روزنامه آفتاب یزد
1400/11/20
امنیت اصلی‌ترین مسئله‌ی خاورمیانه
آفتاب یزد - رضا بردستانی: اسرائیل که این روزها درگیرِ گزارش سازمان عفو بین‌الملل پیرامون «آپارتاید» در این سرزمین است در گوشه‌ای دیگر از حوزه‌ی سیاست بین‌الملل در حال ایجاد زمین‌هایی برای بازی‌های بزرگ سیاسی در سیاست خارجی است. آیند و روند مقامات رژیم صهیونیستی به خاورمیانه و خلیج فارس، هر روز ابعاد تازه‌تری به خود گرفته و پررنگ‌تر از قبل دنبال میشود. این روند در حالی سرعت گرفته که از بعدِ عادی‌سازی روابط، ما بین اسرائیل و امارات متحده‌ی عربی، بسیاری از تحولات منطقه‌ای یا محصولی از همین عادی‌سازی بوده یا متاثر از این عادی‌سازی که در هر دو صورت باید با دقت روی آن تمرکز و آن را بررسی و تحلیل کرد.
در کنار سفر رئیس جمهور و رئیس پلیس رژیم صهیونیستی به امارات و حضور پرتعداد مقامات اماراتی در سرزمین‌های اشغالی؛ باید به سفر فرمانده سنتکام به امارات، دیدار امیران قطر و امارات در حاشیه‌ی مراسم افتتاحیه المپیک زمستانی پکن، فرود یک فروند هواپیمای «موساد» در دوحه، تلاش ترکیه برای وصل گاز اسرائیل به اروپا، سفرهای متعدد مقامات ایرانی و قطری به تهران و دوحه و سفر قریب الوقوع مقامات اسرائیلی در آنکارا نیز توجه نشان داد و نیز حضور چند ساعته‌ی مقامات اسرائیلی در بحرین را نیز به همه‌ی این رخدادها افزود و این بار تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی را از زاویه‌ای دیگر دید.
> هر اختلافی اسرائیل را خوشحال می‌کند
قاسم محبعلی، دیپلمات اسبق و تحلیلگر مسائل سیاسی در گفتگویی با آفتاب یزد ضمن بررسی بسیاری از ابعاد سفر مقامات رژیم صهیونیستی به خاورمیانه و کشورهای خلیج فارس اظهار می‌دارد:
اسرائیل دارد از وضعیتی که بین مناسبات ایران و کشورهای همسایه وجود دارد حداکثر استفاده و بهره‌برداری را می‌کند. متاسفانه برخی از اقداماتی هم که صورت می‌گیرد به این روند کمک می‌کند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه می‌افزاید: اگر ما بخواهیم مثلثی در خاورمیانه رسم کنیم که سه محور داشته باشد:
- یک محور آن اعراب و مناسبات‌شان با اسرائیل است
- یک محور آن مناسبات ایران و اسرائیل است
- و محور دیگر آن مناسبات ایران با اعراب است.
هر چه محور مناسبات ایران و اعراب متشنج‌تر شود محور اعراب و اسرائیل تقویت میشود.
قاسم محبعلی در بخش دیگری از این گفتگو، اندکی به عقب بازگشته می‌گوید: بعد از بهار عربی و اتفاقاتی که در عراق افتاد اعراب به این نتیجه رسیدند که اسرائیل دشمن اصلی آن‌ها نیست و ایران جای اسرائیل را گرفته است. در نتیجه عادی‌سازی روابط با اسرائیل برایشان توجیه شد.
> صلح ابراهیم و بازیگری بحرین
سفیر اسبق ایران در مالزی با اشاره به سفر مقامات اسرائیلی به منامه و همخوانی سیاست‌های بحرین با عربستان چنین می‌گوید: بحرین امنیت خود را بعد از آمریکا از عربستان می‌گیرد و حضور نیروهای نظامی و امنیتی عربستان به خصوص بعد از تحولات بهار عربی و شورش‌هایی که در بحرین ایجاد شد موید همین مسئله است. باید بدانیم این عربستان است که نقش اصلی را در بحرین دارد. نمی‌توان تصور کرد که بحرین بدون هماهنگی با عربستان وارد چنین
روندی شود.
