خواب بهاره وزارت خارجه

آرمان امروز-سرويس ديپلماسي: مهم ترين دستاوردي که شايد در اين روزها وزارت خارجه نتوانسته آن را حفظ کند، ارتباط قوي با اتحاديه اروپاست. رابطه اي که در سال هاي اخير و با ابتکار دولت يازدهم و دوازدهم به بالاترين سطح خود رسيد و براي ايران نيز نتايج ملموسي داشت.
مشخص ترين نتيجه ملموس اين رابطه عدم محکوميت ايران در مجامع بين المللي بود در حالي که ايران همچون امروز به فعاليت هاي هسته اي خود ادامه مي داد و عملا اروپا به جاي حضور در کنار آمريکا در اقدامي بي سابقه از ايران در مقابل آمريکا حمايت مي کرد.
همين ارتباطات بود که سبب شد تا حتي برخي شرکت هاي موثر اروپايي نيز وارد تجارت با ايران شوند. تجارتي که اين روزها بواسطه کدورت ميان روابط ايران و اروپا به پايين ترين سطح خود رسيده است و وزارت خارجه نيز عملا نتوانسته در اين خصوص اقدامي مثبت انجام دهد.
اين تمام ماجرا نيست و ايران همچنان درگير مساله قفقاز است. قفقازي که عملا حياط خلوت ايران است امروز به گونه اي مسائل آن در حال پيش رفتن است که عملا ايران نقشي در آن ندارد و ميانجي اين دو کشور يا فرانسه است و يا آمريکا و عملا ايران از اين زمينه حذف شده است.


در اين باره بهرام فلاحي در گفت وگويي که با شرق داشت، بر اين باور است که بعد از پوست اندازي خاورميانه به واسطه امضاي توافق سه جانبه پکن و ازسرگيري مناسبات جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي، تهران بايد تحرکات منطقه‌اي را براي بازتعريف و بازتنظيم مناسباتش با برخي کشورها در دستور کار قرار دهد اما به اعتقاد اين کارشناس اکنون وضعيت سياست خارجي ايران به واسطه چند موضوع مهم نظير اختلافات پادماني، جنگ اوکراين، حقوق بشر و آينده مبهم برجام هم چنان بغرنج است.
اين تحليلگر مسائل بين الملل به چند دور تحريم جديد توسط اروپايي ها، آمريکا و برخي کشورها مانند انگلستان اشاره دارد که طي روزهاي اخير عليه جمهوري اسلامي ايران اعمال شد و در مقابل تهران هم اقدام مشابهي را در دستور کار قرار داد.
بهرام فلاحي اين کنش ها و واکنش ها و تداوم تحريم ها را نشان دهنده آن مي داند که بحران برجاي مانده از سال گذشته کماکان بر سياست خارجي ايران در سال 1402 هم اثر خود را خواهد داشت و تهران نمي ‌تواند به اميد احياي روابط با رياض و چند کشور ديگر در منطقه اين تصور غلط را داشته باشد که اکنون به يک وضعيت با ثبات و پايدار در منطقه و ديپلماسي دست پيدا کرده است.
در سايه آن چه که بهرام فلاحي مطرح کرد، دوشنبه هفته گذشته شوراي اروپا طي بيانيه اي اعلام کرد که هشت فرد و يک نهاد ايراني را تحريم کرده و دليل آن را مسئول بودن در قبال آن‌چه «نقض جدي حقوق بشر در ايران» خواند، عنوان نمود.
طبق اعلام شوراي اروپا، شرکت آريان‌تل که يک شرکت ارائه‌دهنده خدمات تلفن همراه است را تحريم کرده و مدعي شد که اين شرکت با  نقش داشتن دولت به «جاسوسي در ساختار ارتباطات» براي «فرونشاندن صداهاي مخالف و انتقادي» کمک کرده است.
