روزنامه آفتاب یزد
1398/11/07
وزیر خارجه عمان برای بار دوم در یک هفته در توقفی در تهران با ظریف دیدار کرد، عمان همواره به عنوان یک میانجی‌گر شناخته میشود
ادامه تلاش‌های عمان در بن بست میانجی گری!آفتاب یزد- گروه سیاسی: رابطه میان ایران و آمریکا هر روز پیچیده‌تر از دیروز! یکی از کلیدواژه‌هایی که این روزها در سرچ گوگل قابل مشاهده است، تکرار این جمله است که «اعلام آمادگی عمان برای میانجی گری میان ایران و آمریکا» این عبارت با مجموعه‌ای از سفرهای مقامات عمان یا تماس‌های تلفنی آنها یا مقاماتی از دو طرف تهران و واشنگتن همراه است! این درحالی است که رابطه ایران و آمریکا وارد فاز جدیدی شده است که دونالد ترامپ به فارسی توئیت می‌زند «وزیر امور خارجه ایران می‌گوید ایران خواستار مذاکره با ایالات متحده است اما می‌خواهد که تحریم‌ها برداشته شود. نه، مرسی!»؛ و ظریف به انگلیسی پاسخ می‌دهد: «بهتر است به دونالد ترامپ توصیه شود که نظرات و تصمیمات سیاست خارجی خود را بر اساس واقعیت‌ها پایه‌گذاری کند، نه بر اساس عناوین خبرهای فاکس نیوز یا مترجمان فارسی‌اش. برای آگاهی بهتر، او می‌تواند مصاحبه کامل من را (به زبان انگلیسی) بخواند.» در میانه این بحث و جدل توئیتری بن‌علوی وزیر خارجه عمان در برگشت از اجلاس داووس سوئیس در میانه راه در تهران توقف می‌کند تا برای کمتر از یک هفته دوبار به ایران سفر کند. وزیر خارجه عمان بار دیگر با محمد جواد ظریف دیدار کرد. در این دیدار دو وزیر در خصوص موضوعات دوجانبه و منطقه‌ای به ویژه همکاری‌های دوکشور در تنگه هرمز تبادل نظر کردند و بر اراده دولت‌های متبوع خود در جهت تداوم همکاری‌ها و رایزنی‌ها با هدف تضمین ایمنی دریانوردی و امنیت انرژی برای همگان تاکید کردند. آنها از همه طرف‌ها خواستند نقش مثبتی را در این روند ایفا نمایند. این دیدارها در زمانی که ترامپ و ظریف بر سر مذاکره جَدَل توئیتری داشتند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که در سال‌های اخیر مسقط تلاش کرده به عنوان یک میانجی در جهت تعادل بخشی گام بردارد.
>تجربه تاریخی میانجی گری عمان
گمانه زنی درباره نقش عمان برای ایجاد گفتگوها درحالی است که تنش میان ایران و آمریکا در هفته‌های اخیر بیش از هر زمانی بوده و وارد یک خصم نظامی نیز شدند هرچند که ماجرا بیخ پیدا نکرد. با این حال همانطور که جواد ظریف گفته ایران تمایل به گفتگو با برخی شرط و شروط‌ها را دارد آن هم صرفا در قالب برجام نه بیشتر. در این میان گفتگوی مستقیم برای اینکه شاید موانع و شرط و شروط‌ها کاهش یابد نیز وجود ندارد. همین وضعیت بار دیگر عمان را به عنوان بازیگری فعال به ایفای نقشی تکراری تشویق کرده است. در دوره تحریم‌های پیشین یعنی قبل از برجام که هیچ گفتگوی مستقیمی میان طرفین وجود نداشت و چشم‌اندازی نیز برای چنین رخدادی دیده نمی‌شد عمانی‌ها نقش میانجی را به خوبی ایفا کردند. علی اکبر صالحی وزیر خارجه محمود احمدی‌نژاد که آن دوره نماینده مذاکره کننده ایران بود در مرداد 1394 در مصاحبه‌ای درباره آغاز فرآیند دیپلماتیک با آمریکایی‌ها گفته بود: «نامه‌نگاری رسمی نمی‌کردیم، بلکه تبادل اطلاعات به صورت غیر رسمی (non-paper) انجام می‌شد. میانجی عمانی پس از سفر به ایران و گفت‌و‌گو با ما می‌رفت با امریکایی‌ها صحبت می‌کرد و موضع آنان را به ما منتقل می‌کرد. پس ارتباط قطع نشده بود اما امکان مذاکره مستقیم و رودرروی طرفین با یکدیگر وجود نداشت.» این گفته‌های صالحی با آنچه امروز در جریان است تطابق دارد. احتمالات وجود دارد. بن علوی یکم بهمن در تهران با ظریف دیدار کرد. بعد به اجلاس داووس رفت و در آنجا با آمریکایی‌ها دیدار کرد. حالا در بازگشت نیز بار دیگر در تهران توقف کرده و با ظریف مذاکره کردند.
