روزنامه آفتاب یزد
1399/02/17
اتحادیه اروپا می‌گوید نسبت به چین «ساده لوح» بودیم و در آینده عملگرایانه تر رفتار خواهد کرد، آمریکا هم اعلام کرده در روابطش تجدید نظر می‌کند
انزوای پکن؟آفتاب یزد- گروه سیاسی: جهان پسا کرونا، این
کلیدواژه‌ای است که تقریبا از روزهای نخست همه‌گیری این ویروس در جهان درباره آن مطالب بسیاری گفته و نوشته شده است و اغراق نیست بگوییم هر کشوری از ظن خودش تلاش کرده جهان پسا کرونا را طوری ترسیم کند که به نفعش باشد. یکی از محوری ترین مباحث موضوع نظم جهانی است. نظم کنونی را ایالات متحده بعد از پایان جنگ جهانی گام به گام پایه ریزی کرد و با فروپاشی اتحاد شوروی در ابتدای دهه 1990 واشنگتن توانست خود را به عنوان هژمون جهانی تنها معمار نظم نوین قلمداد کند. با این حال با آغاز هزاره سوم بار دیگر مباحث حول چندجانبه گرایی رشد داشته است. چین با تکیه بر کارگر ارزان و جذب سرمایه گذاری به اقتصاد دوم جهان تبدیل شده، روسیه به مدد قیمت نفت در سال‌هایی که ارزش آن بالای 120 دلار رسید توانست اقتصاد و نیروی نظامی خود را تا حدی بازیابی کند تا دوباره مدعی قدرتی جهانی باشد، اتحادیه اروپا با حضور قدرت‌هایی چون فرانسه و آلمان در علم، اقتصاد و تجهیزات نظامی مدعی قدرتی جهانی است و همه این‌ها یعنی ایالات متحده همچون دهه 90 قرن بیستم نمی‌تواند خیالش نسبت به رقبا آسوده باشد. برخی پیش بینی‌ها تا قبل از همه گیری کرونا حاکی از این بود که به مرور در قرن 21 آمریکا جایگاه هژمونی خود را از دست می‌دهد و چینی‌ها به عنوان یک قدرت شرقی برای اولین بار پس از انقلاب صنعتی به جایگاه هژمونی می‌رسند. اما حالا تردید‌ها درباره چنین مسیری افزایش یافته است. اینکه اساسا چین شایستگی چنین موقعیتی را دارد یا خیر موضوعی است که
به ویژه در هفته‌های اخیر بسیار مورد بحث قرارگرفته است. یکی از مهمترین موضوعاتی که برای دستیابی به موقعیت هژمونی وجود دارد توانایی نظم‌سازی بین‌المللی است و برای معماری این نظم فرهنگ و آداب و رسوم کشورها و توان فرهنگی برای اثرگذاری بر دیگر جوامع بسیار اهمیت دارد. حال آنکه فرهنگ شرق دور و به ویژه چین از چنین پتانسیلی برخوردار نیست و به طور مثال فرهنگ غذایی در این کشور در دوره کرونا بار دیگر در مرکز انتقادات جهانی قرار گرفت و بسیاری از مردم از نوعی بی‌مسئولیتی چینی‌ها در این باره انتقاد کردند.
