رئیس جمهورعاشق ایران می‌خواهیم

مصطفی معین فعال سیاسی اصلاح‌طلب به عنوان سیاستمداری که در سال ۸۴ بالاترین سطح از یک رویداد انتخاباتی را در قامت کاندیدای ریاست جمهوری تجربه کرده، بعد از پانزده سال همچنان بر عقایدی پافشاری می‌کند که آنها را زمانی در شعارهای انتخاباتی خود به کار گرفته بود. او می‌گوید تا هنگامی که «آگاهی‌بخشی»
نه به عنوان یک تئوری، بلکه به عنوان یک دغدغه سیاسی - اجتماعی در میان مسئولان شکل نگیرد، نمی‌توان از توده‌ها انتظار کنش متناسب با شرایط سیاسی موجود را داشت.
آنچه در ادامه می‌خوانید گزیده گفتگوی خبرآنلاین با مصطفی معین، وزیر علوم دولت اصلاحات است.
= فراگیر شدن شیوع کرونا، تلفات انسانی بالا و رکود اقتصادی در آمریکا و اروپای غربی و تنش‌های گسترده سیاسی - اجتماعی در آمریکا، تمرکز فشارهای سیاسی و تهدید نظامی بر ایران را کاهش داد و از سوی دیگر باعث شتاب بیشتر در تغییر رویکرد سیاست خارجی کشور به سمت همکاری‌های راهبردی بلند مدت اقتصادی و سیاسی با چین و روسیه گردید.در سیاست داخلی هم گرایش‌های پوپولیستی و نسبت دادن همه مشکلات جامعه به «آمریکا» و «غرب» و یا «تحریم اقتصادی» که پیش از این اوج گرفته بود در نهایت با تاکید مقام رهبری به حمایت بیشتری از تولید داخلی و صادرات غیر نفتی منجر شد.


= همه‌گیری کرونا یک بحران «بهداشتی»، «اقتصادی» و «اجتماعی» فراگیر است که می‌تواند ابعاد سیاسی و امنیتی هم پیدا کند. در همین زمان اندک از شروع کرونا که در آن قرار داریم؛ مصیبت و مرگ و میر فاجعه آمیز کرونا، سرپوش و تسکینی بر التهاب‌ها و تنش‌های اجتماعی ناشی از فقر و فلاکت معیشتی در اثر ضعف مدیریت‌ها، تحریم اقتصادی آمریکا و بازتاب نگران‌کننده اخبار اختلاس و فساد مسئولان و بخش‌های مختلف بوده است. هرچند این موضوع مانند آتشی زیر خاکستر است که هر لحظه می‌تواند دوباره زبانه کشیده و شعله‌ور شود.بنابراین ضرورت دارد که تمهیداتی در سطح سیاست‌های کلی نظام اندیشیده شود که مهمترین آنها ایجاد هماهنگی و وحدت عمل قوای مختلف در جهت جلب اعتماد و رضایت عمومی است. همچنین با رسیدگی سریع به مشکلات معیشتی و درآمد اقشار آسیب دیده و آسیب پذیر، انجام اصلاحات ساختاری در «نظامات تصمیم سازی، تصمیم‌گیری و اجرائی»، رونق تولید و اقتصاد و باز کردن فضای سیاسی - اجتماعی، می‌توان از تکرار اعتراضات سال‌های اخیر پیشگیری کرد.
= با توجه به عملکرد ضعیف چند ساله دولت و بافت نمایندگان مجلس و رویکردهای سطحی و افراطی آن انتظار چندانی از تحول و گشایش جدی در امور کشور به دور از واقع بینی است. سرمایه‌گذاری هرچه بیشتر دولت در بخش سلامت فردی و رفاه اجتماعی و ارتقای شاخص‌های آن همچون؛ حمایت‌های ویژه از اقشار کم درآمد، تقویت همبستگی ملی و مشارکت اجتماعی، گسترش دادن شبکه روابط اجتماعی و حمایتی، افزایش اعتماد و سرمایه اجتماعی و ارتقای روحیه سازگاری و تاب‌آوری با تکیه بر نهادهای جامعه مدنی، از جمله مواردی است که برای دوره‌گذار از بحران و جلوگیری از تنش‌های احتمالی، می‌توان به مسئولان ارائه کرد. داشتن یک برنامه راهبردی ملی با نگاهی آینده نگر هم برای مدیریت شرایط حاد کنونی و هم دوران پساکرونا موضوع مهمی است.
= فارغ از بحران کرونا و مهم‌تر از آن با ادامه شرایط فشار اقتصادی و سرخوردگی سیاسی جامعه، پیش‌بینی می‌شود که انتخابات ریاست جمهوری در سال آینده هم مانند انتخابات مجلس یازدهم در فضای سرد و بی‌نشاط و بدون رقابت واقعی برگزار شود.
