ترس‌های جدید در جامعه ما

مجید ابهری‪-‬ فوبیا یا ترس مرضی، حالاتی از کسالت‌های روحی ، عصبی و روانی است که فرد بدون دلیل یا براساس دلیل و تجربه قبلی، از فرآیندی در حد جنون وحشت دارد. تا امروز توسط روانشناسان ، روانپزشکان و محققان زمینه‌های اعصاب و روان، بیش از صد و ده نوع فوبیا شناسایی شده که بخشی از آنها گسترش بیشتری دارد. البته انواعی از آنها کمتر شناخته شده هستند. در بروز فوبیا وقتی فرد از مرز متعارف عبور کرد حتما باید به روانپزشک یا مشاور روانشناس مراجعه نماید.
فوبیای تاریکی، ترس از ارتفاع، ترس از پزشک و دهها نوع فوبیای شناخته شده و ناشناس وجود دارند که نباید از حد متعارف ترس عبور کند. نکته قابل توجه در این بخش این است که خوددرمانی یا بی‌توجهی به درمان‌های توصیه شده توسط متخصصان ممکن است موجب بروز عوارض شدیدتر و شرایط دشوارتر گردد. در چند سال اخیر و با توجه به گسترش فضای مجازی، فوبیاهای جدیدتری نیز به عرصه امور روانی و عصبی وارد شده که از جمله مهم‌ترین و مطرح‌ترین آنها عبارتند از:
نئو فوبیا: این ترس به هراس از امتحان کردن یا خوردن غذاهای جدید یا ناآشنا گفته می‌شود و گسترش روزافزونی میان کودکان و نوجوانان دارد مخصوصا هنگام ورود به شهرها و مناطق جدید.
فوبیای زیست محیطی: ترس از عواقب ناشی از شرایط اقلیمی‌که بیشتر در نسل جوان مشاهده می‌شود و منجر به بروز حملات پنیک (وحشت زدگی) از تصور گرمایش زمین، تمام شدن منابع انرژی مخصوصا آب می‌شود. علت افزایش این فوبیا تبلیغات گسترده برخی از سمن‌های طرفدار محیط زیست یا بعضی از افراد است که بدون استناد به منابع علمی‌و عوارض جانبی ،جامعه را به گسترش این‌گونه نکات مشغول می‌نمایند.


بی‌موبایل هراسی: بسیاری از ما در صورت جا گذاشتن تلفن همراه یا گم کردن آن یا حتی تمام شدن شارژ آن دچار پریشانی و اضطراب شدید می‌گردیم که به تماس‌ها و پیام‌های
از دست رفته فکر می‌کنیم. متاسفانه بخش قابل توجهی از مبتلایان به این فوبیا،
اصلا ضرورت شغلی یا حرفه‌ای به تلفن همراه نداشته و فقط از آن برای ارتباطات و یا شبکه‌های اجتماعی بهره می‌گیرند. این فوبیا اغلب بین نوجوانان و جوانان دیده می‌شود.
کربو فوبیا: تبلیغات گسترده و فراوان در مورد لاغری و افزایش رژیم‌های غذایی مختلف و داروهای متعدد گیاهی و شیمیایی به ویژه در شبکه‌های ماهواره‌ای، فشار زیاد اجتماعی در مورد یافتن راه‌هایی برای تناسب اندام به افراد وارد می‌کند. همین فشار باعث شده که برخی‌ها براساس آن توصیه‌ها تمام کربوهیدرات‌ها و مواد مفید را برای تناسب اندام مضر دانسته و نسبت به خوردن هر نوع غذا هراس پیدا کنند. این‌گونه افرادگویی رژیم غذایی را برای خود فخر و کلاس اجتماعی محسوب می‌کنند، چرا که در مهمانی‌ها و اوقاتی که با غذا و خوراکی مواجه هستند موضوع لاغر شدن و علاقه آنها به رژیم را با صدایی قابل توجه بیان می‌کنند که این فوبیا در بین خانم‌ها سه برابر آقایان می‌باشد. در این میان بسیاری از موسسات و افراد فرصت طلب از این فوبیا حداکثر سوءاستفاده را کرده و بعضا داروها و گیاهانی که اصلا در این مسیر مفید نمی‌باشند را با قیمت‌های گزاف و با عنوان تضمینی به مردم می‌فروشند. معلوم نیست سلامت و صحت بهداشتی و درمانی این داروها توسط کدام سازمان یا متخصصان تائید گردیده که این‌گونه با جان و سلامت مردم بازی می‌کنند.
فوبیای دلار و طلا: تغییر قیمت‌های ساعتی و روزانه دلار ، ارزهای خارجی و سکه‌های طلا برای کسانی که ارتباط حرفه‌ای با این موضوعات دارند دارای اهمیت قابل توجهی می‌باشد اما متاسفانه ملاحظه می‌گردد عده‌ای که اصلا هیچ‌گونه ارتباط حرفه‌ای با این امور نداشته و حتی یک دلار یا سکه خرید و فروش نمی‌کنند دائما به دنبال نرخ آنها بوده و با اضطراب این‌گونه اقلام را پیگیری می‌کنند. شاید ارتباط قیمت این‌گونه اقلام با قیمت کالاهای دیگر عامل اصلی بروز این فوبیا ‌باشد.
ادیتیو ولتا فوبیا: این ترس به معنی هراس از فضای مجازی مخصوصا رسانه‌های اجتماعی می‌باشد. از نظر رفتاری و روانشناختی به معنای هراس از قضاوت شدن یا هرگونه نظارت‌های موشکافانه دیگران قرار گرفتن است. کسانی که با مهمانی‌ها و مجامع دوستانه سروکار دارند ممکن است دچار این فوبیا گردند. بعضی‌ها شبکه‌های اجتماعی را با آلبوم خانوادگی اشتباه گرفته و انواع عکس‌های خود را در ژست‌ها و ظواهر مختلف در این فضا قرار داده و آن وقت وحشت از پخش شدن آن دارند.
برای پیشگیری بر ترس‌های گفته شده ابتدا باید جایگزینی مناسب برای آنها پیدا کرد سپس با بهره‌گیری از جایگزین مناسب و ایجاد فضاهای سرگرمی‌سالم و نشاط انگیز، کم‌کم بر این ترس‌ها غلبه کرد. مراجعه به روانپزشکان و مشاورین روانشناس بهترین راه‌حل برای درمان این گونه ترس‌ها می‌باشد. فوبیا همانند ذکام است که قابلیت انتقال سریع به دیگران دارد بنابراین باید سعی کنیم از افرادی که دچار این حالت‌ها هستند کمی‌فاصله بگیریم.