راهکار بازگشت به تعهدات متقابل

براي بازگشت به برجام 4 سازوکار وجود دارد: اولين راه اين است که دوطرف بدون اينکه اعلام کنند، به بخشي از تعهدات خود در قبال برجام برگردند. راه دوم اين است که کميته‌اي در برجام شکل بگيرد و اين کميته تعهدات ايران و آمريکا را با توجه به شرايط زماني کنوني و يک زمان مشخص شده دوباره بازنويسي کند و هر دو طرف بتوانند در اين مدت مشخص به تعهدات خود برگردند. اين در شرايطي است که در برجام يک اراده غالبي شکل بگيرد که فعلا قابليت عملياتي شدن ندارد. راه سوم اين است که يک نفر بين ايران و آمريکا ميانجيگري کند. آقاي ظريف ديروز به اين مساله اشاره کرد و گفتند کشورهاي اروپايي براي بازگشت آمريکا به برجام ميانجي شوند. به اين نکته بايد توجه داشت يا کشورهاي اروپايي که آمريکايي‌ها بيشتر به آنها اعتماد دارند يا چين و روسيه که ايران به آنها نزديک‌تر است و اصلا مجموعه‌اي از اين کشورها وارد فضاي ميانجيگري شوند. شرايط کنوني نشان مي‌دهد ميانجيگري توسط اروپايي‌ها بيشتر مطرح است، به‌خاطر اينکه آمريکايي‌ها با چين و روسيه در حال درست کردن چالش‌هاي تازه‌اي هستند و تمرکز آنها بيشتر بر روي آن چالش‌هاست. رفتارهاي اروپايي‌ها در مقابل ترامپ مي‌توانست اين امکان را برآورده کند، اما موضع‌گيري‌هاي جديد اروپايي‌ها مانند مکرون که خلاف برجام صحبت کرد، کاملا مشخص‌کننده اين بود که يک عقده فرانسوي را به ديپلماسي بين‌المللي ترجيح مي‌دهد اما به نظر مي‌آيد فعلا اين امکان تضعيف شده است. اما راه چهارم اين است که ايران و آمريکا با يکديگر مذاکرات کارشناسي جديد انجام دهند. اين کارشناسان متشکل از 3 وزارتخانه اعم از وزارت امورخارجه، وزارت خزانه‌داري آمريکا و وزارت امور اقتصاد و بانک مرکزي ايران و در طرف ديگر هم سازمان انرژي اتمي و وزارت انرژي آمريکا به مذاکره بپردازند.