست و سوم شهریور به تاسیسات نفتی آرامکو، به عربستان سعودی سفر کرده و با پادشاه و ولیعهد این کشور دیدار و گفتوگو کرده بود در مصاحبه با یک شبکه آمریکایی گفت: «قبل از عزیمت به نیویورک، سفر رسمی به عربستان انجام داده و با محمد بن سلمان دیدار داشتم و ولیعهد سعوی در این دیدار از من خواست درباره حوادث اخیر در خلیج فارس به منظور تنش‌زدایی میان تهران و ریاض، با حسن روحانی گفتوگو کنم.» نخست وزیر پاکستان با اشاره به اینکه در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل من با ترامپ صحبت کردم، با طرف ایرانی نیز گفتوگو کردم، گفت: «وضعیت بسیار دشوار است اما ما با هرگونه درگیری و جنگ مخالفیم.» عمران خان با بیان اینکه «جنگ احتمالی با ایران پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی خواهد بود»، گفت: «ما و کشورهای در حال توسعه به شدت متحمل پیامدهای سنگین این بحران خواهیم شد و قیمت نفت افزایش خواهد یافت.»
>ایران ـ عربستان کجا و ایران ـ آمریکا؟!
بحث میانجیگری میان ایران و آمریکا بحث تازه‌ای نیست اما اینکه محمد بن سلمان از عمران خان خواسته باشد تا به عنوان میانجی با طرف ایرانی گفتوگو کند اندکی جای تامل دارد! یکی از مباحث بسیار مهم که به عنوان تفاوت در تنش میان تهران و ریاض و اختلافات عمیق بین تهران و واشنگتن به نظر می‌رسد آنکه سطح روابط ایران و عربستان بر اساس آنچه در ذهن داریم اساساً قابل مقایسه با نوع رابطه ایران و آمریکا نیست به تعبیری ساده‌تر، اگرچه بین ایران و عربستان چالش‌ها و درگیری‌های عمیق سیاسی و دیپلماتیک وجود دارد اما همه رابطه ایران و عربستان دچار گسست نشده است و اگر قرار بر برقراری مجدد رابطه و نیز شروع گفت‌وگوها برای رفع تنش‌ها و چالش‌ها باشد طبیعتاً راه‌های بسیار زیادی می‌تواند وجود داشته باشد.
به عنوان نمونه همین امسال بیشتر از ۸۰ هزار ایرانی به عنوان زائر بیت الله الحرام راهی سرزمین وحی شدند و این نشان می‌دهد که ارتباطاتی بین ایران و عربستان وجود دارد. نکته ی دیگر با توجه به سخنان رهبر معظم انقلاب در موضوع مذاکره و رابطه، در تنها نقطه‌ای که از عبارت مطلقاً استفاده شده است؛ هر نوع مذاکره ایران با آمریکا و اسرائیل است پس می‌توان از اینجا نیز فهمید که نوع مذاکره و شروع مذاکره ایران و عربستان بسیار ساده تر از برقراری هر نوع رابطه با آمریکایی‌ها است و لزوماً نیازی به میانجی احساس نمی‌شود!
جعفر قنادباشی تحلیلگر مسائل غرب آسیا در گفتوگو با روزنامه آفتاب یزد با توجه به مسئله‌ای به نام میانجیگری عمران خان مابین ایران و عربستان و ایران با آمریکا به این نکته اشاره می‌کند که اساساً عمران خان اگر هم تلاشی برای میانجیگری ما بین تهران و ریاض انجام داده باشد خارج از چارچوب‌های سیاسی احزاب پاکستان بوده و یک تلاش شخصی برای رسیدن به مقاصد اقتصادی و سیاسی در مواجهه با دولت عربستان است.
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی به این مسئله نیز توجه می‌کند که عمران خان در سفر به عربستان و نیز سفر بن سلمان به پاکستان آن گونه‌ای رفتار کرد که همه مجامع بین‌المللی واقف به این مسئله شدند که عمران‌خان روی کمک‌ها و سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی عربستان در پاکستان حساب ویژه‌ای باز کرده است و شاید این مسئله و عنوان کردن تلاش برای میانجیگری ما بین تهران و ریاض در ادامه همان فعالیت‌های سیاسی ـ اقتصادی عمران خان باشد که البته تا این لحظه هیچ فایده‌ای برای او از نظر سیاسی و اقتصادی نداشته است!