= به نظر من تا زمانی که صداقت، وفای به عهد و کارآمدی احزاب، جریان‌ها و یا فعالان سیاسی برای مردم احراز نشود، آنها منزلت و تاثیرگذاری اجتماعی لازم را نخواهند داشت. در عصر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، سوابق مثبت یا منفی مدیریت‌ها، پاکدستی یا فساد مالی و یا اداری و آلودگی به مفاسدی از قبیل رشوه، رانتخواری و آقازادگی و... قابل جستجو و استناد است.
= تا وقتی که به دلیل تحریم، امکان صادر کردن انبوه نفت خام و درآمدهای دلاری بادآورده وجود نداشته باشد، باز هم امکان توزیع فله‌ای پول برای به اصطلاح داغ کردن تنور انتخابات کمترخواهد بود و به همان نسبت هم ظهور پر سر و صدای احزاب یک شبه، جریان‌های فرصت طلب بی‌ریشه و رای سازی‌های انبوه کمتر می‌شود. درعین حال علیرغم این شرایط پر مشقت اقتصادی و آلودگی‌های مالی، هنوز هم ادعای مبارزه با فساد، جوان گرایی، ایجاد اشتغال و... با روش عوام گرایی و عوام فریبی و پوپولیسم حرف اول را در تبلیغات انتخاباتی خواهد زد. در چنین فضایی شعارها «اصلاح‌طلبانه و ظاهرفریب» ولی عملکردها «غیرعادلانه»، «غیر اخلاقی»، «افراطی و خشن» و «عوامانه» خواهد بود.
= تا زمانی که احزاب و فعالان سیاسی به نقد و ارزیابی عملکردهای خود ننشینند و با رویکردی علمی و صادقانه نقاط ضعف و قوت آنها را مشخص نکنند و برنامه کاری خود را برای آینده ارائه ندهند، اعتماد و سرمایه اجتماعی از دست رفته بر نخواهد گشت. یکی از ضعف‌های اساسی امروز، شکافی است که بین نظریه پردازان و فعالان و جریان‌های سیاسی با توده مردم و شرایط زندگی و نیازهای آنها به وجود آمده است.
= نباید تنها به کوتاه مدت نگاه کرد و فقط رسیدن به قدرت را هدف‌گیری کرد. کمک به افزایش آگاهی‌های سیاسی، اجتماعی، حقوقی و مدنی مردم؛ احساس امنیت فکری و اجتماعی و اقتصادی جامعه و «تامین آینده کشور و نسل جوان» اهمیت دارد. باید بدانیم ریاست‌ها و پست‌های سیاسی تنها امانت و وسیله‌ای برای خدمت به توده‌های بی‌نام و نشانی است که قربانیان اصلی بی‌تدبیری‌ها و سیاست بازی‌های رایج و تنازع بقا در کشور بوده‌اند.نیازی نیست که برای رسیدن به قدرت تحت هر شرایط و یا هر روشی را به کار گرفت، چنانچه زمینه‌های اجتماعی و شناخت و آگاهی و اعتماد مردم، جوانان و فرهیختگان جامعه فراهم شود، با خواست جامعه، خود قدرت و مسئولیت به سراغ شایستگان خواهد رفت!
= مهم‌ترین هدف راهبردی من در امر تحول ساختاری نظام آموزش عالی کشور و تاسیس وزارت علوم و تحقیقات و فناوری در دولت اصلاحات، پیشبرد توسعه علمی ایران بود که با شعار «توسعه علمی شرط بقا» پیگیری می‌کردیم. در انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۴ هم علاوه بر شعار «اصلاحات گامی به پیش»، یکی از شعارهای اصلی من همان «توسعه علمی ایران» بود.اکنون هم اعتقاد دارم که هیچ برنامه توسعه بلند مدت و هیچ تصمیم‌گیری و اقدامی بدون پشتوانه علمی و پژوهشی نباید در دولت، مجلس و ارکان نظام به تصویب برسد. باید فضای حاکم بر دولت و جامعه گفتمان علمی، آینده نگری و به دور از روزمرگی، مصرف زدگی، وابستگی به صادرات نفت خام و یا سیاست زدگی و بی‌اخلاقی باشد.
= بازگشت و فعالیت در «عرصه عمومی»، در «نهادهای مدنی»، «افزایش سطح آگاهی جامعه از طریق شبکه‌های فضای مجازی» و ارائه معیارهای دقیق شایستگی برای انتخاب رئیس جمهوری که هیچ نقطه ضعف و ابهامی در کارنامه عملکردش در مسئولیت‌های خطیر گذشته نداشته باشد؛ و در عین حال «عاشق ایران»، «خادم مردم»، «کارآمد» و با «برنامه و رویکرد علمی در اداره کشور» نیز باشد، برای اصلاح‌طلبان امری لازم است.رئیس جمهوری که به حقوق شهروندی، دموکراسی و پیشرفت برای ایران و صلح و همزیستی و رعایت واقعی حقوق بشر باور داشته باشد.