روزنامه آرمان امروز
1402/02/05
طلسم گام اول
آرمان امروز-سرويس ديپلماسي: روابط ايران و آمريکا در حالي که در شهريور ماه سال گذشته بواسطه نزديک بودن به احياي برجام در مسير تنش زدايي قرار گرفته بود، با تحليل اشتباه برخي در پيرامون وزارت خارجه بار ديگر متشنج شد و علاوه بر از دست رفتن برجام، تنش ها را نيز به بالرين سطح ممکن رساند که منجر به درگيري نيابتي در عراق و سوريه شد. اين روند در هفته هاي اخير اما رنگ و بويي ديگر به خود گرفت. علت نيز مشخصا بهبود روابط ايران و عربستان بود.بهبود رابطه اي که سبب شد تا حداقل کشورهاي عربي، آمريکا را تحريک به درگيري با ايران نکنند. دقيقا در همين مقطع زماني بود که زمزمه هاي تبادل زندانيان ميانايران و آمريکا به گوش رسيد. اتفاقي که اگر نهايي مي شد، مشخصا کمک مي کرد تا سطح تنش زدايي به بالاترين حد خود در يک سال گذشته برسد و شايد پس از آن نيز توافقي ميان ايران و آمريکا شکل مي گرفت.
با اين وجود آمريکا در برخي موضع گيري ها اعلام کرد که تبادل زندانيان در سال 1401 رخ نخواهد داد. اظهارنظري که برخي بر اين باور بودند به علت رسانه اي شدن اين امر بود. رسانه اي شدن تبادل زندانيان يا حداقل اعلام جزئيات آن گويا براي دولت بايدن گران تمام مي شود و به همين علت آن ها به نظر مي رسد به دنبال اين هستند تا در زمان ديگري اين اقدام را انجام دهند زيرا در قبال آن گويا قصد آزادسازي پول هاي بلوکه شده ايران را دارند.
اين شائبه ها و اين اما و اگرها اين ذهنيت را ايجاد کرده است که گويا در اين مقطع زماني، بهبود روابط ايران و آمريکا ممکن است اما طلسم شده و هيچ يک گام اول را در اين مسير بر نمي دارند.
طلسمي که درگفته ها و اظهارنظرهاي مقامات طرفين نيز به وضوح مشخص است و هر يک از طرفين، عامل عدم پيشرفت مذاکرات را طرف مقابل مي دانند.
در همين خصوص معاون سخنگوي وزارت امور خارجه آمريکا روز جمعه در کنفرانسي خبري هفتگي خود با اشاره به بازداشت سيامک نمازي و بيان اين‌که درکنار شهروندان‌مان ايستاده‌ايم گفت: رئيس‌جمهور بايدن و وزير خارجه بلينکن هيچ اولويت بالاتري نسبت به ايمني و امنيت شهروندان آمريکايي زماني که در خارج از کشور هستند نداريم.
وي ادامه داد: اشخاص اين دولت ازجمله وزير خارجه بلينکن، سفير کارستنس، مشاور امنيت ملي جيک ساليوان و حتي خود رئيس‌جمهور به طور مداوم با خانواده آمريکايي‌هايي که زنداني شده‌اند، درارتباط هستند. ما با آن‌ها درخصوص پرونده زندانيان صحبت مي‌کنيم. ما همچنين درخصوص راه‌هايي که مي‌توان آن‌ها را در سريع‌ترين زمان ممکن به وطن بازگرداند، تعامل مي‌کنيم.
پاتل عنوان کرد: من وارد جزئيات درخصوص برنامه‌ريزي‌هاي‌مان و اين جور مسائل نمي‌شوم اما ما با خانواده ها ديدار داريم. ما به طور مداوم با آن‌ها ديدار مي‌کنيم. رئيس‌جمهور شخصا در اين مسئله حضور دارد. وزير خارجه نيز شخصا پيگير اين مسئله است. معاون سخنگوي وزارت خارجه آمريکا درخصوص برجام گفت: ما مدت هاست که گفته‌ايم که به اطمينان حاصل کردن از عدم دستيابي ايران به تسليحات هسته‌اي متعهد هستيم و همچنان باور داريم که ديپلماسي بهترين روش براي رسيدن به اين هدف است. در عين حال ما با همکاري تمامي متحدان و شرکا براي تمامي گزينه‌ها آماده مي شويم.