جعفر قنادباشی با توجه به چالش‌های پیش روی دولت عربستان و محمد بن سلمان از جمله حمله به تاسیسات نفتی آرامکو و نیز رسیدن به سالگرد قتل خاشقجی ـ فعال رسانه‌ای سعودی ـ و نیز مباحث مطرح شده در مجامع بین‌المللی در رابطه با درگیری‌های نظامی با یمن به صراحت می‌گوید که رفع برخی چالش‌ها و اختلافات بین تهران و ریاض در این زمان نمی‌تواند به عنوان یک اولویت به شمار آید.
این تحلیلگر مسائل دنیای عرب می‌گوید در دورنمای اظهارات عمران خان مبنی بر اینکه محمد بن سلمان از او خواسته تا مابین ریاض و تهران به عنوان میانجی برای رفع کدورت‌ها و اختلافات سیاسی اقدام کند باید دولت لندن را نیز دید زیرا در ادامه تلاش‌های دول اروپایی برای بازگرداندن امنیت به منطقه خلیج فارس می‌توان به این نکته نیز اشاره کرد که شاید در کنار همه تلاش‌هایی که در حال انجام هست عمران خان نیز به کار گرفته شده تا از یک جناح دیگر ایران و عربستان را به خویشتنداری و آرامش دعوت کند و نه رفع تنش و اختلاف!
در ادامه قنادباشی می‌گوید: در چشم انداز‌های بلندمدت سیاسی ایران و عربستان شباهت‌هایی بین حسن روحانی و محمد بن سلمان وجود دارد به این گونه که هر دو چهره سیاسی به آینده و باقی ماندن در عرصه قدرت بسیار امید دارند این تحلیلگر مسائل بین‌المللی در مورد حسن روحانی بر این نکته پافشاری دارد که پس از دوران ریاست جمهوری، حسن روحانی به این سادگی‌ها از عرصه قدرت کناره‌گیری نخواهد کرد زیرا او سالیان سال است که در راس بسیاری از امور امنیتی و دیپلماتیک ایران حضوری پررنگ و مقتدرانه داشته و بسیار امیدوار است که پس از دوران ریاست جمهوری نیز همچنان در عرصه و صحنه باقی بماند.
در همین زمینه محمد بن سلمان نیز بسیار امیدوار است تا ولیعهدی موفق و پادشاهی سربلند در دولت آینده عربستان به کار گمارده شود! حال اگر از این زاویه به مسئله نگاه کنیم و شباهت‌هایی بین محمد بن سلمان و حسن روحانی در آینده سیاسی ایران و عربستان وجود دارد که هر دو را مجاب می‌کند تا در دوران باقیمانده از ریاست جمهوری و ولیعهدی بسیاری از مشکلات و چالش‌ها را به هر صورت ممکن رفع کنند اما باز هم وقتی به جایگاه پاکستان و عمران خان نگاه می‌کنیم اساساً نمی‌توانیم او را به عنوان یک میانجی موثر و تعیین کننده به شمار آوریم.
جعفر قنادباشی در ادامه این گفتوگو به چالش‌های پیش‌روی محمد بن سلمان اشاره داشته و می‌گوید برای ولیعهد عربستان که تمام تلاش خود را صرف دشمنی با ایران کرده است آسان نخواهد بود که به یکباره و با یک میانجیگری ساده همه چالش‌ها و اختلافات سیاسی و دیپلماسی به کناری گذارده شود و ایران و عربستان رابطه عادی و بدون چالش را دنبال نمایند.
قناد باشی می‌گوید: دولت عربستان با صرف هزینه‌های میلیارد دلاری کشورهای متعددی در آسیا و آفریقا را در برابر جمهوری اسلامی ایران قرار داده و حتی در بسیاری از چالش‌هایی که پیش روی جمهوری اسلامی ایران قرار داشته است محمد بن سلمان و عربستان حتی پیشروتر از پادشاهان عربستان در صفحه اول خود یعنی با ایران قرار گرفته و شاید اگر به عمق این ماجرا دقت کنیم بیشتر باور ما نمی‌شود که مسئله ایران و عربستان اگر هم قرار باشد حل شود باید مابین دو کشور و بدون وجود کشور ثالث باشد زیرا حرف‌هایی که بین ایران و عربستان را رد و بدل خواهد شد بسیار جدی تر از آن است که کشور سومی بتواند آن را حذف کند.
