روزنامه ابتکار

خاورمیانه و‌ گسل تنش‫های لفظی ینگه دنیا

توفیق محمدیان*- خاورمیانه در تاریخ سیاسی و اقتصادی جهان به دلیل ذخایر اقتصادی و نشانه‫های ژئوپلتیک خود اهمیت ویژه‫ای دارد. این منطقه جغرافیایی را می‫توان مرکز ثقل و تقاطع قاره های اروپا،آسیا و آفریقا دانست. به هر میزان تجارت و تحرک گروه‫های مختلف افزایش یابد. طبیعی است که نقش تاریخی و ژئوپلتیکی این حوزه جغرافیایی از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد شد. بررسی تاریخی خاورمیانه نشان می‫دهد اهمیت این منطقه تحت تاثیر سه موضوع اصلی قرار داشته است. هر یک از این موضوعات و‌ مولفه‫ها بخشی از واقعیت تاثیرگذار بر سرنوشت سیاسی و امنیتی خاورمیانه است. موضوعاتی از جمله فناوری، منابع اقتصادی و ایدئولوژی سیاسی-دینی را می‫توان اصلی‫ترین عوامل تاثیر گذار بر تاریخ و سیاست کشورهای خاورمیانه برشمرد. به هر میزان ابزارهای تکنولوژیک از اهمیت بیشتری برخوردار می‫شوند، اهمیت منابع اقتصادی خاورمیانه نیز بیشتر خواهد شد.
هیچ جامعه‫ای بدون هویت زندگی نمی‫کند و هیچ مبارزه‫ای بدون هویت و هدف سازمان‫دهی نمی‫شود بنابراین هویت را باید نشانه معنابخش در زندگی و آینده هر فرد، گروه و‌ ملتی دانست. اکنون بخش‫های مختلف جهان، به ویژه خاورمیانه، درگیر بحران معنا، مواجهه و رویارویی هویتی گروه‫هایی است که اندیشه‫های متفاوتی دارند و در صدد شکل دادن به جهان جدیدی هستند؛ جهانی که بر اساس آموزه‫های دینی و اعتقادی آنان بنا شده باشد. زمانی که هویت شکل می‫گیرد،گروه‫های اجتماعی بین خود و دیگران تمایز ایجاد می‫کنند. این امر به مفهوم شناسایی خویشتن است. خویشتنی که دیگران و به ویژه ایالات متحده آمریکا آن را برای دورا‫ن‫های طولانی نادیده گرفته‫اند. در دهه۱۹۷۰میلادی تحولات زیادی در حوزه تکنولوژی، اقتصاد و سرمایه‫داری و رفتار گروه‫های مختلف در جهان ایجاد شد که نقطه آغازی برای هویت‫یابی اسلامی در خاورمیانه محسوب می‫شود. زمانی که هویت شکل می‫گیرد، شهروندان در فضای پاک دینی آرمانی قرار می‫‫گیرند. در سال ۱۹۶۷ نیروهای نظامی رژیم غاصب اسرائیل، بخش بسیاری از سرزمین کشورهای اسلامی خاورمیانه را اشغال کردند. رهبران سیاسی این کشور احساس می‫کردند که پیروزی نظامی به منزله غلبه آنان بر شهروندان مسلمان خاورمیانه است. در سال ۱۹۷۳ بار دیگر نیروهای نظامی اسرائیل دستاوردهای جنگ ۱۹۶۷را تثبیت کردند. در سال ۱۹۷۸یک سال قبل از انقلاب قرن به رهبری کاریزماتیک امام خمینی(ره) دیپلماسی آمریکا در خاورمیانه به شکل گیری مذاکرات سه جانبه منجر شد. رهبران سیاسی آمریکا، اسرائیل و مصر، در کمپ دیوید، موافقت خود را با انعقاد قراردادی اعلام کردند که معامله صلح در برابر زمین را شکل می‫داد. متعاقب این امر، نیروهای نظامی اسرائیل از صحرای سینا خارج شدند. اسرائیل احساس می‫کرد که از طریق پیروزی نظامی توانسته موجودیت خود را در خاورمیانه تثبیت کند. در این دوران مقامات اسرائیلی فکر نمی‫کردند که پیروزی نظامی آنها تحت‫الشعاع هویت‫یابی شهروندان خاورمیانه شود. تحولات اواخر دهه ۱۹۷۰ نشان داد روند جدیدی در خاورمیانه در خال شکل‫گیری است. احیاگرایی اسلامی در بسیاری از کشورهای خاورمیانه بروز، تجلی و ظهور یافت. در حالی که جنبش اسلامی ایران به پیروزی رسید، اسلام‫گرایان در مصر سرکوب شدند. پیروزی و شکست در سرنوشت خاورمیانه تاثیری به جا نگذاشت. پیروزی نظامی اسرائیل و حمایت قدرت‫های بزرگ از آن کشور، کنش آرمانی را در رفتار سیاسی شهروندان خاورمیانه به وجود آورد. در چنین شرایطی، انقلاب اسلامی ایران توانست هویت جدیدی برای خاورمیانه ایجاد کند. هویت اسلامی، زیربنای قدرت و مقاومت در برابر سیاست تهاجمی اسرائیل و آمریکا در خاورمیانه شد. از این زمان تا حالا داستان جدیدی در خاورمیانه شکل گرفته است. داستانی با هویت دینی، آرمان شهری و اعتقادات بنیادین گروه‫های اسلامی پیوند یافته است.گروه‫هایی که کنش سیاسی خود را بر اساس نشانه‫های هویتی و آرمانی انجام می‫دهند.
* روزنامه نگار
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
به امید دیدارِ «یسنا» (شهروند)افزایش ۳۵ درصدی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی (خراسان)پرونده‌ای که باز است (اعتماد) آمریکا با آتش بازی نکند؛ سلاح‌هایی در اختیار داریم که فکرش را هم نمی‌کنید (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
آیا نوازندگان خیابانی به دنبال دریافت مجوز می‌روند؟ چاله بوروکراسی سر راه موسیقی خیابانی جلال‌خو ‌ش چهره اروپا میان دو صندلی آیا اصلاحات با کمبود کاندیدای ریاست جمهوری مواجه است؟ چالش بزرگ انتخاباتی اصلاح‌طلبان چند اظهارنظر جالب درباره حواشی پرونده اکبر طبری خبرساز شد از عضویت طبری در مجاهدین خلق تا ابهام‌های تصویر جسد قاضی منصوری «ابتکار» از چالش‌های پیش روی ساکنان محورهای تاریخی-‫فرهنگی درپی طرح‌های عمرانی شهرداری گزارش می‌دهد تهران و کابل در مسیر رفع حاشیه‌های اخیر قدم برمی‌دارند روابط ایران و افغانستان در جاده تعامل موسسه خیریه فعال در حوزه کودکان فقر و کار پلمپ شد «ابتکار» راهکار رویدادهای تجاری برای عبور از بحران کووید 19 را بررسی کرد اندوه تجارت در فراق نمایشگاه معاون اول رئیس‌جمهوری تاکید کرد بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصاد کشور دغدغه‌ای ملی است ترامپ هم می‌خواهد سختگیر به‌نظر برسد و هم دنبال توافق است روایت بولتون از تضاد ترامپ-ترامپ بازگشت به پوپولیسم و پسرفت تراز توسعه خاورمیانه و‌ گسل تنش‫های لفظی ینگه دنیا بازگشت به پوپولیسم و پسرفت تراز توسعه