اگر به تعاونی توجه شود...

سید حمید کلانتری‪-‬ هفته تعاون را به سهم خود به همه کسانی که در جهت اعتلای فرهنگ تعاون و گسترش و ارتقاء نهاد تعاونی در کشور تلاش نموده و می‌نمایند صمیمانه تبریک می‌گویم.
با توجه به اینکه چند سالی در مسئولیت مدیریت بخش تعاونی در کشور خدمت نموده‌ام برداشتم این است که متاسفانه به این بخش از اقتصاد که مورد توجه قانون اساسی هم بوده توجه لازم نشده است و اصولا ما در بخش تعاونی و توسعه آن دچار یک فهم ناقص یا بدفهمی هستیم و هیچ وقت سیاستگذاران و دولتمردان مدیران ارشد اقتصادی کشور، در بخش‌های مختلف، صنعت، کشاورزی، خدمات، مسکن، حمل و نقل و بخش حوزه کار و اشتغال با یک طرح جامع و نگاه بلند مدت و پایدار برای توسعه بخش تعاونی که حاصل مطالعه و بررسی همه جانبه موضوع باشد، نیاندیشیده‌ایم و لذا تعامل و توجه کشور ما بیشتر جنبه ابزاری، رفع مشکل، زود گذر، ناپایدار و نا مستمر بوده است.
اگر به ویژگیهای تعاون و تعاونی درست بپردازیم و در پاسخ به این سوال که تعاونی‌ها چه مشکل یا مشکلاتی از کشور و اقتصاد را می‌توانند حل و فصل نمایند یا چه نوعی از تعاونیها در شرایط امروز ما با استفاده ازتجارب جهانی میتوانند کارآمد‌تر
و اثر بخش‌تر باشند، بر اساس آنچه چندین سال دغدغه فکری و کاری اینجانب بوده است میتوان نکات ذیل را برجسته‌تر نمود:


1-بپذیریم که تعاونی یعنی مشارکت سازمان یافته و تعریف شده جمعی هم جهت برای انجام و اجرای یک طرح مشترک و رسیدن به هدفی مورد توافق و باور نماییم که کار جمعی و گروهی موجب
هم فکری، مساعدت،معاضدت و نهایتا هم افزایی و تولید سینرژی خواهد بود.
2-یکی از مسائل و مشکلات اقتصاد ما بالا بودن حجم نقدینگی در دست مردم است. بدون شک یکی از کارکردهای موثر بخش تعاونی در کشورهای موفق جمع‌آوری منابع خرد و کوچک و هدایت آنها بسوی اهداف و طرحها و پروژه‌های بزرگ است. بسیلری از مردم نمیتوانند از منابع مالی چند میلیونی و خرد بهره‌برداری اصولی و اقتصادی نمایند. و یا پولشان راکد می‌ماند یا غیر منطقی مصرف میشود و به هدر میرود. اما وقتی این منابع به سرمایه‌های چند صد میلیونی، یا چند میلیاردی در قالب تعاونی تولید یا خدمات تبدیل شد میتوان با آنها کارهای مفید و در آمد زا و سود‌آور خوبی انجام داد که هم اشتغال ایجاد میکند و هم در آمد مالی برای سرمایه گذاران خرد.
3- یکی از مشکلات اساسی مناطق محروم و دوردست و استانهای مرزی بویژه سیستان و بلوچستان، هرمزگان، جنوب کرمان، کردستان و ایلام این است که سرمایه گذاران کمتر داوطلب حضور و سرمایه‌گذاری در این مناطق میشوند. بهترین راهکار خروج این مناطق ااز فقر، بیکاری و عقب ماندگی تشکیل تعاونی‌های توسعه روستایی و تعاونی‌های تولید مبتنی بر مزیت‌ها و استعدادهای هر منطقه در حوزه‌هایی همچون زراعت، باغداری،
دامداری، پرورش ماهی، صنایع کوچک و صنایع دستی
و گردشگری و بوم گردی‌های محلی است.
و در کنار آنها و از بین این تعاونیها، تعاونی‌های پشتیبان توسعه برای تامین مواد اولیه ارزان و فروش محصولات این تعاونیها و بازگشت سود و درآمد به تولید‌کنندگان خرد و کوچک است و این اقدام عاملی موثر در ایجاد اشتغال و جلوگیری از مهاجرت روستاییان خواهد بود.
4- یکی از مشکلاتی که بعضی از تعاونی‌ها با آن روبرو میشوند پاره‌ای از اختلافات در هیئت مدیره ویا اعضا و بعضا ناهماهنگی‌هایی در پیگیری امور می‌باشد که ریشه در عدم تفاهم اولیه و نگرش هماهنگ بین اعضای اولیه در تشکیل تعاونی یا عدم انتخاب زمینه فعالیت مناسب بوده. به نظرم برای رفع این مشکل بویژه در مناطق محروم
و روستاها انجام فعالیت‌های تسهیل گری
قبل از تشکیل تعاونی لازم است تا تعاونی بر اساس نیازهای واقعی، مزیتهای محلی و هماهنگی و تفاهم بین اعضا و شرکا تشکیل شود؛ تجربه‌ای که در دو سه سال گذشته بنیاد برکت در مناطق محروم به ویژه سیستان و بلوچستان به اجرا درآورده و نتایج بسیار خوبی هم به همراه داشته است.
به نظرم تشکیل تعاونی‌های ویژه برای تسهیل گری و توسعه تعاونی‌های کارآمد می‌تواند در این حوزه بسیار راهگشا باشد. این تعاونیها می‌توانند از قبل تشکیل تعاونی تا تشکیل و بعد توسعه و فعالیت
آنها را همراهی نمایند و حتی خودشان بعنوان یک سهامدار در تشکیل تعاونیهای محلی سهیم شوند.