نکته بسیار مهم دیگری که جعفر قنادباشی به آن اشاره می‌کند نوع رابطه سیاسی و اقتصادی عربستان و اسرائیل و نیز تقابل عربستان با حزب‌الله لبنان است. وی معتقد است که اگر از این زاویه نیز به اختلافات عربستان و ایران نگاه کنیم خواهیم دید که اختلافات ایران و عربستان صرفاً در دایره روابط ایران و عربستان خلاصه نمی‌شود و بسیار فراتر از پایتخت‌های دو کشور باید پای میز مذاکره بیایند تا شاید برخی از مشکلات ایران و عربستان نیز در خلال آن حل شود.
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا با توجه به شرایط موجود در نشست اخیر مجمع عمومی سازمان ملل که تحت الشعاع رابطه ایران و آمریکا و مسائل جانبی آن از جمله برجام بود معتقد است که اساساً رفع چالش و تنش بین تهران و ریاض با توجه به اختلافات عمیق ایران و آمریکا و مسائل پیش آمده در مورد برجام یک مسئله درجه ۲ و حاشیه‌ای است پس اگر از این زاویه نیز به مسئله نگاه کنیم خواهیم دید که یک میانجیگری ساده و بی اثر نصیب عمران خان خواهد شد و نصیب دیگری به پاکستان و اسلام آباد نخواهد رسید!
جعفر قنادباشی با اشاره به رندانه بودن بر عهده گرفتن مسئولیت قتل خاشقجی از سوی بن سلمان و نیز ادامه حواشی حمله یمنی‌ها به تاسیسات آرامکو می‌گوید اساساً محمد بن سلمان و سردمداران ریاض آنچنان تمرکزی در حوزه سیاست ندارند که خواسته باشند در میانه این همه گرفتاری ناگهان به رفع تنش و چالش و اختلاف با تهران حتی فکر کنند، پس می‌ماند یک مسئله و آن این که عمران‌خان با توجه به دیدار اخیرش از عربستان و نیز عازم نیویورک بودن برای شرکت در مجمع عمومی سالانه سازمان ملل، پیشنهاداتی را از سوی خود به طرف عربستانی داده باشد و آنها نیز با این پیشنهاد صرفاً موافقت تلویحی کرده باشند وگرنه در عالم سیاست و میانجیگری‌های سیاسی، عملاً شرایطی که باید فرد میانجی و کشور میانجی حائز باشد شامل عمران خان و پاکستان نمی‌شودو.
قناد باشی در پایان ما را به یک مسئله مهم‌تر سوق می‌دهد و آن این که وقتی طرف ایرانی از عادی شدن سفر عمره حجاج سخن می‌گوید به این معنا است که نوعی از رفع کدورت‌ها و ارتباطات سیاسی در لایه‌های سیاسی ـ مذهبی ایران و عربستان آغاز به کار نموده که هر آن ممکن است دو سوی ماجرا را پشت میز مذاکرات بنشاند!
سایر اخبار این روزنامه
چرا متمولان از خیر یارانه ۴۵ هزار تومانی نمی‌گذرند؟
طرح خشونت زدایی همه جانبه از محیط مدارس تا چه حد جدی است؟
اروپا به تحریم‌های آمریکا پایبند ماند، باید از آنها قطع امید کرد
اشرف غنی خود را فاتح می‌داند
گزینه‌ای جز استیضاح ترامپ وجود ندارد
چرا ارشاد پای مجوزهایش نمی‌ایستد؟
مدارس غیردولتی حق ندارند شهریه‌های 40 میلیونی بگیرند
کلاهبرداری از نوع بیمه تکمیلی !
ارزیابی نتایج سفر رئیس‌جمهور به آمریکا در گفتوگوی آفتاب یزد با فلاحت پیشه عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس
بررسی ابعاد مختلف انتقال پیام بن‌سلمان به حسن روحانی از سوی عمران خان در گفتوگوی آفتاب یزد با جعفر قنادباشی:
سطح توقع از روحانی
رشد تاب آوری اقتصادی
خلیفه داستان‌های هزار و یک شب
آخر زمان«آپوکالیپتو»
رشد تاب آوری اقتصادی
جنگ تجاری یا راهبردی امریکا با چین
اگر ما هم یک معلول بودیم...