> ساده لوح بودیم
در کنار این موضوع اتهامات سیاسی نیز مطرح شده و همه این‌ها به نظر می‌رسد منجر به نوعی بازنگری نسبت به چین در جهان خواهد شد. یکی از مهمترین مصداق‌های چنین موضوعی را باید سخنان دیروز نماینده سیاست خارجی اتحادیه اروپا جوزف بورل دانست. او گفته این اتحادیه نسبت به چین ساده لوح بوده است. «جوزف بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت:«اروپایی‌ها اندکی در قبال چین ساده لوح بوده‌اند حال آنکه اکنون قصد دارند رویکردی به مراتب عملگرایانه‌تر را در قبال این کشور اتخاذ کنند.» او افزود:« چین و اتحادیه اروپا در حمایت از «چندجانبه‌گرایی» در یک جبهه هستند حال آنکه این لزوماً به معنای هم‌عقیده بودن آنها در باب مدیریت جهانی نیست.» بورل تصریح کرد: «چین برخلاف اروپایی‌ها، رویکردی گزینشی
به چندجانبه‌گرایی دارد که مبتنی بر فهمی متفاوت از نظم بین‌المللی است. باید ببینیم چه چیزی پشت این کلمه (چندجانبه‌گرایی چینی) نهفته است.» اهمیت این سخنان از سوی بورل از این جهت است که او در گفتمان سیاسی دارای دیدگاه‌های چپ است، هرچند که چین چپ کمونیست است و بورل از حامیان چپ سوسیال به شمار می‌رود اما به هرحال تفکرات چهره‌هایی مانند بورل حمایت پیدا و پنهان از چین در برابر هژمونی ایالات متحده بوده است. بنابراین به نظر می‌رسد وضعیت کرونا حتی در افکار چپ اروپایی نیز تردیدهایی را نسبت به چین ایجاد کرده است. در آمریکا نیز دموکرات‌ها روابط بهتری نسبت به چین دارند تا جایی که اخیرا ترامپ چین را گاو شیرده دموکرات‌ها نامیده است. رئیس جمهور آمریکا در توئیتر خود با حمله به دموکرات‌ها نوشت:« دموکرات‌ها مثل همیشه به دنبال دردسر می‌گردند. آنها هیچ کار سازنده‌ای حتی در زمان‌های بحران انجام نمی‌دهند.» ترامپ در ادامه این توییتش تصریح کرد:«آنها نمی‌خواهند گاو شیرده خود، چین را از بابت شیوع این طاعون مقصر بدانند. چین دارد تقصیر را به گردن اروپا می‌اندازد. دکتر فائوچی به زودی در سنا شهادت خواهد داد.» این درحالی است که نگرانی‌هایی در غرب وجود داشته که چین با کمک‌های خود در دوران کرونا به دنبال نفوذ بر کشورهای غربی بوده است. در این زمینه مارک اسپر وزیر خارجه ایالات متحده گفته: «روسیه و چین از شیوع کرونا برای پیشبرد منافع
خود در اروپا و "ایجاد شکاف در ناتو و اروپا" استفاده می‌کنند.» با این حال نخست وزیر ایتالیا به عنوان کشوری که در ابتدا مرکز شیوع کرونا در قاره سبز بود و بیشترین آمار قربانیان را به نام خود ثبت کرده بود اطمینان داده که سیاست خارجی رم تغییری نخواهد کرد. جوزپه کونته، نخست وزیر ایتالیا اظهار کرد:«تایید می‌کنم که سیاست خارجی امروز ما با سیاست خارجی دیروزمان همسان است.» کونته همچنین گفت:«ایتالیا در مدیریت کمک‌هایی که دریافت کرده چه در قبال افکار عمومی و چه در قبال متحدانش با شفافیت عمل کرده است.» وزیر دفاع ایتالیا نیز در مصاحبه‌ای اظهار کرد:«ما با همه طرف‌ها گفتگو داشته‌ایم اما ارکان امنیت ما ناتو و اتحادیه اروپا هستند و اینطور نیز می‌مانند. ایتالیا از چندین کشور از جمله چین، روسیه، آمریکا و کشورهای اروپایی کمک دریافت کرده است اما این مسئله رویکرد بین‌المللی مرسوم ایتالیا را تغییر نداده است.» انگلیس که حالا دیگر جز اتحادیه اروپا
به شمار نمی‌رود اما معمولا در سیاست خارجی با این اتحادیه واحد عمل می‌کند نیز در جدیدترین واکنش خود درباره نقش چین در شیوه کرونا از دولت چین خواست به برخی سوالات خاص درباره کووید 19 پاسخ شفاف بدهد. بن والاس، وزیر دفاع انگلیس در گفتگو با اسکای نیوز از تجربیات شخصی‌اش در مبارزه با کروناویروس گفت و اظهار داشت:«حقیقت این است که بیماری من زیاد حاد نبود اما از لحاظ فکری شما را آزار می‌دهد، من در پایان مارس به این بیماری ویروسی مبتلا شدم. برای هشت روز در آپارتمانم در لندن ماندم. هم حس چشایی و هم بویایی‌ام را از دست دادم. به نوعی کاهش انرژی داشتم اما در نهایت تمام شد و من با انجام برخی از اقدامات احتیاطی به کار برگشتم. او گفت:«چین در سال‌های گذشته بسیار مدعی شده؛ سوالات زیادی درباره این مسئله به وجود آمده که این کشور باید به سوالات درباره کووید-۱۹ پاسخ دهد، در حال حاضر، مسائل بسیار مهمتری وجود دارد که ما باید به آنها بپردازیم.» اتحادیه اروپا همچنین چین را متهم کرده که به دنبال رواج اطلاعات غلط یا همان Disinformatio- درباره کرونا است.
