روزنامه جوان
1399/06/02
اتمسفر جماران را سیمانی نکنید!
سرویس جامعه جوان آنلاین: چند وقتی میشود دولت در پی تغییر بافت فرهنگی و تاریخی منطقه جماران است؛ طوری که ساختار بناها، ساختمان‌ها و کوچه‌های آن منطقه تعویض شود و برج‌های چندده طبقه و مراکز خرید جماران را هم احاطه کند؛ این موضوع با واکنش شهرداری تهران مواجه شده، اما گویا فشار دولت برای تحقق این امر در حال افزایش است. بنا بر برخی اخبار منتشر شده «کنش جماران» به حدی جدی شد که شهردار تهران دیگر به هیئت دولت نرفت. برخی دیگر از اخبار هم حکایت از آن دارند که اصرار دولت به تغییر بافت جماران، تمام شدنی نیست و حالا این موضوع با قطع امید از شهرداری، از طریق وزارت میراث پیگیری میشود. سود‌های چندده میلیاردی تبدیل جماران تاریخی به یک منطقه تجاری برای یک عده خاص چیزی نیست که بتوان از آن به سادگی گذشت.بنا بر آنچه در سند هویت محله جماران آمده است عموم افراد این محله با یکدیگر نسبت فامیلی دارند و نام‌های خانوادگی شیرازی، عرفانی و عرفاتی بیش از نام‌های دیگر در این محله به چشم می‌خورد. محله جماران از دیرباز بافت خاص خودش را داشته و علمای زیادی را به خود دیده است. مشهورترین چهره قدیم جماران، ابوعبدالله رازی‌جامورانی، محدث و راوی شیعی است که از اهالی جاموران ری بوده و در کتاب کافی نیز نام او آمده است. از دیگر افراد جمارانی می‌توان به سیدمحمدباقر جمرانی اشاره کرد که نام او هم در کتاب مراعات البلدان آمده است. اما مشهورترین و محبوب‌ترین شخصیتی که در جماران زندگی کرده است و حالا همه جماران را با نام و یاد او می‌شناسند، بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران امام خمینی (ره) است.
جماران کانون تصمیم‌گیری‌های مهم کشوری
سکنا گزیدن امام (ره) در جماران، این محل را به کانون تصمیم‌گیری‌های مهم سیاسی ایران بدل کرد و شهرتی جهانی به آن داد. تصمیمات مهم کشور نظیر جنگ تحمیلی، آتش‌بس و موارد دیگر در خانه امام واقع در جماران اخذ شد. ادوارد شواردنادزه، وزیر وقت امور خارجه شوروی درباره دیدار امام (ره) در منزل ایشان می‌گوید: «حیرت من از ورود به یک کوچه تنگ و باریک شروع شد. در ماشین منتظر بودم که این کوچه تنگ به باغی بزرگ مشابه باغ‌های سرمسیر منتهی شود و این مرد بزرگ و رهبر ایران را در یک سرسرایی مجلل ببینم. هیچ‌کس نمی‌تواند تعجب و حیرت مرا درک کند. وارد حیاط که شدم از شوک عرق کردم. به اتاقی کوچک شاید سه در چهار وارد شدیم.»
در تمام کشور‌های جهان توجه ویژه‌ای به زیستگاه مشاهیر و افراد تاریخ‌ساز و جریان‌ساز آن کشور شده است؛ خانه محمدعلی جناح، بنیانگذار کشور پاکستان به عنوان یک یادمان ملی ارزشمند و الهام‌بخش برای ملت پاکستان در نظر گرفته شده است. نلسون ماندلا، نخستین رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی پس از آزادی از زندان در سال ۱۹۹۰، به‌رغم پیشنهاد مقامات دولتی برای یافتن خانه‌ای امن‌تر به خانه خود در ساوتو از بخش‌های حاشیه‌نشین ژوهانسبورگ برگشت.
جماران، ورای یک محله
جماران یکی از محلات قدیمی واقع در شمال تهران، واقع در منطقه یک شهرداری و در دو کیلومتری شمال شرقی تجریش است. این محله از شمال به حصارک، از جنوب به دزاشیب، از شرق به نیاوران و منظریه و از غرب به نخجوان محدود میشود؛ ساختار محله جماران به صورت تی شکل است. پیکر اصلی در امتداد شرقی – غربی گسترده شده‌است که از طریق گذر‌های فرعی پیاده به محور شمالی – جنوبی نیایش مربوط میشود. حضور عناصری همچون حسینیه جماران، مسجد، درختان کهنسال و چند واحد تجاری خرد با هویتی روستایی حاکی از یک شخصیت مرکزی برای محور نیایش است که به نقش و اهمیت آن در حیات بافت جماران تأکید می‌کند. محور شرقی- غربی حسنی‌کیا نیز دومین محور ساختاری است که ارتباط آن با دو محور اصلی یاسر و جماران و نیز حضور عناصر عمده‌ای همچون حسینیه امام (ره) و بیمارستان در بدنه‌های آن هویت عمومی‌تری به آن بخشیده و نقش آن را از حالتی صرفاً محله‌ای خارج کرده‌است.