محبعلی با تاکید بر این مسئله که مقامات بحرینی بدون اجازه و چراغ سبز عربستانی‌ها وارد عادی‌سازی رابطه با اسرائیلی نشده‌اند بیان می‌کند: عربستان سیاست نسبتا پیچیده‌تری نسبت به کشورهای کوچکتر دارد و با توجه به شرایط داخلی و منطقه‌ای و قدرت بیشتری که دارد ضروری نمی‌بیند روابطش با اسرائیل را اگر وجود دارد علنی کند و ترجیح می‌دهد فعلا کشورهای کوچکتر روابط‌شان را
پیش ببرند و پیشرفت رابطه آن‌ها با اسرائیل به عربستان کمک می‌کند. اما روند به گونه‌ای است که عربستان و اسرائیل هم به سمت عادی‌سازی حرکت می‌کنند منت‌ها عربستان شروطی دارد که اسرائیلی‌ها به یک دولت مستقلی برسند و آن وقت عربستان می‌تواند رابطه عادی و علنی با اسرائیل داشته باشد.
> آمریکا منشا اطمینان و قدرت و جرات اماراتی‌ها
محبعلی در واکنش به این پرسش آفتاب یزد که اماراتی‌ها قطعاً به تبعات عادی شدن روابط خود با اسرائیل واقف بوده و هستند پس چگونه است که همچنان بر همین مسیر پر تنش اصرار دارند و اساساً منشا قدرت و اطمینان آن‌ها چیست و کجا است؟ می‌گوید: به این سوال نمی‌توانم دقیق پاسخ دهم اما اماراتی‌ها احساس می‌کنند نیاز امنیتی دارند اسرائیل هم همین نیاز را دارد و این یک مبادله است اسرائیلی‌ها و اماراتی‌ها به یک نتیجه رسیده‌اند که آن‌ها یک تهدید مشترک دارند.
قدرت اصلی و بازیگر مهم‌تر آمریکا است. هم اسرائیل هم امارات امنیت خود را در سطح بالاتر از آمریکا می‌گیرند. در نهایت امارات می‌فهمد که به دلیل شرایط تحریمی و تخریب روابط ایران با اروپا و آمریکا، ایران برای این حداقل زندگی‌ای که دارد نیازمند به ارتباط با امارات است و با توجه به اینکه غرب خواهان فروپاشی ایران نیست و هزینه فروپاشی بسیار زیاد است شاید این مسئله هم با هماهنگی آن‌ها باشد که بخشی از تجارت ایران با امارات باشد. لذا این نیاز باعث میشود ایران به امارات فشار نیاورد ضمن اینکه اگر ایران بخواهد به امارات فشار آورد عملا محور مقاومت که علیه اسرائیل بود علیه اعراب میشود که این خواست اسرائیل است و ایران طبیعتا این احتیاط را دارد.
> تلاش برای کشانیدن محور مقاومت به جنگ‌های مذهبی و قومی - قبیله‌ای
محبعلی با اشاره به تلاش‌هایی که در نهایت هدفِ آن تبدیل محور مقاومت به جنگ‌های قومی - قبیله‌ای و مذهبی است تاکید می‌کند: مثل اشتباهی که ایران یا حزب الله در سوریه کرد. حزب الله تا قبل از سوریه یک جنبش ضد اسرائیلی محسوب می‌شد ولی الان در جهان عرب آن را یک جنبش ضد سنی تلقی می‌کنند. ایران هم اگر بخواهد مقابل امارات، بحرین و عربستان بایستد جهت‌گیری سیاسی ایران کاملا تغییر می‌کند و آنجا هم دعوای ایرانی - عربی و رویارویی شیعه و سنی میشود.
