بورس، آن روی سکه اقتصاد واقعی است

اولا بايد يک واقعيت را بپذيريم که به هر دليلي قيمت کالايي صددرصد، دويست درصد، سيصد درصد در يک بازه زماني کوتاه‌مدت رشد مي‌کند، بايد انتظار کاهش قيمت را هم داشته باشيم. نمي‌شود که يک دفعه قيمت ارزش يک سهام پنج برابر شود، ولي انتظار نداشته باشيم که پنج برابر کاهش پيدا نکند. به هر دليلي وقتي که با نوسان شديد قيمت مواجه مي‌شويم، اين نوسان مي‌تواند هم در راستاي افزايشي و هم در راستاي کاهشي باشد. نکته دوم، به هر دليلي که قيمت ارز از 15هزار تومان در يک بازه زماني کوتاه به 30هزار تومان رسيد، ما مي‌توانيم انتظار داشته باشيم که اين قيمت همان سير کاهشي را طي کند همچنان که طي کرده است يا وقتي که سکه در يک بازه زماني کم از 10ميليون تومان به حدود 16ميليون تومان رسيد، باز بايد اين انتظار را داشته باشيم که کاهشي شود. چرا کسي معترض کاهش قيمت دلار يا سکه نيست؟ يا چرا کسي امروز انتظار افزايش قيمت مسکن را ندارد؟ به همين دلايل اين موضوع مي‌تواند در خصوص بازار سهام هم مصداق داشته باشد. البته با اين تفاوت که همه اين بازارها در بلندمدت بازدهي خواهند داشت. اما انتظاري در ذهن سرمايه‌گذاران هم دلار، هم سکه، هم مسکن و بازار بورس شکل گرفته که لحظه‌اي بايد افزايش بازدهي داشته باشد درحالي‌که اين لحظه‌اي امکان‌پذير نيست. در بازار سهام هم شرکت‌هاي مختلفي وجود دارند و همه به يک اندازه کاهش ارزش پيدا نکردند، همچنان که همه به يک اندازه افزايش ارزش نداشتند. مثل اينکه نوع نوسانات شرکت‌هاي صادرات‌محور از منظر توليد کالا با شرکت‌هاي خدماتي داخل کشور متفاوت است. شرکت‌هايي که کالا توليد و در داخل توزيع مي‌کنند با شرکت‌هايي که کالا توليد و اصطلاحا صادرات‌محور هستند، نوسانات متفاوتي دارند. به نظر مي‌رسد با توجه به شيب يا انتظار کاهش قيمت دارايي‌هايي مثل سکه يا دلار يا مسکن اين تصور ايجاد شده که اين کاهش بايد در بازار سهام هم اتفاق بيفتد. درحالي‌که انتظار اين است پولي که از بازارهاي ارز، مسکن يا حتي خودرو خارج مي‌شود، به سراغ بازار سهام يا بورس برود. حالا چرا پول به اين سمت نمي‌رود؟ يک علتش اين است که قبلا اين بازار به اندازه کافي رشد کرده و از طرف ديگر انتظار اين است که در ماه‌هاي پاياني امسال و سال آينده شاهد افزايش تورم نباشيم بلکه انتظار اين است که شاهد کاهش تورم و ثبات قيمت‌ها و حتي شاهد کاهش نرخ بهره بانک‌ها باشيم لذا چون انتظار اين است که در بازار سهام شاهد افزايش قيمت نباشيم چون قبلا افزايش قيمت اتفاق افتاده، سرمايه‌گذاران در بازار سهام به دنبال بازار جديد هستند. حال حداقل امروز نمي‌توان گفت که اين بازار جديد، بازار ارز است، بازار مسکن است، بازار خودرو است، نمي‌توان گفت که ساير دارايي‌هاست. اين پولي که خروج پيدا مي‌کند احتمالا در بازار پول و بانک‌ها مي‌رود و بايد حداقل در کوتاه‌مدت سپرده‌گذاري شود تا براي حمله به يک بازار جديد آماده شود. اما به نظر مي‌رسد با توجه به انتظاراتي که تا پايان سال و همچنين سال آينده داريم، بخش واقعي اقتصاد تا پايان سال و سال آينده تقويت خواهد شد. مفهوم تقويت بخش واقعي اقتصاد اين است که اقتصاد با رشد اقتصادي مثبت مواجه خواهد شد يا بنگاه‌هاي اقتصادي افزايش توليد کالا و خدمات نسبت به مدت مشابه سال گذشته خواهند داشت. درحقيقت کساني که در بازار بمانند، طي يکسال قطعا سود مي‌برند. اما نه به اندازه جهش قيمتي چند ماهه گذشته که يکباره شاخص‌ها تا بالاي دو ميليون رفت. چنين رشدي در کل شاخص بورس امکان‌پذير نيست که اتفاق بيفتد اما اين انتظار هست شرکت‌هايي که در بازار سرمايه هستند و توليد کالا و خدمت انجام مي‌دهند، وضع‌شان در ماه‌هاي پاياني امسال و سال آينده بهتر بشود. اما جمله پاياني؛ اينکه فکر کنند بروند در بازاري سرمايه‌گذاري کنند که در آن بازار، سود 50 يا 100درصد ببرند، چنين بازاري حداقل تا چند ماه آينده در اقتصاد ايران وجود نخواهد داشت.