روزنامه ایران
1401/08/15
شمارش معکوس برای آغاز سوآپ گاز روسیه
گروه اقتصادی/ وزیر نفت هفته گذشته، به‌منظور تسهیل تجارت و سرمایه‌گذاری، تفاهمنامه همکاری برای سوآپ حامل‌های انرژی بویژه گاز، نفت خام و فرآورده‌های نفتی و توسعه بازارهای صادراتی گاز ایران را در آیین افتتاحیه شانزدهمین کمیسیون مشترک اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه امضا کرد. شاید مهم‌ترین بخش همکاری‌های شکل گرفته میان ایران و روسیه در هفته گذشته را بتوان همین توافق صورت گرفته برای سوآپ انرژی و حامل‌های انرژی روسیه از خاک ایران و همین‌طور قرارداد خرید گاز این کشور دانست که چندین مزیت در شرایط فعلی به همراه دارد. این قرارداد که در فضای بحران اوکراین و خروج بخشی از گاز روسیه از اروپا امضا شده، علاوه بر اتحاد دو قطب اصلی انرژی دنیا، زمینه تجارت گاز با تمرکز بر بازارهای جدید در جنوب آسیا و همچنین کشورهای منطقه خاورمیانه را فراهم خواهد کرد و سهم ایران را از مبادلات گازی جهان حتی افزایش خواهد داد.این اقدام از این جهت اهمیت به‌سزایی دارد که سوآپ گاز روسیه به پایداری تأمین داخلی گاز کمک می‌کند و خرید گاز نیز زمینه‌ای برای حفظ بازارهای موجود و به دست آوردن بازارهای جدید فراهم خواهد کرد. ضمن آنکه ایران به دنبال بازطراحی نقش خود در حوزه انرژی در بازارهای جهانی است و از این رو گاز مازاد روسیه، نقش بسیار حیاتی در تعیین این نقش جدید خواهد داشت.
ایران تا پیش از این به دلیل مشکلات مربوط به مصرف بالای بخش خانگی و تکیه کامل گرمایش در فصول سرد سال به گاز و عدم ذخیره‌سازی گاز، با مشکل جدی ناترازی گاز روبه‌رو بود و این امر خود به یک پاشنه آشیل جدی در زمینه توسعه تجارت انرژی ایران تبدیل شده بود. با وجود این، با اتفاقات به وقوع پیوسته در یک سال اخیر، ایران با توجه به محدودیت‌های تجارت گاز توسط روسیه و همچنین موقعیت استراتژیک خود در منطقه به عنوان شاهراه ترانزیتی دنیا، به سمت سیاست سوآپ و خرید گاز مازاد روسیه رفت؛ اتفاقی که حال با امضای سند همکاری سوآپ گازی توسط وزیر نفت وارد مرحله جدیدی شده است.
گفتنی است، این همکاری روزانه 15 میلیون مترمکعب گاز (سوآپ و خرید) را از روسیه به خاک ایران می‌رساند و تنها اکنون بحث حل اختلافات با کشور واسط یعنی ترکمنستان مطرح است که پس از توافق با این کشور، تجارت گاز ایران و روسیه آغاز خواهد شد.
تقویت و گسترش روابط تجاری ایران به کمک سوآپ گاز مازاد روسیه
احمد مرادی، عضو هیأت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس در مورد سوآپ گازی بین ایران و روسیه، می‌گوید: رابطه ما با کشور روسیه رابطه خوبی است و بنا هم هست که این رابطه با رعایت استقلال کشور و تصمیماتی که ما در حوزه‌های مختلف می‌گیریم، حفظ و تقویت شود.
عضو هیأت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با «ایران» اظهار می‌کند: یکی از موضوعاتی که ما در آن ارتباطات خوبی با روسیه از گذشته داشتیم بحث ظرفیت گازی، نفتی و تجاری در مورد انرژی بوده است. سوآپ یک امر پذیرفته شده در دنیا است که باید این کار را انجام دهیم و با کشوری که برایمان مقرون به صرفه‌تر و نسبت به این موضوع مطمئن‌تر است این اتفاق بیفتد. خوشبختانه با توجه به روابطی که ما با روسیه داریم، سوآپ گازی می‌تواند در تقویت روابط‌مان در حوزه اقتصادی و بویژه انرژی مؤثر باشد.