در اين بيانيه آمده است که تحريم ‌هاي شوراي اروپا همچنين شامل برخي نمايندگان مجلس شوراي اسلامي ايران،  اعضاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران و بنياد تعاون سپاه پاسداران مي‌شود.
 بر اساس اين بيانيه بيژن نوباوه و سيد علي يزدي خواه، نمايندگان مجلس شوراي اسلامي، مهدي علي بابايي، معاون اجتماعي سپاه استان قم، علي اصغر نوروزي، سيد امين الله امامي طباطبايي، يحيي علاء الديني، جمال بابامرادي و احمد کريمي از اعضاي بنياد تعاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامي جز افراد تحريم شده از سوي شوراي اروپا هستند.
وزارت امور خارجه انگليس نيز همان روز (دوشنبه) اعلام کرد که به همراه آمريکا و اتحاديه اروپا برخي از مقامات سپاه پاسداران ايران را به دلايل حقوق بشري تحريم کرده است.
 به فاصله يک روز، وزارت امور خارجه آمريکا نيز در بيانيه‌اي از تحريم افراد و نهادهاي ايراني به بهانه نقش داشتن در «نقض حقوق بشر» در ايران از سوي اين نهاد و وزارت خزانه‌داري آمريکا خبر داد.
وزارت امور خارجه آمريکا در اين بيانيه اعلام کرد که عليه 11 تن از مقامات ايراني محدوديت‌هاي‌ صدور رواديد اعمال کرده است که مدعي است مسئول «سوء رفتار، بازداشت يا کشتن مشارکت‌کنندگان در اعتراضات بوده‌اند يا شريک جرم آن بوده‌اند و آن‌ها را از حقشان براي آزادي بيان و تجمعات مسالمت‌جويانه محروم کرده‌اند.»
در اين بيانيه آمده است که وزارت خزانه‌داري آمريکا هم چهار نفر را در ايران با ادعاي «مرتبط بودن با نقض جدي حقوق بشر در ايران» و آن‌چه «نقش داشتن در سرکوب خشونت‌بار اعتراضات در ايران» خوانده، تحريم کرده است.
طبق اعلام وزارت امور خارجه آمريکا، وزارت خزانه‌ داري اين کشور، همچنين شوراي عالي فضاي مجازي را تحريم کرده است. در اين بيانيه اشاره شد که اين اقدامات تحريمي جديد عليه ايران در هماهنگي کامل با انگليس انجام شده است.
البته به جز تحريم هاي سه شنبه، دولت آمريکا روز پنج‌شنبه هم اعلام کرد سرويس امنيتي فدرال روسيه و همچنين سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامي را به اتهام آنچه «ارتباط مستقيم يا غيرمستقيم در کنترل و هدايت دستگيري اتباع آمريکايي در خارج از کشور» خوانده شد، در ليست تحريم‌هاي خود قرار داده است. به نوشته شبکه سي ان بي سي،‌ دولت بايدن دستگيري دو تبعه آمريکايي در روسيه و سه تبعه آمريکايي در ايران را از دلايل اين تحريم‌ها مي‌داند.
مجموعه اين بسته هاي تحريمي اروپايي و آمريکايي از دوشنبه تا پنجشنبه هفته گذشته، بهرام فلاحي را به اين نتيجه مي‌رساند که جمهوري اسلامي ايران بدون توجه به اصلاح در روند تصميم گيري هاي کلان ديپلماتيک نمي تواند اميدي به دستاورد در عرصه سياست خارجي با توسل به بهبود مناسبات منطقه اي از طريق احياي روابط با رياض و چند کشور معدود داشته باشد.
به خصوص آن که اقدام مشابه تهران هم از ديد اين کارشناس، صرفاً يک لجاجت ديپلماتيک و اقدامي بي فايده تلقي مي شود که نشان مي دهد تهران به جاي کاهش تنش، مديريت شرايط و به کارگيري هوشمندي در عرصه سياست خارجي، تنها به دنبال اقدام متقابل و تصاعد تنش دارد.