بازی روسیه با برگ برجام

سیاوش پورعلی
«روسیه» یکی از طرفهای حاضر در برجام است که بر اساس اظهارت مسئولان این کشور به‌نظر می‌آید نه‌تنها راضی به «احیای برجام» بلکه از اصول با این توافقنامه مشکل دارند و نمی‌خواهند ایران در این توافقنامه به سرانجام برسد. به‌همین دلیل نه ایران را برای احیای برجام تشویق می‌کنند و نه خود راهی برای بهبود وضعیت ایجاد می‌کنند. روسیه را باید یکی از دولت‌های پشت‌پرده جامعه بین‌المللی بدانیم که همواره به هر روشی می‌خواهد آنچه را در نظر دارد، با استفاده از برگ دیگر کشورها انجام دهد. در مورد مخالفت دولت روسیه با برجام می‌توانیم به روزی بازگردیم که برجام در وین به امضای ایران و 1+5 رسید. اگر مسائل آن روزها را دنبال کنیم متوجه می‌شویم که «محمدجواد ظریف»، وزیر خارجه وقت جمهوری اسلامی ایران در جمع سایر نماینده‌های کشورها برای عکس یادگاری به‌دنبال «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه بود، ولی در نهایت عکس یادگاری برجام در غیاب وزیر امور خارجه روسیه گرفته شد. البته باتوجه به اینکه نمی‌توانیم از تصمیمات پشت پرده روس‌ها اظهار نظر دقیق و جامعی ارئه کرد ولی به‌نظر می‌آید یکی از عواملی که باعث شد بعد از اختلافات اروپا و روسیه بر سر تبادلات انرژی، خریداران نفت و گاز به سمت ایران نیایند سیاست‌ورزی روسیه بود. لازم به ذکر است که عمده دلیل مخالفت روسیه با باز شدن دروازه ایران به سمت غربی‌ها از دست ندادن متحد استراتژیک‌شان است. روس‌ها در تاریخ همواره از حضور ایران در جبهه غربی‌های صدماتی را متحمل شده‌اند ولی حالا تلاش می‌کنند تا بر عکس گذشته ایران را تحت هر شرایطی در کنار خود نگاه دارند. دخالت‌های روسیه در روند برجام به وضوح مشاهده می‌شود آن هم باتوجه به اظهارات «میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین که هر بار تحرکاتی در مورد برجام به چشم می‌خورد، او در مقابل دوربین‌ها حاضر می‌شود و عمدتا با سیگاری در دست از آینده برجام صحبت می‌کند. در واقع باید بگوییم خبرهایی که باید از سوی تیم مذاکره کننده ایران در مورد روند مذاکرات در رسانه‌ها منتشر شود از سوی اولیانوف مطرح می‌شود. دیپلماسی ایران به‌خصوص در دولت سیزدهم بارها در این مورد نقد شده است. در اینجا سوالی که وزارت خارجه ایران باید در مورد آن شفاف‌سازی کند این است که روسیه در کجای مذاکرات احیای برجام حضور دارد و چه تصمیماتی در این مورد گرفته است که برجام به این روز دچار شده است؟