برجام و مانعی به‌نام آمریکا

احمد بخشایش
پرونده هسته‌ای و احیا یا مسکوت ماندن برجام موضوعی است که برای نظام بین‌الملل مهم است. در واقع ایران برای رهایی از بن‌بست اقتصادی، اروپا برای تامین انرژی مورد نیاز از ایران و .... چشم به‌ توافق‌هسته‌ای دارند تا با باز شدن این گره کور شرایط مطلوبی در مناسبات جهانی رقم بخورد. شاید به‌همین دلیل بود که بعد از پیروزی جوبایدن در انتخابات 2020 و کنار رفتن دونالد ترامپ از کاخ‌سفید برای بازگشت دوباره ایالات‌متحده به توافق و در نتیجه احیای برجام امیدواری‌ها افزایش پیدا کرد. اما مذاکراتی که در 2021 شروع شده بود، بعد از روی‌کار آمدن دولت رئیسی دوباره به حالت چانه‌زنی صرف برگشت و نتیجه این شد که بازشدن گره هسته‌ای دوباره به مثابه احتمالی محال خودنمایی کند.
حال سئوال این است، چرا با وجود امیدواری زیادی که در ماه‌های گذشته پیش آمده بود دوباره طرفین از هم دور شدند و افکار عمومی برای حاصل نتیجه امیدی ندارد؟ مساله این است، آمریکا ضدیت با ایران را اصلی ماندگار می‌داند و به‌همین دلیل برجام را با ایران‌هراسی» در تضاد می‌بیند. در واقع حتی اگر سیاست‌خارجی ایالات‌متحده هم «رای به توافق با ایران» بدهد، کاخ‌سفید باید چالش لابی اسرائیل را مدیریت کند. با این توضیح که ساختار سیاسی آمریکا همراهی با رژیم اسرائیل را در چند دهه اخیر از اوجب‌واجبات می‌داند. پس اگر بخواهیم مانعی را برای بازگشت طرفین و احیای برجام ببینیم، آن مانع آمریکا است. این یعنی، برای توافق مهم هسته‌ای این آمریکا است که باید با در نظر گرفتن اهمیت موضوع، مقدمات بازگشت دوباره برجام را فراهم کند.