> قطر کشوری خاص با روابطی پیچیده
این کارشناس مسائل منطقه‌ای در بخش پایانی گفتگوی خود با آفتاب یزد با اشاره به حضور یک هواپیما از موساد در دوحه ابراز می‌دارد: قطر اولین کشوری بود که با اسرائیل روابط تجاری برقرار و دفتر تجاری باز کرد. قطر با توجه به وضعیتی که دارد و رقابت‌هایش با عربستان و اختلافاتی که بر سر جنبش‌های خاورمیانه‌ای دارد سعی کرده روابطش با ایران را هم حفظ کند حتی زمانی که می‌خواست دفتر تجاری اسرائیل را باز کند قبل از آن یک سفر به ایران انجام داد و خواست این تلقی را برای ایران ایجاد کند که می‌خواهد روابطش با ایران را گسترش دهد. لذا رابطه قطر و عمان با اسرائیل یک رابطه قدیمی‌تر است. سیاست این کشور متفاوت از بقیه کشورها است و سعی می‌کند در مناقشات منطقه دخالت نکند و نقش بی‌طرفانه داشته باشد. مثل نقشی که سوئیس در اروپا دارد. قطر سعی می‌کند مناسبات همه جانبه‌ای را با همه قدرت‌هایی که در منطقه حضور دارند داشته باشد و از فرصت‌هایش استفاده کند. لذا رابطه قطر با اسرائیل از دیرباز بوده است.
> امنیت، برگزاری جام جهانی و گاز
محبعلی با اشاره به خبری که حکایت از حضور موساد در دوحه دارد و رابطه‌ی آن با مباحث امنیتی، جام جهانی ۲۰۲۲ و بحث گاز می‌افزاید: فکر می‌کنم نمی‌شود این سفر را مستقیم به این مسائل ارتباط داد بلکه همان مباحث جاری امنیتی است و این که تا برگزاری جام جهانی فوتبال امنیت برقرار باشد و هیچ اتفاقی نیفتد و با همه طرف‌ها سعی می‌کند رابطه دوستانه داشته باشد.
این دیپلمات اسبق تاکید می‌کند: مسئله مهم و عمده خاورمیانه امنیت است. هر اندازه که اقتصاد بزرگتر شود و توسعه پیدا کند مسئله امنیت مهم‌تر میشود. مثلا وقتی ما آن سرمایه عظیم را در پارس جنوبی ایجاد کردیم باید بسیار احتیاط کنیم که این سرمایه نابود نشود. بنابراین قطری‌ها دنبال احتیاط هستند که در منطقه اتفاقی نیفتد.
همه تحولاتی که اکنون دارد در منطقه می‌افتد قبل از آنکه اقتصادی و سیاسی باشد کاملا امنیتی است. مشکل عمده خاورمیانه اول امنیت و بعد مباحث اقتصادی است. رهبران کشورهای خاورمیانه این قدرت و این تفکر را ندارند که قدرت نظامی حلال همه‌ی مشکلات نیست بلکه قدرت اقتصادی و دیپلماتیک از آن نیز کارسازتر است. آنچه که قطری‌ها برای خود فراهم کرده‌اند دقیقاً همین تفکیک بین این دو مسئله است و تا حدی نیز موفق بوده اند.
سایر اخبار این روزنامه
در مذاکرات وین، طرف غربی باید در حوزه لغو تحریم‌ها تصمیم جدی و موثر اتخاذ کند
تنبیه ضعیف
فرمان تهاجم ترکیبی در مقابل تهاجم ترکیبی جبهه دشمن
هر کجا تنش قیمتی به وجود آمد با جدیت و فوریت ورود کردیم
آسمان و ریسمان نبافید
جامعه‌ی فرهنگیان؛ آماج تهمت‌های ناروا
درسی که از چینی‌ها نگرفتیم
امنیت اصلی‌ترین مسئله‌ی خاورمیانه
لیست سیاسیون خارج از گود بلند‌تر شده است
این مطالبه نباید بر زمین بماند