> بدترین سناریو، جنگ
تقابل اتحادیه اروپا و چین برسر کرونا درحالی است که میان واشنگتن و پکن از ابتدا این اختلافات شدید وجود داشته است. محسن شریعت نیا، کارشناس مسائل چین در پاسخ به این سوال که به نظر وی ویروس کرونا چه تاثیری بر روابط آمریکا و چین گذاشته است، گفت:«تاثیرات این بحران بی‌شک منفی بوده است، اتهام زنی متقابل افزایش یافته و روابط دو کشور سردتر شده است.» او ادامه داد: «برخلاف آنچه که تصور می‌شد این بحران زمینه‌ای برای همکاری دو قدرت ایجاد نکرد بلکه الگوی رقابت و همکاری آنان را به سوی رقابت بیشتر سوق داد.» وی با اعتقاد بر اینکه افزایش تنش با چین و در پیش گرفتن اقدامات تنبیهی علیه این کشور می‌تواند به سود ترامپ در انتخابات تمام شود، افزود:«بر اساس برخی از آمار 60 درصد مردم آمریکا به چین نگرش منفی دارند و بخش مهمی از آنان چین را مهمترین رقیب می‌دانند. در چنین فضایی هر کاندیدایی که از سخت گیری بیشتر در قبال چین سخن بگوید احتمالا با اقبال بیشتری مواجه خواهد شد. بنابراین این انتظار وجود دارد که تا نوامبر 2020 روابط دو کشور پیچیده‌تر شود و حملات ترامپ به چین افزایش پیدا کند.» این فضای تنش میان چین و آمریکا درحالی است که براساس آخرین گزارش داخلی که در چین ارائه شده آنها به دنبال آماده شدن برای بدترین سناریو یعنی تقابل نظامی با ایالات متحده نیز باید باشند! یک نهاد امنیتی چین در گزارشی به مقامهای ارشد این کشور هشدار داده پکن به دنبال بحران شیوع کروناویروس در جهان و تبعاتی که این بحران برای آن داشته، ممکن است با موج فزاینده‌ای از خصومت علیه خود مواجه شده و شاهد وخامت هرچه بیشتر روابطش با آمریکا و رسیدن آن به مرز رویارویی مسلحانه باشد. این گزارش اوایل ماه گذشته میلادی از سوی وزارت امنیت کشور چین در اختیار رهبران ارشد این کشور از جمله شی جینپینگ، رئیس جمهور قرار گرفته است. منابع آگاه به محتوای این گزارش گفتند که در آن نتیجه گرفته شده، احساسات ضد چینی در جهان به بالاترین میزان خود از زمان وقوع قیام میدان تیان آنمن در سال ۱۹۸۹ تا کنون رسیده است.بنا به گفته منابع آگاه به محتوای این گزارش که نامشان را فاش نکردند، در نتیجه این وضعیت پکن با موجی از احساسات ضدچینی تحت رهبری آمریکا در دوران پس از شیوع کروناویروس روبرو میشود و باید آماده بروز بدترین سناریو و تقابل مسلحانه میان این دو ابرقدرت جهانی باشد. این گزارش از سوی انستیتوی روابط بین‌الملل معاصر چین، یک اندیشکده وابسته به وزارت امنیت کشور، تهیه شده است. وزارت امنیت کشور چین نهاد اطلاعاتی و امنیتی ارشد این کشور محسوب میشود. محتوای این سند از سوی افرادی که اطلاع مستقیمی از یافته‌های آن داشته‌اند در اختیار رویترز قرار گرفته است. دفتر سخنگوی وزارت امور خارجه چین در بیانیه‌ای در پاسخ به پرسش‌های رویترز درباره این گزارش گفت: من اطلاعاتی در ارتباط با آن ندارم. به نوشته رویترز، این گزارش نشان می‌دهد پکن تا چه میزان تهدید واکنش‌های شدید علیه خود در جهان که می‌تواند سرمایه گذاری‌های راهبردی آن در