او تأکید می‌کند: ظرفیت‌هایی که در حوزه انرژی داریم اگر خوب مدیریت شود، قطعاً نسبت به خیلی از کشورهای دنیا سر هستیم. در گاز ما جزو کشورهای برتر هستیم و شاید برخی مواقع ضعف مدیریت باعث شد که دچار مشکلاتی شویم، اما در شرایط فعلی با مدیریت خوب و فعال شدن دیپلماسی انرژی می‌توانیم تبدیل به قدرت برتر دنیا در حوزه انرژی شویم. ما در منطقه عسلویه و میادین مشترکی که با کشورهای همسایه مانند قطر، عمان و امارات داریم یکی از مواردی که می‌تواند ما را جلو بیندازد، استفاده از دانش روز در این زمینه است.
ظرفیت ایران برای صادرات 20میلیارد مترمکعب گاز
هادی بیگی‌نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با اشاره به موضوع سوآپ گازی و دیپلماسی انرژی اظهار می‌کند: به انتقال گاز از یک منطقه به منطقه دیگر سوآپ گازی می‌گویند. زیرساخت برای واردات گاز از کشورهای همسایه فراهم است و میزان دریافت یا واردات گاز از کشورهایی مثل ترکمنستان، آذربایجان و روسیه اندازه مشخصی دارد.
او در گفت‌و‌گو با «ایران» ادامه می‌دهد: نیاز گازی برخی از کشورها مشخص نیست، پاکستان با وجود اعلام آمادگی ایران برای صادرات گاز، تا این لحظه مشخص نکرده است که به چه میزان گاز نیاز دارد. زیرساخت انتقال گاز به هندوستان به صورت ال ان جی وجود ندارد و هندوستان هم راه جایگزینی برای واردات گاز از ایران ارائه نکرده است.
بیگی‌نژاد می‌گوید: ابتدا باید مشخص شود که ایران با سوآپ گازی قابلیت صادرات به چه کشورهایی را دارد. تقریباً در کشور زیرساخت انتقال گاز تا 20 میلیارد مترمکعب وجود دارد، اگر بخواهیم بیشتر صادرات داشته باشیم باید زیرساخت‌های کشور در حوزه خطوط انتقال گاز توسعه یابد.
عضو کمیسیون انرژی مجلس بیان می‌کند: خطوط و ظرفیت صادرات گاز به برخی از کشورهای منطقه فراهم است، برای مثال انتقال گاز به عراق و ترکیه می‌تواند افزایش یابد. رایزنی‌هایی با کشورعمان برای صادرات گاز به وسیله خط لوله در حال انجام است و همین طور به وسیله ال ان جی می‌توانیم به هندوستان صادرات داشته باشیم. البته ال‌ان‌جی نیاز به زیرساخت جداگانه‌ای دارد و برنامه‌ریزی برای توسعه آن با روسیه در حال انجام است.
بیگی‌نژاد ادامه می‌دهد: تبدیل شدن ایران به قدرت گازی منطقه، نیاز به یک سیاستگذاری کلان دارد که باید نقش کشورهایی مثل روسیه، پاکستان و چین در نظر گرفته شود، باید از ظرفیت کشورهای دیگر استفاده کرد. چین هم می‌تواند با کمک پاکستان به صورت غیرمستقیم در چنین پروژه‌هایی ورود کند.
سیاست خرید و تجارت با گاز روسیه و رساندن گاز به کشورهای هدف
محمدرضا رحیمی، کارشناس انرژی با اشاره به این موضوع که منابع گازی کشور ما عمدتاً در جنوب قرار دارد و مجبوریم برای مصرف در مناطق شمالی آن را انتقال دهیم، تصریح می‌کند: یکی از مزیت‌های سوآپ گاز روسیه این است که می‌توانیم آن را در شمال کشور از مسکو تحویل بگیریم و در همان مناطق مورد استفاده قرار دهیم. بنابراین، نیازی به انتقال گاز به شمال کشور نداریم و از این بابت هزینه‌های نقل و انتقال گاز حذف میشود و برایمان منفعت دارد. موضوع دیگر این است که ما همواره به عنوان دومین دارنده منابع گازی در جهان، به دنبال تبدیل شدن به هاب گازی منطقه بوده‌ایم. به این ترتیب، گاز را از کشورهایی که مازاد تولید دارند، دریافت می‌کنیم و آن را به کشورهایی که متقاضی هستند، تحویل می‌دهیم. موقعیت کشور ما طوری است که در همسایگی کشورهایی نظیر عراق، ترکیه، افغانستان و پاکستان و متقاضیان گاز قرار گرفته‌ایم. از طرف دیگر، با کشورهایی نظیر روسیه و ارمنستان که مازاد تولید دارند، متصل هستیم. این شرایط فرصتی را برای سوآپ گاز برایمان ایجاد کرده است که باید از آن بهره‌برداری کنیم. سوآپ گاز روسیه می‌تواند قدمی در راستای تبدیل شدن کشورمان به هاب انرژی منطقه باشد.