از سوي ديگر تهران متحدان تازه‌اي در حوزه آسيا و آمريکاي جنوبي يافته است، در سازمان هاي همکاري‌هاي منطقه‌اي به عضويت کامل درآمده و براي تجارت منطقه اي خود محل هايي يافته است. با اين وجود اما نيازهاي اقتصادي ايران تامين نشده است و هر روز ارزش پول ملي کاهش مي يابد.
بر همين اساس نياز به مذاکره در حوزههاي ديگر است. از جمله مواردي که مي‌تواند در مورد آن ها با غرب گفت و گو کند فروش نفت و خروج از تحريم هاي نفتي و پس از آن کاهش تحريم هاي بانکي است؛ تحريم هايي که کشور طي 44 سال گذشته به بخش هايي از آن عادت کرده و اقتصاد ايران البته که با مديريت آشفته کنوني وضعيت را وخيم‌تر کرده است. بايد توجه داشت که سال 1403 سال انتخابات رياست‌جمهوري آمريکاست و در اين سال آمريکايي‌ها به دنبال بسته شدن يا حداقل ورود پرونده هاي باز سياست خارجي خود عمدتاً در مورد ايران نيستند. اين مساله را مي‌توان در مورد انتخابات بايدن در دوره گذشته به وضوح مشاهده کرد. در حال حاضر وضعيت پرتنش در اروپا و مناسبات پيچيده آمريکا با روسيه و چين به نوبه خود دستگاه ديپلماسي ايالات متحده را مشغول خواهد کرد و وضعيت خاکستري کنوني تنها با يک تغيير يا شوک سياسي فني مي تواند تغيير کند که اين اقدام کنشي اگر از سوي تهران صورت گيرد در غرب مجبور واکنش به آن خواهند بود.
اما نبايد از دستگاه ديپلماسي و وزارت خارجه براي ايفاي نقش در اين فرآيند انتظار خلاقيت طراحي يا حتي کنترل وضع موجود را براي حفظ منافع حداکثري ايران داشت.
نگاهي به روند مذاکرات نشان مي دهد اظهارنظرهاي اروپايي هم در به ثمر نرسيدن اين گفت و گوها بي‌تاثير نبوده است. پايتخت‌هاي اروپايي و دولت‌هاي اروپايي حاضر در برجام در بيانيه‌هايي متفاوت و البته مشترک و از قول ديپلمات‌هاي خود اعلام کرده بودند که آنچه جوزپ بورل ارائه کرده است غيرقابل مذاکره و تغيير است. به نظر مي‌رسد اين گفت‌وگوها از سوي طرفين با بي‌ميلي دنبال مي‌شود و اروپايي‌ها هم چندان علاقه‌مند به ادامه اين گفت‌وگوها نيستند و البته در تهران هم آرايش حاضران در مذاکرات و البته توئيت‌هاي نماينده روسيه از رويکردهاي متنوعي حکايت داشت. شايد مهم ترين شوک براي خروج از اين طلسم، پايان جنگ اوکراين باشد. پاياني که چين در تلاش است با ميانجيگري آن را رقم بزند و خود را بار ديگر به عنوان دولت تعيين کننده در جهان از اين طريق معرفي کند.
ين اتفاق مشخصا کمک خواهد کرد تا دلخوري اروپايي ها از ايران تا حدودي کاهش يابد و ديگر در مسير احياي برجام ساز مخالف نزنند. ساز مخالف اروپايي ها نيز ريشه در اين دارد که آن ها همچنان بر اين باور هستند که ايران به روسيه در حمله به اوکراين کمک کرده است و اين امر براي ان ها يک خط قرمز غيرقابل چشم پوشي است. خط قرمزي که شايد در روزهاي آتي چين آن را پاک کند. اين امر از آن جا قابل پيش بيني است که فرانسه، آلمان و ساير قدرت هاي اروپايي از پايان جنگ به دست چيني ها به شکل جدي استقبال مي کنند.
سایر اخبار این روزنامه
رییس قوه قضاییه: عیب همدیگر را فریاد نزنیم
رفع«حصر» کروبی تکذیب شد
پایان «بهارعربی»
پرندگان سرخ در آسمان بی‌گذرنامه!
پاسخ لاریجانی در ابهام
طلسم گام اول
دولت نظاره گر گرانی ها
صف آرایی موافقان و مخالفان استیضاح وزیر
پشت پرده حضوراصلاح‌طلبان در انتخابات
چرا زنان کمتر از مردان حقوق می‌گیرند؟
جای خالی مدعیان دیپلماسی
هشدار زرد هواشناسی برای امروز و فردا در تهران
هک همزمان ۲ هواپیمای دشمن در مرز هوایی ایران
خبر خوش وزارت بهداشت برای پرستاران
