تهدید کرونا

دکتر فتح اله دهقان ‪-‬ امنیت مهم‌ترین و اساسی‌ترین دغدغه بشر در طول تاریخ بوده است. با تشکیل دولت مدرن امنیت ملی همواره خط قرمز حکومت‌هاست. ریچارد اولمان می‌گوید: «تهدید نسبت به امنیت ملی عبارت از یک عمل یا یک سلسله از حوادث است که طی زمانی کم و بیش کوتاه کیفیت زندگی ساکنان یک کشور را شدیداً تهدید می‌کند و یا اینکه دامنه اختیارات یک حکومت یا یک کشور یا واحد‌های خصوصی متعلق به یک کشور(افراد، گروه‌ها و شرکت‌ها) را در انتخاب سیاست مقتضی به شدت به مخاطره اندازد».
امنیت ملی دارای مولفه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و... است. در طول تاریخ امنیت بشر از طرق مختلف مورد تهدید بوده است و این تهدیدات مشکلاتی را برای بشر فراهم نموده ولی در عین حال در نوع نگاه و زندگی آن‌ها نیز تاثیرات مثبتی را به جای گذاشته است. ویروس کرونا از زمان پیدایش مشکلاتی را برای جامعه بشری و کشورمان ایران ایجاد نموده است:
1- اجتماعی؛ در بعد اجتماعی مبتلا شدن تعدادی از هم‌میهنانمان به این ویروس موجب درد و آلام برای خانواده‌ها و ایرانیان شده است. تعطیلی اماکن عمومی مانند ورزشگاه‌ها، سینماها و محدودیت در روابط اجتماعی موجب فشار روانی بر مردم ایران شده است.
2- اقتصادی؛ برای محاسبه تاثیرات کرونا بر اقتصاد ایران باید به این مسئله اشاره نمود که بر اثر تحریم‌های ظالمانه ما اقتصادی نحیف، ضعیف و آسیب‌‌پذیر داریم. کرونا در دو سطح خرد و کلان تاثیرات سوء و مخربی بر اقتصاد ایران می‌گذارد. به عنوان مثال کسادی بازار در شب عید، کاهش قیمت نفت، نوسانات ارز، کاهش شدید بازرگانی خارجی ایران که برای دور زدن تحریم‌ها متکی به همسایگان بود ، همچنین تاثیر کرونا بر بخش خدمات کشور که درصد زیادی از شاغلین را به خود جذب نموده، موجب ضربه به اقتصاد ایران می‌شود.


3- فرهنگی؛ از نظر فرهنگی تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، نمایشگاه‌ها، مرگ و میر نخبگان علمی و پژوهشی همچنین درد و آلام ملت ایران بخش فرهنگ را متاثر نموده است.
4-سیاست خارجی؛ از نظر سیاست خارجی علاوه‌بر اختلال در مراودات تعریف شده منطقه‌ای و بین‌المللی بر توان ایران در اعمال سیاست‌های منطقه‌ای و جهانی موثر است.
5-زیست‌محیطی؛ استفاده بی‌رویه از آب، موجب تولید فاضلاب بیشتری می‌شود، آلودگی زیست‌محیطی ناشی از تولید زباله محیط زیست را آلوده نموده که باعث تهدید مضاعف انسان‌ها می‌شود، استفاده غیرمتعارف شوینده‌ها و مواد ضدعفونی کننده که شیمیایی می‌باشد تبعات محیط زیستی را به دنبال دارد، تجمع زباله‌های عفونی و خانگی و بیمارستانی می‌تواند زمینه بروز و شیوع مجدد بیماری شود، آلوده شدن آب‌ها توسط زباله‌ها زمینه شیوع مجدد بیماری است.
6- انسجام ملی؛ با توجه به اینکه شیوع بیماری کرونا تهدید ملی است شایسته است همه ایرانیان داخل و خارج کشور بر اساس عرق ملی سعی و تلاش نمایند کشور از این بحران با کمترین هزینه عبور نماید.
7- آگاه سازی ؛ اطلاع رسانی به موقع و شفافیت ، ضروری است که در بحران‌ها باید
مد نظر باشدتا بتوان با جلب
اعتماد عمومی و کمک مردم و نهاد‌های مردمی بحران را کنترل کرد. آموزش نیز امری مهم و اساسی است. رسانه ملی، مطبوعات و نخبگان اهل قلم نیز بنا به وظیفه‌ی ملی شایسته است در این خصوص فعال باشند.
8- تصمیم سازی منسجم ؛
در شرایط بحرانی تصمیمات سریع ، قاطع و عمل به آن و مدیریت متمرکز و لزوم تبعیت همه دستگاه‌های نظارتی ، اجرایی و ... از این تصمیمات که می بایست علمی و تجربه شده باشد ، بیش از هر چیز دیگری ضرورت دارد.
9- وضع قوانین جدید ، در شرایط بحرانی نیاز است که قوانین و مقرراتی که برای شرایط عادی لازم الاجرا هستند کنار گذاشته شودو مقررات متناسب با شرایط بحرانی بوجود آمده تصویب و اجرایی شود .
10-مدیریت هوشمند بحران؛ مدیریت بحران نقش مهم و اساسی را در عبور از این بحران دارد. زمان عاملی مهم و اساسی و همچنین استفاده از نظرات کارشناسان نیز ضروریست. اگر ایران نتواند در کوتاه‌مدت بحران را مدیریت کند آسیب‌های جدی و دراز مدت به امنیت ملی کشور وارد خواهد شد.