نقش ترکیه در بحران اوکراین

محمدوفاپور‪-‬ روند رخداد‌ها در شرق اوکراین از تشدید احتمالی بحران در آینده نچندان دور حکایت میکند، در ادامه تحولات شرق اوکراین، مینگریم که بازیگران جدیدی وارد این عرصه میشوند، در کنار بازیگران سنتی بحران شرق اوکراین مانند روسیه، اتحادیه اروپا و آمریکا، که در این سال‌ها تا حدودی نقش محوری داشته‌اند حضور ترکیه نیز بسیار جالب توجه است، اینکه آنکارا از حضور در این چالش ژئوپلیتیک شرق اروپا چه می‌خواهد را از چند منظر می‌توان بررسی کرد، اما پیش از آن باید به آزمایشگاه روابط بین‌الملل، یعنی تاریخ باز گردیم و سیر تحولات، ریشه اختلافات و حتی اهداف کشور‌ها را در لا به لای رویداد‌های تاریخی بیابیم، تا بتوانیم در عرصه سیاست بین‌الملل تحلیل‌هایی نزدیک‌تر به واقعیات میدانی ارائه نماییم از این رو تاریخ، ابزاری کاربردی در ارزیابی تحولات امروزین دانش روابط بین‌الملل است. رابطه امروز ترکیه با تحولات شرق اوکراین به تاریخ این کشور باز می‌گردد دولت کنونی ترکیه خود را وارث خلافت عثمانی می‌داند و از این روست که در یک دهه اخیر، اصطلاح «نئوعثمانیسم»
یا نو عثمانی‌گری در مورد بلند پروازی‌های ژئوپلیتیک دولت اردوغان
را بسیار شنیده ایم. از دیدگاه تاریخی کرانه‌های شمالی دریای سیاه در جنوب اوکراین و به ویژه شبه جزیره کریمه برای قرن‌ها خراج گزار باب عالی در استانبول بوده‌اند که در پی جنگ‌های طولانی میان تزار‌های روسیه و سلاطین عثمانی سرانجام این سرزمین‌ها از آن روس‌ها شدند و این حسرت تاریخی برای ترک‌ها باقی ماند، اکنون با سفر رئیس جمهور اوکراین به ترکیه،
آنکارا این مجال را یافته که پس از قرن‌ها در باب کریمه


اظهار نظر بنماید و آشکارا از تاتار‌های کریمه اعلام حمایت کند.
اما تنها دلیل حمایت ترکیه از اوکراین ارضای حس نوستالژی‌های تاریخی نیست، بلکه اهداف اقتصادی در زمینه فروش اسلحه و همینطور کسب پرستیژ در عرصه داخلی و نیز رقابت با کرملین از اهداف پیدا و پنهان آنکارا در مواضع اخیرش در باب بحران کریمه است. آنکارا از یک سو با خرید اس ۴۰۰ به مسکو نزدیک میشود و خود را تحت فشار واشنگتن قرار می‌دهد و از سویی دیگر با حمایت از اوکراین به سیاست‌های ناتو نزدیک میگردد و به عنوان عضوی از ناتو به شدت از مواضع دوستانه خود در قبال مسکو دور میشود، این سیاست دوگانه ترکیه به نوعی قمار دیپلماتیک این کشور میان شرق و غرب است، و با توجه به بالا گرفتن تحرکات دو طرف در روز‌های اخیر و صف آرایی بیشتر نیروهای نظامی در دو سوی مرز اوکراین این بحران نیازمند یک جرقه است تا به یک جنگ تمام عیار تبدیل شود و ممکن است در این میان آنکارا به بزرگترین بازنده قمار خویش مبدل گردد. زیرا از یک سو سامانه‌های دفاع هوایی از روس‌ها خریداری می‌کند و آمریکا و ناتو را به شدت از خود می‌رنجاند و از سوئی دیگر پهپاد‌های بیرقدار را در اختیار اوکراین قرار میدهد، و روسیه را از خویش دل چرکین می‌نماید باید دیداین به نعل و به میخ کوبیدن‌های آنکارا سرانجام چه نتیجه‌ای را خواهد داد اما به هرحال نشان از آن دارد که ترکیه هم مانند اروپا و آمریکا از بی‌عملی هفت سال پیش خویش پشیمان است.