خارج و جایگاه امنیتی آن را تهدید کند، جدی می‌گیرد. در همین حال به گفته مقامهای آمریکایی واشنگتن در حال بررسی یک سری تدابیر تلافی‌جویانه علیه چین از بابت بحران شیوع کروناویروس در جهان است. گزارش مذکور به این نتیجه رسیده که واشنگتن ظهور چین در جهان را یک تهدید اقتصادی و امنیت ملی برای خود و هم چنین چالشی برای دموکراسی‌های غربی در نظر می‌گیرد. به گفته منابع آگاه به محتوای این گزارش، در آن هم چنین عنوان شد که آمریکا به دنبال تضعیف حزب حاکم کمونیست چین از طریق تضعیف اعتماد عمومی به آن است. مورگان اورتاگوس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به درخواست‌های رویترز برای اظهارنظر گفت: مقامهای چینی "مسئولیت ویژه" برای اطلاع‌رسانی به مردمشان و جهان درباره تهدید کروناویروس داشتند چراکه آنها اولین کسانی بودند که آن را فهمیدند. اورتاگوس بدون اظهارنظر مستقیم درباره ارزیابی‌های مربوط به این گزارش داخلی چین اضافه کرد، تلاش‌های پکن برای خاموش کردن صدای دانشمندان، روزنامه نگاران و شهروندان و اشاعه اطلاعات غلط باعث بدتر شدن خطرات در این بحران به وجود آمده برای سلامت عمومی شد. گزارش مذکور همچنین هشدار داده، تشدید احساسات ضد چینی از بابت شیوع کرونا در جهان می‌تواند منجر به افزایش مخالفت و مقاومت در قبال پروژه‌های زیرساختی و سرمایه‌گذاری مربوط به طرح بزرگ کمربند و جاده چین شود و اینکه واشنگتن ممکن است حمایت‌های مالی و نظامی اش از هم‌پیمانان منطقه‌ای خود را تشدید کرده و وضعیت امنیتی در آسیا را حساس‌تر و بی‌ثبات‌تر کند.
> باید تجدید نظر کنیم
در همین حال وزارت خارجه چین در تلاش برای عادی‌سازی شرایط است. این وزارتخانه در بیانیه
خود خواستار همکاری شده و گفت: «توسعه سالم و پایدار روابط آمریکا و چین به نفع هر دو کشور و جامعه بین‌المللی است. در ادامه این بیانیه تصریح شد: هرگونه حرف یا اقدامی در راستای دست زدن به اعمال نفوذ یا بدنام‌سازی سیاسی به بهانه شیوع ویروس از جمله فرصت طلبی برای پخش بذر اختلاف میان کشورها، برای همکاری بین‌المللی علیه شیوع این ویروس مفید نخواهد بود.» این در حالی است که موج تنفر از چین در ایالات متحده درحال افزایش است. سناتور شناخته شده جمهوریخواه تد کروز در مصاحبه با شبکه خبری فاکس نیوز تاکید کرد: «آمریکا در پی تشدید بحران شیوع کروناویروس در جهان باید مجدداً روابطش را با چین ارزیابی کند.» کروز در ادامه این مصاحبه، چین را بزرگترین تهدید ژئوپلتیکی برای آمریکا در جهان دانست و گفت:«از جمله مهمترین تبعات بلندمدت این بحران شیوع ویروس برای سیاستگذاری آگاهانه امنیت ملی ما، ارزیابی مجدد اساسی در روابط آمریکا با چین خواهد بود.» او افزود:«چین چشمگیرترین تهدید ژئوپلتیکی برای آمریکا در یک قرن آینده است.» این سناتور آمریکایی خاطرنشان کرد:«اگر شما به این بحران شیوع ویروس نگاه کنید می‌بینید که دولت کمونیست چین مسئولیتی بزرگ و یک تقصیر مستقیم بزرگ را از بابت همه‌گیری ویروس به دوش دارد. ما می‌دانیم که آنها تلاش کردند آن را پنهان کنند. ما