>این‌بار اختلافات عمیق‌تر است
اما آیا از این شباهت ظاهری می‌توان نتیجه گرفت که ایران و آمریکا همان راه گذشته را طی می‌کنند که در نهایت به یک توافق منتهی شد؟ در این باره گفتگو کردیم با یک کارشناس بین‌الملل درباره فعالیت‌‌های میانجی گرایانه عمان و سرانجام چنین تلاش‌هایی با توجه به تجربه قبلی میانجی گری مسقط. علی بیگدلی به «آفتاب یزد» گفت: «میزان خصومت میان واشنگتن و تهران در حال حاضر بسیار بیشتر از دوره قبل است و بعید است که عمانی‌ها در این کنش و واکنش‌های دیپلماتیک برخلاف دوره قبل حامل پیام میان طرفین باشند و به طور کلی نمی‌توان نتیجه گرفت که تلاش‌های عمان یا هر بازیگر میانجی دیگری همچون پاکستان یا عراق این بار دیگر بتواند مقدمه‌ای باشد برای گفتگوهایی میان ایران و ایالات متحده. عمق اختلاف به قدری است که نیاز به تغییر یا تعدیل استراتژی است تا بتوان از این وضعیت خارج شد.» او افزود: «اگر تصمیم‌ها بر همین رویه فعلی باشد امکان هیچگونه موفقیتی برای میانجی‌ها نخواهد بود.» بیگدلی در ادامه درباره پیچیدگی‌های شرایط امروز نسبت به دوره قبل از برجام تصریح کرد: «مثلثی که میان ایالات متحده، اسرائیل و عربستان به وجود آمده یک امتداد دیپلماتیک ایجاد کرده و ما را تحت فشار گذاشته این به هم پیوستگی منافع نیز موجب شده تا احتمال اینکه آمریکا برای مذاکره تحریم‌ها را بردارد مطرح شود. از سوی دیگر ایران نیز تاکید دارد که تا تحریم‌ها برداشته نشود مذاکره نمی‌کند که این نشان از شدت تنش میان طرفین و نوعی از بن‌بست است.» این کارشناس مسائل بین الملل درباره راه‌هایی که می‌توان تنش را کاهش داد از جمله مبادله زندانیان در ایران و آمریکا گفت: «مبادله زندانیان که پیش از این نیز انجام شد مسئله مهمی نبود در واقع یک معامله بود و چنین موضوعاتی نمی‌تواند گشایشی در انسدادی که در حال حاضر وجود دارد ایجاد کند و در این وضعیت دیپلماسی و واسطه گری راهی از پیش نخواهد برد.» بیگدلی از لزوم یافتن راه حلی برای تغییر این وضعیت بن بست گفت و ادامه داد: «نکته مهم این است که با گذشت زمان آمریکا فشار خود را ادامه می‌دهد و این فشار حالا متوجه عراق به عنوان مهمترین متحد اقتصادی ایران نیز شده، در حالی که مبادلات میان بغداد و تهران سالانه 12میلیارد دلار است اما گمانه زنی‌هایی مطرح است که معافیت‌هایی که برای فروش گاز و برق ایران به عراق است در سال آینده تمدید نخواهد شد و کشورهایی نظیر قطر و ترکیه جایگزین ما خواهند شد، با توجه به رقم قابل توجه تراز تجاری که هم اکنون با بغداد داریم اگر این تراز تغییر کند و کاهش یابد بخشی از ظرفیت‌های اقتصادی باقی مانده را نیز از دست می‌دهیم.» از این کارشناس درباره این استراتژی که تا انتخابات آتی آمریکا که در نوامبر برگزار خواهد شد صبر شود پرسیدیم، او تصریح کرد: «با توجه به روحیه ترامپ که علاقه‌مند به دستیابی یک توافق است و از طرفی او یک تاجر است و به دنبال معامله است، از طرف دیگر که وضعیت ترامپ در حال حاضر به نوعی است که او پایگاه رای خود را تقریبا حفظ کرده است، برای حامیان او سیاست خارجی چندان اهمیتی ندارد، آنها شغل و جیبشان را مدنظر قرار می‌دهند و فعلا با محاسبات امروز او شانس برای پیروزی دارد، بنابراین اینکه روی بعد از انتخابات آمریکا سرمایه‌گذاری کنیم تا مشکلات برطرف یا دست‌کم تعدیل شود چندان منطقی
نخواهد بود.»
به رغم تلاش کشورهای مختلف برای میانجی‌گری میان تهران و وانشگتن سرنوشت تنش میان ایران و ایالات متحده این بار بعید است به طرفی سوم وابسته باشد، خواه اروپا خواه عمان یا ژاپن! این بار شاید توئیتر بتواند گرهی بگشاید جایی که ترامپ به فارسی مقامات ایران را خطاب قرار می‌دهد و ظریف به انگلیسی مقامات آمریکا را!
سایر اخبار این روزنامه
وزیر خارجه عمان برای بار دوم در یک هفته در توقفی در تهران با ظریف دیدار کرد، عمان همواره به عنوان یک میانجی‌گر شناخته میشود
گزارش آفتاب یزد از وام 279 میلیون دلاری بانک جهانی در سال 84 برای شبکه فاضلاب اهواز و شیراز
جزئیات یک شام سیاسی
سپاه سخنان حسن عباسی را تکذیب کرد
شاید کوتاه و مقطعی!
حرکت نمایشی به جای عرضه هنر
اولین بیمار مبتلا به ویروس کرونا درمان شد
آیت الله و ادامه حاشیه ها
چین،ترکیه و ما
اشتباه قبل را تکرار نکنید
خبرتلگرامی
ترس‌های جدید در جامعه ما
اصلاح‌طلبان لیست می‌دهند حتی از چهره‌های ناشناخته