او در گفت‌و‌گو با«ایران» بیان می‌کند: وابستگی استراتژیکی که این سیاست ایجاد می‌کند نیز قابل توجه است. سوآپ گاز روسیه توسط ایران باعث میشود که مسکو به لحاظ استراتژیک به ایران وابستگی پیدا کند. این موضوع به لحاظ راهبردی برای کشورمان اهمیت دارد و به تقویت موقعیت سیاسی ما در منطقه منجر میشود.
این کارشناس انرژی می‌گوید: همکاری با همسایگان در حوزه انرژی از جمله سوآپ یا خرید گاز روسیه می‌تواند تا حد زیادی به بی‌اثر‌سازی تحریم‌ها منجر شود و اثرات مثبت اقتصادی برایمان داشته باشد. این فرصت‌ها بر اثر دیپلماسی فعال دولت در منطقه به وجود آمده است. اگر وزارت نفت فعلی افزایش همکاری با کشورهای منطقه در حوزه انرژی را به اجرا نمی‌گذاشت و دیپلماسی فعالی دنبال نمی‌شد، شرایط برای سوآپ گاز روسیه به وجود نمی‌آمد. البته شاید بهتر باشد که ایران به جای سوآپ گاز روسیه به خرید و فروش آن مبادرت کند؛ به این معنا که گاز را از روسیه بخرد و خودش به بازارهای هدف بفروشد.
او در پایان می‌گوید: مهم‌ترین موضوع در زمینه تصمیم‌گیری ایران برای ورود به تجارت گاز منطقه جنوب آسیا و خاورمیانه است که تنها با همکاری روسیه امکان‌پذیر خواهد بود و بدین ترتیب با بازمعماری تجارت انرژی، کشور به سمت درآمدزایی ارزی خواهد رفت. در این زمینه تنها چالشی که وجود دارد، این موضوع است که دولت تمایل به مصرف گاز در داخل دارد. به طوری که در حال حاضر در فصول سرد سال با ناترازی گاز روبه‌رو می‌شویم و روزانه 200 میلیون مترمکعب کمبود داریم. ممکن است گاز روسیه در داخل مصرف شود و کم‌کم به واردکننده گاز از این کشور تبدیل شویم. اگر از گاز مازاد روسیه در مصارف داخلی و برای حل ناترازی در ماه‌های سرد سال و جلوگیری از تعطیلی صنایع استفاده می‌کنیم، باید مراقب باشیم که به واردکننده گاز از روسیه تبدیل نشویم و مصرف بی‌رویه‌ای نداشته باشیم. سیاست بلندمدت در مصرف گاز باید صرفه‌جویی باشد، زیرا ما الان به اندازه کل اتحادیه اروپا گاز مصرف می‌کنیم و این موضوع باید مدیریت شود. باید بهینه‌سازی مصرف را در دستور کار خود داشته باشیم. اما سیاست خرید و تجارت با گاز روسیه و رساندن گاز به کشورهای هدف یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین راهکارهای همکاری گازی بین ایران و روسیه است.
سایر اخبار این روزنامه
شکست دشمن در ناامن کردن ایران
جهش44هزار واحدی بورس
شمارش معکوس برای آغاز سوآپ گاز روسیه
پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره‌بر سوخت جامد سپاه
رؤیاهای بر باد رفته
ناتوی تبلیغاتی علیه «تهران ـ مسکو»
اشتباه محاسباتی درباره ناترازی گاز
شهرک‌نشینان صهیونیست: اسرائیل 25 سال آینده را نخواهد دید
مترو در ایستگاه «بی‌پولی»!
عبدالملکی دبیر شورای عالی مناطق آزاد شد
جنبش زرد
ستاره تیم ملی در کنار مسی و امباپه