می‌دانیم زمانی که پزشکان افشاگر قهرمان در ماه دسامبر گذشته تلاش کردند تا توجهات را صرف این مسئله کنند دولت چین دهان آنها را بسته و آنها را مجازات کرد.» در همین حال دولت ترامپ به دنبال طرحی کلان برای تشدید سیاست‌ها علیه چین است. دولت دونالد ترامپ که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سوم نوامبر، حملات اخیر علیه چین را افزایش داده است، از مدتها قبل وعده داد بود که تولید را از کشورهای دیگر به خاک آمریکا منتقل کند. چند مقام سابق و فعلی دولت آمریکا به رویترز گفتند:«نابودی اقتصادی و مرگ و میر گسترده در آمریکا بر اثر ویروس کرونا باعث شده است دولت، انتقال تولید محصولات شرکتهای آمریکایی به کشور و قطع وابستگی زنجیره تامین به چین یا حد الامکان انتقال آنها به کشورهایی که دوستانه‌تر به شمار می‌روند را به شکل جدی‌تری بررسی کند.» کیت کراچ، یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا به رویترز گفت:«ما در چند سال گذشته در تلاش برای کاهش وابستگی زنجیره تامین به چین بوده‌ایم اما اکنون به این ابتکار شتاب می‌دهیم.» دولت آمریکا به دنبال تشکیل اتحادی از شرکای معتمد به نام "شبکه موفقیت اقتصادی" است و این شبکه شرکتها و گروه‌های جامعه معدنی را دربرمیگیرد که تحت استانداردهای مشترک در همه زمینه‌ها از کسب و کار دیجیتال گرفته تا انرژی، زیرساخت، تحقیقات، تجارت، آموزش و بازرگانی فعالیت می‌کنند. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در ۲۹ آوریل اعلام کرده بود که دولت آمریکا سرگرم همکاری با استرالیا، هند، ژاپن، نیوزیلند، کره جنوبی و ویتنام برای حرکت دادن اقتصاد جهانی به پیش است و این مذاکرات شامل بحثهایی درباره تغییر ساختار زنجیره تامین برای جلوگیری از تکرار دوباره اتفاقات اخیر هستند. به گفته مقامات آمریکایی، وزارت بازرگانی، خارجه و سایر آژانسهای دولتی آمریکا در حال بررسی راه‌هایی برای واداشتن شرکتها به قطع تامین مواد و جابجایی تولید از چین هستند. تشویق‌های مالیاتی و یارانه‌ها
از جمله تدابیری هستند که برای تحرک بخشیدن به این تغییرات مورد بررسی قرار گرفته اند. این درحالی است که به تازگی ترامپ نیز چین را متهم کرده که به عمد ویروس را در جهان پخش کرده اند. رئیس جمهور ایالات متحده گفت:«من فکر می‌کنم آنها اشتباهی وحشتناک انجام داده‌اند و نخواسته‌اند به آن اعتراف کنند. نظر من این است که آنان مرتکب اشتباه شدند. آنان سعی کردند بر آن سرپوش بگذارند و آن را پنهان کنند. می‌دانید، این کار بسیار شبیه خاموش کردن آتش است. آنان نتوانستند آتش (این بیماری) را خاموش کنند. ترامپ افزود:«شیوع این بیماری می‌توانست در همان محل (چین) خاتمه یابد اما آنان بنا به دلایلی این کار را نکردند و ما می‌فهمیم دلیل آن چه بوده است.»
بررسی مجموع سیاست‌ها و اظهارات کشورهای غربی از ایتالیا و انگلیس گرفته تا آمریکا نشان می‌دهد جهان نسبت به رفتار چین در شیوع کرونا واکنشی متناسب با هزینه‌های این ویروس را اتخاذ کرده است. چین احتمالا روزهای دشواری را خواهد داشت.
