معنای چرخش اماراتی از واشنگتن به مسکو

شورای امنیت سازمان ملل روز جمعه تشکیل جلسه داد تا به موضوع جنگ اوکراین رسیدگی کند و قطعنامه پیشنهادی امریکا به رأی گذاشته شود. قطعنامه بر مبنای محکومیت حمله روسیه به اوکراین بود و از همان ابتدا معلوم بود که روسیه با استفاده از حق وتوی خود مانع تصویب آن خواهد شد، هرچند که گفته می‌شد امریکا برای تلطیف کردن آن تغییراتی در متن داده بود. با این حال، نکته اصلی در این جریان اقدام نه اقدام دیپلماتیک امریکا در شورای امنیت بود و نه وتوی روسیه بلکه رأی ممتنعی بود که نمایندگان سه کشور چین، هند و امارات و به خصوص دو کشور اخیر به آن قطعنامه دادند. اهمیت موضوع به این دلیل است که هند و امارات از متحدان نزدیک امریکا در دو حوزه اقیانوس هند و خاورمیانه هستند، اما با این رأی معلوم شد که واشنگتن نمی‌تواند روی حمایت دیپلماتیک آن‌ها حساب کند.
رأی ممتنع این دو نشان داده که با وجود اتحاد استراتژیک هند و امارات با امریکا، وقتی که موضوع بر سر انتخاب بین امریکا و روسیه باشد ترجیح می‌دهند اتحاد خود را نادیده گرفته و با عقب کشیدن باعث خشم مسکو نشوند. روابط سنتی بین هند و روسیه تا اندازه‌ای اقدام هند را با وجود نزدیکی یک دهه اخیرش به امریکا توجیه می‌کند، چنان که در اکتبر ۲۰۱۸ قانون ضد روسی امریکا به نام کاستا را نادیده گرفت و با قراردادی به ارزش ۴۳/۵ میلیارد دلار اقدام به خرید سامانه اس-۴۰۰ کرد. این جدای از قرارداد‌های مختلف بین دو کشور در حوزه‌های نظامی، انرژی، هسته‌ای، صنعتی، کشاورزی و گردشگری است که انتظار می‌رود میزان روابط اقتصادی دو طرف با ایجاد منطقه آزاد تجاری حتی به بیش از ۵۰ میلیارد دلار نیز برسد. عامل اقتصاد در مورد رأی ممتنع امارات را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. حضور دست‌کم ۴ هزار شرکت روسی در بخش‌های مسکن، صنایع، مواد غذایی، زیرساخت‌ها، بنادر و پتروشیمی امارات باعث شده این کشور مبدل به ورودی شرکت‌های روسی به شورای همکاری خلیج فارس شود، به صورتی که ۵۵ درصد از مبادلات تجاری روسیه با این شورا متعلق به امارات است.
با این حال، امارات انگیزه‌های دیگری جدای از روابط اقتصادی برای دادن رأی ممتنع به قطعنامه پیشنهادی امریکا دارد. مهم‌ترین انگیزه جلب اعتماد روسیه است، به خصوص اینکه متوجه شده امریکا دیگر مثل گذشته چندان علاقه‌ای به مسائل خاورمیانه ندارد و به صورت جدی قصد خروج از این منطقه دارد تا تمام تمرکزش را متوجه شرق دور و برای مقابله با چین کند. اماراتی‌ها با توجه به این واقعیت است که سعی می‌کنند سبد حامیان بین‌المللی خود را رنگارنگ کرده و حسابی خاص برای روسیه‌ای باز کرده‌اند که هم در منطقه نفوذ سنتی و هم حق وتو در شورای امنیت دارد. در واقع، امارات از قبل خود را آماده کرده بود تا در جریان جنگ فعلی اوکراین کارت روسیه خود را نسوزاند و به همین جهت، روز پنج شنبه فقط ساعاتی قبل از حمله روسیه به اوکراین، بر «عمق دوستی خود با مسکو» تأکید کرد و حالا حرف از سفر وزیر خارجه امارات به مسکو زده می‌شود. در واقع، این نوع موضع‌گیری خاص امارات نبوده و دیگر کشور‌های عضو شورای همکاری خلیج فارس و حتی عربستان سعودی حاضر نشد‌ند در این جنگ و به صراحت در کنار امریکا و متحدان اروپایی‌اش بایستند و ترجیح داده‌اند با سکوت خود، در حاشیه بایستند. با این حال، به نظر می‌رسد که امارات قصد دارد خیلی زود از کارت روسی خود استفاده کند، به این نحو که رأی ممتنع روز جمعه خود را با حمایت روسیه در روز دو شنبه معامله کند. امارات قطعنامه پیشنهادی به شورای امنیت داده تا کل جنبش انصارالله یمن تحت تحریم تسلیحاتی قرار بگیرد و قرار است این قطعنامه پیشنهادی روز دو شنبه به رأی اعضای شورا گذاشته شود. به این ترتیب، رأی ممتنع امارات در روز جمعه را می‌توان انتظار این کشور از روسیه تفسیر کرد تا اینکه در روز دو شنبه رأی مثبت به قطعنامه پیشنهادی‌اش بدهد و دست‌کم آن را وتو نکند. به این ترتیب، جنگ اوکراین دست‌کم برای امارات فرصت بده و بستانی در شورای امنیت فراهم کرده تا از این طریق دامنه تجاوزات خود را در یمن گسترش دهد.