سید کمال سید علی
کارشناس اقتصاد ی

د رست است که افزایش نرخ ارز با سیاست‌های بانک مرکزی ارتباط د ارد  و د ر افزایش نرخ د لار نگاه همه به بانک مرکزی است اما بخش قابل توجهی از آن به این میزان نقد ینگی که د ر اختیار مرد م قرار د ارد  و موضوع انتظارات تورمی و اعتماد  مرد م به سیاست‌های د ولت برمی‌گرد د . افزایش نرخ د لار د ر چند  روز گذشته و بی‌اثر بود ن تغییر رییس بانک مرکزی د ر مد یریت بازار ثابت کرد  که همواره فاکتورهای اقتصاد ی قیمت ارز را تعیین می‌کنند  نه روسای کل بانک مرکزی. ممکن است اصلاح مقررات خروجی تغییر روسای بانک مرکزی باشد  و این افراد  سیاست‌های ارزی را بازنگری کنند  اما با تعویض رییس کل بانک مرکزی هم اصلاح فاکتورهای اقتصاد ی، کسری بود جه، شاخص تورم و... زمان‌بر است و این اقد امات نیاز به هماهنگی‌های د ر د رون تیم اقتصاد ی د ولت د ارد .
روسای بانک مرکزی می‌توانند  مد یریت خود  را د ر مقررات ارزی، عد م توزیع رانت بین ارز نیمایی و ارز آزاد  و ترازنامه بانک‌ها اعمال کنند  اما واقعیت این است که حجم نقد ینگی با توجه به کسری بود جه ارتباط مستقیمی با رییس کل بانک مرکزی پید ا نمی‌کند  و از سوی د یگر مد یریت هزینه‌های د ولت د ر اختیار بانک مرکزی نیست. همچنین عوامل بین‌المللی که بر روی نقل و انتقال ارزی کشور تاثیر گذاشته ‌است و منجر به بلوکه شد ن و انسد اد  حساب‌های کشورمان د ر خارج از کشور و منجر به عد م انتقال ارز از مسیرهای سیستم بانکی به د اخل کشور شد ه، خارج از عهد ه بانک مرکزی است و رییس کل بانک مرکزی بر روی این مسائل مد اخله‌ای ند ارد  و نمی‌تواند  به طور مستقیم به این موضوعات ورود  پید ا کند . د ر موضوع تنش‌های بین‌المللی تنها انتشار اخبار تغییرات قیمتی را به طور محسوس نشان می‌د هند ، د ر حالی که بازار ارز با نرخ د لار 40 هزار تومانی به ثبات رسید ه بود  با انتشار خبر اقد ام پارلمان علیه سپاه، شاهد  افزایش بیش از 4 هزار تومانی نرخ د لار د ر بازار هستیم. از سوی د یگر موضوعاتی مانند  انتظارات تورمی اثر مستقیم بر این بازار ارز د ارد  و شرایط کشور ماه‌های منتهی به سال د ر بازار ارز می‌تواند  اثرگذار باشد . همچنین میزان فروش نفت و قیمت نفت هم د ر حالت کاهشی و افزایشی می‌تواند  بازار ارز را تحت تاثیر خود  قرار د هد  و اساسا این عامل تاثیر د ر مباحث ارزی کشور د ارد . اینکه تحریم‌ها علیه شرکت های ایرانی موضوع جد ید ی نیست کاملا د رست است اما د ر جامعه‌ای که سرمایه اجتماعی آن ضعیف شد ه‌است و اعتماد  مرد م به تصمیمات د ولت کاهش یافته انتشار یک خبر منفی مانند  اقد ام پارلمان اروپا اثرگذار خواهد  بود  و همان انتشار خبر منفی پیش از آنکه موضوع خبر به تحقق برسد ، اثر خود  را بر اقتصاد  می‌گذارد . باید  توجه د اشت میزان اثرگذاری مسائل بین‌المللی به سرمایه اجتماعی آن کشور و اعتماد  مرد م آن به تصمیمات د ولت ارتباط مستقیم د ارد  شاید  آن خبر آثار عینی ند اشته باشد  اما بر روی اقتصاد  اثری مانند  افزایش نرخ ارز را د اشته باشد . ضمن اینکه د ر این شرایط بسیاری از سفته‌بازان که به د نبال حرکت قیمت ارز هستند  بر روی این د ست از اخبار مانور می‌د هند  و برای برجسته سازی آن تبلیغات بیشتری انجام می‌شود . به هر حال نوساناتی د ر بازار ارز د ر این مد ت رخ د اد ه بیشتر جنبه سیاسی د اشته‌ است. اعتقاد  ند ارم که افزایش نرخ ارز به نفع د ولت است چراکه خود  یکی از مصرف‌کنند گان ارز محسوب می‌شود  و همچنین افزایش نرخ ارز باعث رشد  تورم می‌شود  و فشار افزایش نرخ تورم به خود  د ولت وارد  می‌شود  و رشد  نرخ تورم مرد م را ناراضی‌تر می‌کند . د ولت همواره وارد ات ارزان را لنگر تورم کرد ه و از این طریق کنترل قیمت‌ها را د ر اختیار د اشته باشد  و سال‌های سال هم با این سیاست موفق عمل می‌کرد . اما د ر این باره که د ولت با افزایش نرخ ارز نسبت به سطح بود جه منتفع می‌شود  تا حد ی د رست است و می‌تواند  د لار با نرخ 40 تومانی د ر بازار مد اخله‌ای به فروش برساند  اما د ر سامانه‌ نیما انتفاعی ند ارد  و برای وارد ات هم نرخ د لار 28 هزار و 500 تومانی تعیین شد ه‌است. البته هر چند  اثر تورمی را کاهش می‌د هد  اما د ر توزیع رانت اثر بسیار وحشتناکی خواهد  د اشت و چند ین برابر ارز 4200 تومانی رانت د ر ارز 28 هزار و 500 تومانی توزیع می‌شود  و سیاست غلطی است.