روزنامه خراسان

فاجعه پایان نامه های بی ثمر

غفوریان-آن طور که مسئولان وزارت علوم اظهار کرده اند، سالانه حدود 25 هزار دانشجو در مقطع دکترا دانش آموخته می شوند. حال جدا از این که این تعداد دانشجو در عالی ترین مقطع تحصیلی با چه کیفیت علمی و آموزشی مراحل تحصیل را گذرانده اند، اما ارائه یک آمار از سوی مدیر امور پژوهش ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، نشان می دهد برونداد علمی دانشجویان مقاطع ارشد و دکترا در قالب پایان نامه کمی ناامید کننده است.   رساله هایی که تقاضامحور نیست در این خصوص محمد عسکریان، مدیر امور پژوهش ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی به خراسان می گوید:  در شرایطی که  فعالیت های علمی و پژوهشی دانشجویان مقاطع ارشد و دکترا امکان بهره وری در صنایع و علوم و فنون کشور را دارد و این ظرفیت هم وجود دارد که اغلب  نیازمندی ها و مشکلات کشور را برطرف کند اما امروز می بینیم که این اتفاق نمی افتد و با تاسف باید بگویم که فقط 2درصد پایان نامه‌های دکترا تقاضامحور است.   اهمیت داده نمی شود دکتر عسکریان در توضیح بیشتر می گوید: ما ۱۲۶ هزار دانشجوی دکترا و ۴۰۰ هزار دانشجوی کارشناسی ارشد داریم که قطعا کارهای پژوهشی آن ها می‌تواند در حل مشکلات اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، کشاورزی و صنعت راهگشا باشد، اما به این موضوع آن چنان که باید اهمیت داده نشده است. اگر دانشگاه می‌خواهد مشکلات را حل و گرهی را باز کند، باید با صنعت و جامعه ارتباط داشته باشد و کارهای پژوهشی باید بر اساس نیازها باشد که این مسئله با موضوع رساله‌های دکترا و پایان‌نامه‌های ارشد ارتباط تنگاتنگی دارد. اما این که رساله ها و پایان نامه ها بر چه اساسی باید تهیه شوند، عسکریان معتقد است: موضوع پایان‌نامه را دانشجو انتخاب و با استادان مشورت می‌کند و استاد و گروه آموزشی باید موضوع را تایید کنند. ما الزامی نداریم که موضوعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها تقاضا محور باشد. پایان‌نامه‌ها و کارهای پژوهشی باید بر اساس تقاضای جامعه باشند.   امیدوار به آینده اما در سال های اخیر برخی دانشگاه ها و وزارت صنایع، با تدوین طرح هایی در جهت موثرسازی رساله ها گام هایی برداشته اند. اما این که این طرح ها تا چه میزان توانسته کارآمد و تقاضا محور باشد، به نظر پاسخ آن را مدیر امور پژوهش ستاد علم و فناوری داده که فقط 2 درصد از آن ها به سمت تقاضا محوری حرکت کرده است. در عین حال، وزارت علوم در مهرماه 1398 طرح تحول همکاری دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی با جامعه و صنعت  را ابلاغ کرده که در چشم انداز این طرح قرار است 25 درصد رساله ها براساس تقاضای جامعه هدف تولید شود. در گام های نخست پیش بینی شده است، حجم قراردادها در این زمینه تا 1404 سالانه به متوسط ۱۰ درصد برسد.   توجه به تجربیات کشورهای پیشرو آن طور که  وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره این طرح تحولی که باید به آینده آن امیدوار باشیم گفته است، این طرح بر اساس مطالعات اسناد بالادستی، بررسی تجارب کشورهای فرانسه، ایتالیا، سوئیس، مالزی، سنگاپور، تایلند و دانمارک تدوین شده است.     2 درصد درآمد دانشگاه ها  از  پژوهش بی شک اولین دستاورد ارتباط با صنعت و تقاضامحور بودن پژوهش ها و رساله ها، درآمدزایی برای دانشگاه ها و پژوهشگران است. اما آن طور که یک مقام مسئول در وزارت علوم اعلام کرده است، در ایران، بالغ بر ۸۰ درصد درآمد دانشگاه‌های ذیل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از محل درآمدهای دولتی است. از سوی دیگر نزدیک به ۱۵ تا ۱۸ درصد از منابع دیگر این دانشگاه‌ها از محل شهریه‌های دانشجویی و بقیه که نزدیک به ۲ درصد است از محل پژوهش و فروش فناوری است.    غفلت از یک مهم سال های طولانی است که ضرورت ارتباط صنعت با دانشگاه ها مطرح می شود، همان طور که در تجربه کشورهای پیشرو نیز از رهاورد ارتباط صنعت با علم، توفیقات بزرگی حاصل شده است. رهبر انقلاب هم بارها به این موضوع اشاره کرده اند: «صحبت کردیم که دستگاه‌های مختلف، نیازهای علمی خودشان را فهرست کنند؛ الان وزارت صنعت می‌گوید من این معضلات را دارم، این اشکالات را دارم، این نیازها را دارم؛ دانشگاه باید وارد بشود؛ وزارت علوم با یک مدیریت درست این قضیه را جمع و جور و مشخص کند که در قبال این درخواست کمک وزارت صنعت، دانشگاه چه کار می‌تواند بکند؛ هم برای صنعت مفید است، هم برای دانشگاه مفید است. به هر حال، این علم نافع است که عرض کردیم نیازهای کشور و نقاط کور بخش‌های مختلف، چه صنعتی، چه اقتصادی، چه کشاورزی، چه بخش‌های گوناگون مدیریّتی و امثال این ها، به وسیله تحقیقات دانشگاهی و مقالات دانشگاهی روشن بشود؛ این کمک می‌کند.» (بیانات -۸ خردادماه ۱۳۹۸)   حرکت لاک پشتی، هرگز   درباره ضرورت تقاضامحور بودن پژوهش ها برخلاف آن چه در کشورهای پیشرو از دهه ها قبل حرکت های مهمی رقم خورد ه است و به طور مثال در آمریکا امروز بخش عمده ثبت اختراعات و توسعه شرکت های فناور و دانش بنیان توسط دانشگاه هاانجام می شود اما ما در این بخش دچار یک تعویق و تاخیر قابل توجهیم که می طلبد، حرکت لاک پشتی در این زمینه را کنار نهاده و طرحی نو دراندازیم.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
تشکر از دادستان محترم و یک پرسش! (یادداشت روز) (کيهان) راز حذف رابرت مالي (اعتماد)دیدار اعضای تیم ملی فوتسال با رهبر انقلاب (شهروند)به نام شمس و مولانا، به کام گیشه (خراسان)
سایر اخبار این روزنامه
حماسه سرایی فردوسی از نبرد «یازده رخ» در گناباد اسرائیل زیر گیوتین زمان قهرمانان قصه خراسان افزایش اتکای خانوارها به درآمدهای غیرمولد گام‌های استوار ایرانیان برای ترویج کتاب‎خوانی در جهان اسلام روش‌های پیدا کردن گوشی وقاحت ژرمن ها در جنگ غزه فرمول مشارکت حداکثری حاضران و غایبان رقابت در خبرگان نامه اعتراضی ۱۰۰ نفر از کارمندان وزارت خارجه آمریکا خطاب به بایدن درباره جنگ غزه فاجعه پایان نامه های بی ثمر واکاوی جنایت در دفتر وکیل جولان جاعلان با همکاری کارچاق کن‌ها!