جماران همواره به عنوان یک روستای کوهستانی شمیرانی با کوچه‌های باریک و معابر پیچ در پیچ، خانه‌های شاخص بافت با سقف‌های شیروانی و دیوار‌های کاهگلی، آب و هوای مطبوع و مجاورت با سلسله جبال البرز مرکزی، باغ‌ها و کشتزار‌های وسیع، قنات‌های متعدد و دکان‌های قدیمی، فضای مذهبی مسجد و تکیه‌ها، حمام‌ها و زورخانه‌های قدیمی مورد توجه اقشار مختلف مردم بوده‌است که در روزگار کنونی خاطرات آن مرور میشود. یکی از نماد‌های مهم جماران که گویای قدمت آن است وجود دو چنار عظیم و سر به فلک کشیده‌است که عمر یکی از آن‌ها را بالای ۸۰۰ سال قدمت زده‌اند.
اتمسفر جماران را مضمحل نکنید!
مریم اطیابی، کارشناس حوزه میراث فرهنگی درباره فشار‌ها برای تغییر بافت تاریخی و فرهنگی محله جماران به خبرنگار «جوان» می‌گوید: «جماران تقریباً تنها منطقه‌ای در شهر تهران است که بافت آن حفظ شده و تغییر نکرده‌است. در مناطقی، چون شمیرانات و تجریش تقریباً بافت سنتی و اصیل از بین رفته‌است و به صورت کلی چیزی از آن باقی نمانده‌است. دلیل اصلی اینکه جماران همچنان بکر باقی مانده‌است، وجود منزل بنیانگذار انقلاب در آن منطقه است. قیمت بالای زمین‌های آن منطقه وسوسه‌انگیز است که برج‌سازی و پاساژسازی در آن منطقه آغاز شود، اما اگر این اتفاق بیفتد، جماران نیز به سایر نقاط شهر سیمانی تهران بدل میشود و اتمسفر خود را از دست می‌دهد.»
با توجه به قیمت بالای زمین در منطقه جماران، گویا دولت به نمایندگی علی اصغر مونسان فشار‌های زیادی به شهرداری تهران بابت تغییر بافت این منطقه داده‌است، ولی تا به امروز شهرداری تهران زیر بار این کار نرفته‌است. همین امر باعث دلخوری دولت از شهرداری تهران شده‌است و گفته میشود عدم حضور شهردار تهران در جلسه هیئت دولت نیز به خاطر پافشاری به عدم تغییر این بافت فرهنگی و تاریخی کشور است.
در زمانه‌ای که نقد‌های زیادی به مدیریت کلانشهر‌ها وارد است و روزانه جلسات متعددی پیرامون بهینه‌سازی زیست‌شهری تشکیل میشود، منطقه‌ای همانند جماران با زیستگاه روستایی و هوای پاک باید الگویی در جهت بهبود این امر باشد، نه اینکه تلاش‌هایی صورت بگیرد که این منطقه اصیل خود را به فضای ماشینی و زمخت شهری نزدیک کند.
البته منفعت‌های تبدیل منطقه تاریخی جماران به یک منطقه تجاری برای یک عده خاص چیزی نیست که به سادگی بتوان از آن گذشت. بالارفتن قیمت املاک با صدور مجوز بلندمرتبه‌سازی و خرید و فروش گسترده املاک منطقه، چندده‌میلیاردی سود نصیب ساکنان خاص جماران می‌کند؛ ساکنانی که به اسم پیروی از خط امام (ره) در آن منطقه خوش آب و هوا سکنی گزیدند، وارد کار‌های تجاری در کنار فعالیت‌های سیاسی شدند و حالا هم می‌خواهند چیزی به نام محله قدیمی جماران و محل شکل‌گیری خط امام (ره) باقی نماند و اینجا هم به موزه سپرده شود!
سایر اخبار این روزنامه
وزیر بهداشت: مقابل کرونا با حضور بسیج احساس تنهایی نکردیم
۳ مناقشه سورپرایز اکتبر مکانیسم ماشه و مذاکره
او رزمنده گمنام عرصه جهاد و کارآفرینی بود
وزیر بهداشت: مقابل کرونا با حضور بسیج احساس تنهایی نکردیم
پویش «هر خانه ایرانی، یک هیئت قرآنی» تمسک به سیره امام حسین (ع) است
وزارت ورزش نقش خود را در پرونده فساد ویلموتس رد کرد!
امریکا پشت در شورای امنیت
اتمسفر جماران را سیمانی نکنید!
سؤال از سفر امریکایی الکاظمی روی میز پارلمان عراق
شهادت امام حسین (ع) نتیجه نفوذ به جامعه اسلامی بود