پیش بینی افول این قدرت هنوز آسان نیست اما یک اقدام می‌تواند دومینویی برای تضعیف جایگاه جهانی چین باشد و آنهم فرار سرمایه از این کشور است. بسیاری از غول‌های سرمایه گذاری جهان و به‌ویژه ایالات متحده در چین حضور دارند و بازگشت آنها به آمریکا یا هر کشور دیگری ضربه‌ای سنگین
به پکن خواهد بود که می‌تواند به سرعت از جایگاه جهانی چینی‌ها بکاهد. در همین زمینه گفتگو کردیم با یک استاد روابط بین الملل. محسن جلیلوند به آفتاب یزد گفت: «غرب و در راس آن ایالات متحده پیش از این نیز به نقش و جایگاه چین در نظام بین‌الملل آگاه بودند و به دنبال محدود‌سازی موقعیت چین بودند و به نظر می‌رسد ویروس کرونا و شیوع آن از چین این فرصت و بهانه را به غرب داد تا از آن در جهت کاهش نقش چین استفاده کنند و این سخنان تازه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که آنها نیز چراغ سبزی به آمریکا برای کاهش نقش چین و تلاش‌ها در این جهت نشان داده اند.» او افزود:«چین به ما هو چین خود ثروت یا قدرتی نداشته بلکه این سرمایه گذاری‌های اروپا، آمریکا، استرالیا و ژاپن بوده که در این کشور انجام شده و به رشد اقتصادی آن کمک کرده است.» جلیلوند گفت:«به نظر می‌رسد حالا غرب به دنبال اجرای این سیاست است که نقش چین را در همه عرصه‌ها کاهش دهد و جلوی پیشرفت آن را بگیرد، چینی‌ها اکنون تحت تاثیر کرونا با کاهش شدید رشد اقتصادی مواجه شده اند و این رویه ادامه خواهد داشت تا در بخش‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی نفوذ آنها کاسته شود البته این سیاست از سوی غرب تا حدی ادامه نخواهد داشت که مثلا تجربه شوروی را در چین مشاهده کنیم و شاهد فروپاشی آنها باشیم.»
در آمریکا نیکی هیلی سفیر سابق این کشور در سازمان ملل درحال جمع آوری طوماری است تا با امضای مردم از کنگره بخواهد قانونی برای بازگشت شرکتهای امریکایی از چین را تصویب کند این طومار اینترنتی با استقبال مردم آمریکا مواجه شده و تا کنون بسیار بیشتر از حداقل مورد نیاز یعنی 100 هزار نفر امضا جمع شده است. بنابراین حزب کمونیست چین که توانست به رغم تفاوت‌های ایدئولوژیک در نظم لیبرال به دومین قدرت اقتصادی جهان تبدیل شود حالا با یک چالش جدی روبه رو شده و آنهم اتحاد لیبرال‌ها علیه چین است، از کانبرا در استرالیا تا توکیو در ژاپن از رم تا واشنگتن، جهان پساکرونا برای سرزمین مادری این ویروس آسان نخواهد بود....
سایر اخبار این روزنامه
احمد حکیمی‌پور، عضو شورای مرکزی مجمع نمایندگان ادوار مجلس در گفت و گو با آفتاب یزد:
سخنگوی قوه قضائیه خبرداد
افزایش شاخص بورس تا به کجاست!؟
اتحادیه اروپا می‌گوید نسبت به چین «ساده لوح» بودیم و در آینده عملگرایانه تر رفتار خواهد کرد، آمریکا هم اعلام کرده در روابطش تجدید نظر می‌کند
جزئیات تازه از محاصره ناو آمریکایی توسط قایق‌های سپاه
شرایط در مناطق سفید هم عادی نیست
کرونا هم به سرنوشت HIV دچار خواهد شد؟
بعد از قانون اصلاح انتخابات، مجلس طرحی برای اصلاح روند انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان با اولویت مطرح کرد
ملاحظه کاری در واکنش به چین
روی دیگر سکه کرونا
افطار کرونایی...
روحانی بیل به دست
وقتی همه خواب هستیم
