دوست و دشمن در عرصه بین الملل

علی اصغر زرگر
هر قدرتی در نظام بین الملل پیوسته در جهت گسترش نفوذ و قدرت خود و در مسیر پیگیری منافع ملی ملت خود در حرکت است بنابراین کشور های جهان در نظام بین الملل نه دوست دائمی دارند و نه دشمن دائمی. سیاست نه شرقی و نه غربی نیز بر همین اساس است. بهترین سیاست این است که متکی به هیچ کدام از قدرت های شرقی و غربی دنیا نباشیم زیرا قدرت های بزرگ در سطوح سیاسی بالا منافع مشترک دارند. مثلا در این ارتباط که ایران هسته ای نشود و یا آنقدر قدرتمند نشود که بتواند منافع قدرت های بزرگ را به خطر بیاندازد، این موارد موضوعاتی است که در نگاه به ایران از سوی قدرت های بزرگ مشترک است بنابراین باید سیاست ملی و مستقلی را فارغ از نگاه های شرقی و غربی پیگیری کرد که در عین حال متکی بر موازنه منفی است. نباید به طور انحصاری در کنار یکی از قدرت های بزرگ بین المللی قرار گرفت زیرا اگر در سطوح بالا منافع این کشور ها بر هم منطبق شد ایران را وجه المصالحه قرار می دهند. باید در سطح بین الملل بازیگری مستقل بود و این بازیگری مستقل است که موجب می شود در تحولات بین المللی و با برهم خوردن موازنه در هر منطقه ای منافع ملی خود را همچنان حفظ کند. اتکا به شرق و غرب به نفع هیچکس نیست زیرا خواه ناخواه منافع این قدرت های بزرگ را ایجاب می کند که در جاهایی به توافقاتی برسند و در آن مواقع است که آن ها با کارت ایران بازی می کنند و یا ایران را وجه المصالحه منافع خودشان قرار می دهند. این تجربه بسیار جالبی برای رجال سیاسی است. کسانی که در راس قدرت هستند باید بدانند که کشورها معمولا نه دوست دائمی و نه دوست دائمی هستند بلکه باید بر اساس منافع ملی خود عمل کرد. باید ضمن حفظ منافع از تمام ظرفیت های شرق و غرب بهره برد.
امروز هم چین خرید زیادی از نفت ایران ندارد چون بخش اعظمی از انرژی چین از طریق روس ها تامین می شود. روس ها نفت هندوستان را هم تامین می کنند. چین هرگز برنامه نداشت تمام نفت مورد نیاز اش را از ایران بخرد. در زمانی که نیاز داشت و خریدار نفت ایران بود و نفت ایران ارزان بود خرید زیادی داشت ولی چینی ها معمولا تنها به نفت ایران متکی نبودند. امروز که قیمت نفت بالا رفته نفت ایران با تخفیف قابل توجهی به فروش می رود و خواه ناخواه ارز حاصل به دلیل محدودیت‌های تحریمی و محدودیت‌های بانکی به بر نمی‌گردد. همین مسائل است که سبب می‌شود تا گفته شود که بازتعریفی در دوست و دشمن باید در عرصه بین الملل صورت‌گیرد.
تحلیلگر مسائل بین الملل