وفاق ملی وکلا

هوشنگ مقبولی ‪-‬ باتعبیر وفاق در فرهنگ معین به " همراهی کردن، یکدلی و یکرنگی " همراه با مفهوم اصطلاح " ملی" به معنای " جامعه" و قسمتی از یک ملت یعنی جامعه وکلا، به سادگی می‌توانیم یکرنگی و همدلی نهاد وکالت را در وفاق ملی وکلا معنا نمود.
همراهی، یکپارچگی و یکدلی اعضای جامعه وکالت لازمه حفظ موجودیت و یکدستی نهاد وکالت خواهد بود. نتیجه این اتحاد یا عدم آن، می‌تواند ادامه حیات و یا حتی نابودی این نهاد عظیم مدنی را در پی داشته باشد. البته باید توجه داشت که نابودی عدم نیست، بلکه تغییر جایگاه یک نهاد موازی و مستقل به یک نهاد زیرمجموعه و پائین دست، " نیستی " و عدم آن نهاد
خواهد بود.
وفاق ملی در وکلا به هیچ وجه با مقابله یا مبارزه و سرکوب طرف مقابل کسب نمی‌شود. ایجاد "سنگرهای صنفی " و برپا کردن خاکریز در مقابل یکدیگر، پیروز میدانی نخواهد داشت و این شکست دو طرف بوده و به عبارت بهتر " خودزنی "


است. برای دستیابی به اتحاد ملی موردنیاز در وکالت (نه در تعبیر سیاسی ) و در " تحول صنفی "
نیاز به درک وضعیت موجود تک تک افراد جامعه وکالت می‌باشد.
اتحاد و انسجام جامعه وکالت برای موضع‌گیری در مقابل سایر اعضا یا ارکان جامعه نیست، بلکه ضرورت اتحاد برای " حفظ موجودیت و استقلال نهاد وکالت " می‌باشد.
قطعاً نتیجه اختلافات درون صنفی سبب کمرنگ شدن ارزش‌ها و تنزل جایگاه رفیع وکیل و وکالت خواهد شد. طبیعی است برای حل اختلافات و برون رفت از وضعیت ایجاد شده در نتیجه اختلافات، باید منتظر ورود و اقدام ارکان دیگر جامعه و قوای سه گانه بود.
در صورت ادامه اختلافات، در آینده نه چندان دور باید شاهد سست شدن پایه‌های اساسی این نهاد قدیمی شد. تقسیم و نگاه ناپسند درون صنفی به تقسیم وکلا در دو دسته " وکیل مرکز "و" وکیل کانون "که در مغایرت کامل با روح قانون اساسی جمهوری اسلامی است، هویت صنفی و سازمانی نهاد وکالت را هدف گرفته، که این موضوع هم می‌تواند در آینده نه چندان دور سبب ورود اغیار به جمع خانواده شود.
از برنامه‌های تحولاتی که در مدیریت جدید قوه قضائیه مورد توجه و برنامه قرار داشت، ساماندهی و تقویت "شکلی" نهاد وکالت بود. ولی به دلیل کم‌کاری و ناکامی متولیان نهاد وکالت در انجام تکالیف و وظایف سازمانی خود از یک سو و افزایش تنش‌ها، سبب دخالت و ورود " ماهیتی" قوه‌قضائیه به موضوع وکالت گردیده است.
اصلاح آیین‌نامه، تشکیل نهاد نظارت بر رفتار وکلا در تشکیلات قوه قضائیه و... از ثمرات عدم
انسجام صنفی است که هر روز هم بیشتر خواهد شد.
با کنار گذاشتن اختلافات و یک دل شدن و
با تشکیل کمیته‌های مشترک علمی و فکری و تشکیل کمیسیون‌های تخصصی فعال در هر دو نهاد متولی نهاد وکالت و با برنامه‌ریزی‌های واحد می‌توان بر مشکلات غالب شد. با حل مشکلات و برطرف کردن موانع داخلی و درون صنفی داخل صنف، سرنوشت نهاد وکالت می‌تواند در دستان متولیان آن قرار گیرد.
در حال حاضر در میان آحاد جامعه و مردم به عنوان ارباب رجوع دستگاه قضائی تمییز و تفکیکی میان وکلای کانون و وکلای مرکز قوه قضائیه وجود ندارد و این حقیقتی انکارناپذیر است. در گذشته بعضی از پیشکسوتان امر وکالت به عنوان ریش سفیدان وکالت به مقابله با مرکز وکلا برخاسته بودند و کارآموزان نیز با حفظ حریم و حرمت تا زمانی که " ادب صنفی" حکم نمی‌نمود سخن نمی‌گفتند. اکثر بزرگان وکالت در مقابل همکاران کم تجربه، سعه صدر و آستانه تحمل بالایی داشتند. تاریخ معاصر گواه این ادعاست که اکثریت وکلای پیشکسوت چگونه مشکلات صنفی را با گفتگو و منطق رفع و رجوع می‌نمودند.
کارآموزان وکالت دیروز، پیشکسوتان وکالت امروز آموخته‌اند که برای حفظ موجودیت و استقلال صنفی خود بهترین چاره سکوت یا اتحاد همراه با گفتگو است.
بعضی از کارآموزان وکالت امروز، با عبور از خط قرمزهای اخلاقی" و ادب صنفی"، بدون در نظر گرفتن صلاحدید بزرگان حرفه‌ای خود و بدون آینده‌نگری صنفی از راهها و ابزارهای مختلف موضع‌گیری‌ کرده و در ادامه شاید آبرویی برای این حرفه باقی نگذارده‌اند.
صنف وکالت با هجمه‌های شدیدی از سوی جامعه و ارکان نظام مواجه شده است. نهاد وکالت در حال حاضر در حساس‌ترین موقعیت صنفی قرار دارد. وضعیتی که شاید به جرات بتوان گفت تاکنون سابقه نداشته باشد. اتفاقاتی که حداقل در یک سال گذشته مربوط به وکالت افتاده خود موید این موضوع است. در حال حاضر چاره‌ای جز انسجام و همدلی و وحدت وجود ندارد. باید از هرگونه اقدام تشنج زا در درون خانواده وکالت اجتناب کرد تا دست در دست یکدیگر به "دوران وفاق ملی وکلا " وارد شویم.
تا همین لحظه نیز سالها زمان نیاز هست تا خساراتی که در نتیجه عملکرد اشتباه صنفی انجام یافته جبران شود. تشکیل انسجام و وفاق ملی در خانواده نهاد وکالت گام بسیار بلندی برای رسیدن به اهداف آرمانی با حفظ موجودیت و استقلال نهاد وکالت است. امید است با بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های هر دو طرف و با تلاش در تحقق مطالبات صنفی، "نهاد وکالت "به جایگاه واقعی خود در اجرای عدالت نائل شود و آن روز، روزی است که دیگر صدایی از طیف اقلیت
"پر هیاهو و چالش " در جامعه وکالت که بیشتر دنبال " نفاق وکلا " هستند شنیده نمی‌شود و اختلافات جای خود را به یک صدایی و همدلی همراه با مشارکت اکثریت خواهد داد. در آن هنگام، صورت و سیمای درخشان نهاد دیرپای وکالت چهره زیبا و تاثیرگذار خود در عدالت اسلامی را به رخ جامعه خواهد نمایاند.
* وکیل دادگستری و عضو کمیسیون حمایت و صیانت از مرکز وکلا و کارشناسان قوه قضائیه