بهترین سناریو برای مناسبات دیپلماتیک ایران

پروسه مقابله با کرونا يک پروسه کوتاه مدت يکي دو ماهه نيست، بلکه ما حداقل تا يک سال آينده کمابيش با ويروس کرونا دست به گريبان هستيم و به تبع آن؛ اين واقعيت آثار و عواقب منفي و سوء بر اقتصاد ايران خواهد داشت لذا به هر ميزان که تداوم شيوع کرونا باعث شود اقتصاد و معيشت کشور تحت‌الشعاع قرار گيرد بايد منابع بيشتري براي جبران اين خسارت را در اختيار دولت قرار داد. حال که دولت به واسطه شرايط و اقتضائات کنوني نمي‌تواند اميدي به درآمدهاي حاصل از فروش نفت خام و درآمد مالياتي داشته باشد بايد از کجا اين منابع را براي مديريت شرايط بحراني و رکود اقتصادي ناشي از تداوم شيوع کرونا به دست آورد؟ از طرف ديگر چنان‌که مطرح کرديد آمريکايي‌ها نيز تمام تلاش خود را به کار گرفته‌اند که ايران نتواند در خارج از کشور به منابع نقدي دست پيدا کند. در اين خصوص کاخ سفيد حتي با درخواست وام 5 ميليارد دلاري ايران از صندوق بين‌المللي پول مخالفت کرده است. بنابراين چاره‌اي جز استفاده از منابع داخلي وجود ندارد. در غير اين صورت مطمئناً رکود ناشي از کرونا باعث افزايش چشمگير فقر، بزه و جرائم خواهد شد. بنابراين دولت بايد دسترسي به اين منابع را براي تقابل با چالش‌هاي اقتصادي ناشي از تداوم شيوع کرونا در اختيار مقامات و مسئولان قرار دهد. يقينا مساله ورشکستگي عمومي براي اقتصاد کشور تنها منحصر به دولت نيست، بلکه آثار و عواقب آن براي تمام کشور و جامعه خواهد بود. در چنين شرايطي بايد به سمتي برويم که حتي‌المقدور از وقوع آن جلوگيري کنيم. واقعاً بايد بپذيريم مساله افزايش فقر، پررنگ شدن انواع جرائم و بزه‌ها و همچنين شکل‌گيري نارضايتي‌هاي اجتماعي سه چالشي است که در ماه‌هاي پيش‌رو مي‌تواند در صورت عدم‌مديريت صحيح بروز کند. متاسفانه چون ما در کشور دچار سياست‌زدگي شده‌ايم، اين سياست‌زدگي باعث شده است که ديدگاه، ارزيابي و تحليل ما حتي در خصوص مسائل کلان و مهم ديپلماتيک بسيار محدود و خطي شود. در اين راستا هر دو طيف سنتي مخالف و موافق با تداوم مناسبات تهران-پکن و تهران-مسکو و نيز مخالفان و موافقان گسترش روابط و مناسبات ايران با اروپا، شرايط را به‌گونه‌اي تحليل مي‌کنند که گويا تلاش ايران براي تداوم و تشديد مناسبات با روسيه و چين در تقابل با هر گونه کوششي به منظور پررنگ‌تر شدن روابط ايران و اروپا قرار دارد يا برعکس؛ در صورتي که هيچ کدام از اين مناسبات مانعي براي پيگيري ديگر روابط ديپلماتيک ايران نيست. واقع‌بينانه‌ترين سناريو براي مناسبات ديپلماتيک ايران پيگيري روابط جامع کشور با تمام بازيگران جهاني، چه روسيه، چه چين و چه اروپاست. ما نمي‌توانيم سياست و ديپلماسي را به‌گونه‌اي تعريف کنيم که به يک طرف غش کنيم. نه پيگيري بيش از حد سياست نگاه به شرق و نه غرب‌گرايي بي‌قيد و شرط در اين شرايط مي‌تواند به بحران ناشي از کرونا کمک کند. ما بايد واقعيت‌ها را هم در نظر بگيريم. هيچ کشوري نمي‌تواند مناسبات خود را تنها در يک حوزه و يک بُعد خاص و يک بلوک‌بندي ديپلماتيک پي بگيرد. زماني کشور مي‌تواند از مناسبات ديپلماتيک خود نهايت استفاده را ببرد که برنامه‌اي دقيق، جدي و مدون را براي پيگيري مناسبات جامع با تمام کشورهاي جهان در دستور کار قرار دهد.