روزنامه جوان
1402/09/11
کیسینجر نزاع امریکا با ایران را رقابتی بر سر ماهیت نظم جهانی می‌دانست
جوان آنلاین: روز پنج شنبه خبر مرگ یکی از اصلی‌ترین معماران سیاست خارجی امریکا و از مهم‌ترین تصمیم گیرندگان این کشور در دوران جنگ سرد، منتشر شد. هنری کیسینجر به عنوان وزیر امور خارجه در دولت ریچارد نیکسون و جرالد فورد مشغول به کار بود که در تحولاتی از قبیل گسترش روابط امریکا با چین، مذاکرات کنترل تسلیحات بین ایالات متحده و شوروی و توافق پاریس با ویتنام شمالی مؤثر بود. کیسینجر از جناح جمهوریخواه و تندرو امریکا و همواره حامی اقدامات نظامی دولت امریکا در کشور‌های مختلف بود. با این حال، در سال ۱۹۷۳ جایزه صلح نوبل به او اعطا شد که به قدری تناقض‌آمیز بود که دو عضو کمیته نوبل به دلیل این انتخاب استعفا کردند. تقابل ایران و امریکا تمدنی است نه سیاسی. اما کیسینجر درباره ایران و انقلاب اسلامی هم مواضعی اتخاذ کرده که نشان‌دهنده کیش و مات شدن این کهنه دیپلمات امریکایی در مقابل انقلاب اسلامی ایران و نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی است. او به صراحت اعلام کرده که از فهم انقلاب اسلامی و کنش‌های رهبر این انقلاب عاجز بوده است: «آیت‌الله خمینی، غرب را با بحران جدی برنامه‌ریزی مواجه کرد، تصمیماتش چنان رعدآسا بود که مجال هر نوع تفکر و برنامه‌ریزی را از سیاستمداران و نظریه‌پردازان سیاسی می‌گرفت. هیچ کس نمی‌توانست تصمیماتش را از پیش حدس بزند». کیسینجر منبع الهام تصمیمات امام خمینی (ره) را آسمانی می‌داند: «آیت‌الله خمینی با معیار‌های دیگری، جز معیار‌های شناخته شده در دنیا، سخن می‌گفت و عمل می‌کرد. گویی از جایی دیگر الهام می‌گرفت، دشمنی آیت‌الله خمینی (ره) با غرب، برگرفته از تعالیم الهی او بود. او در دشمنی خود نیز خلوص نیت داشت». این سخنان در حالی از سوی کیسینجر بیان میشود که او جزو افراد اصلی حامی شاه در دولت امریکا بود و از نزدیک در جریان تحولات ایران بود، اما با این وضعیت کمترین فهم و تحلیلی در مورد انقلاب اسلامی نداشت. غلامعلی خوشرو، دیپلمات سابق کشورمان پس از فوت کیسینجر به نقل دیدار خود با او پرداخته که در بخشی از این دیدار به انقلاب اسلامی اشاره شده که کیسینجر اعلام می‌کند فهم و پیش‌بینی از آن نداشت. کیسینجر در این دیدار با بیان اینکه «برای من ایران همیشه مهم بوده است. احترام من به ایران بر اساس ایدئولوژی یا نظام سیاسی حاکم بر ایران نبوده و نیست، بلکه ریشه در عمق استراتژیک ایران دارد»، شاید به نوعی دلیل حمایت‌های حداکثری خود از شاه را هم تشریح کرده است؛ حمایت‌هایی که با عدم فهم وقوع یک انقلاب مردمی گسترده نقش برآب میشود. او در خصوص انقلاب اسلامی بیان می‌کند که «من باید اقرار کنم که ما اصلاً نفهمیدیم چه تحولاتی در ایران در حال شکل‌گیری است، من باید یک اقرار دیگر هم بکنم، من اصلاً شناختی از آیت‌الله خمینی (ره) تا زمانی که یک باره در فضای رسانه‌ای جهان مطرح شد، نداشتم. ما اصلاً تصور نمی‌کردیم که خطری از جانب جریان‌های اسلامی و به ویژه روحانیون بر ضد شاه وجود دارد. من هیچ گزارش اطلاعاتی و امنیتی مهمی درباره آیت‌الله خمینی دریافت نکرده بودم». این جملات عمق عقب ماندگی دستگاه‌های تحلیلی و امنیتی غرب در مقابل انقلاب اسلامی را نشان می‌دهد. همه تسلیحات را به جز بمب اتم به شاه بدهید عدم فهم وقوع انقلاب اسلامی در ایران و میزان تزلزل رژیم شاه در بین مردم در حالی است که بیشترین تمرکز را کیسینجر درباره تحولات ایران دارد. در همین زمینه جواد منصوری، تاریخ پژوه و دیپلمات سابق کشورمان در چین با اشاره به حمایت‌های حداکثری کیسینجر از دولت شاه به «جوان» می‌گوید: «در سال ۱۳۵۱ کیسینجر به همراه نیکسون به تهران آمد و از همان زمان قرار شد تهران به عنوان حافظ منافع امریکا در منطقه با هماهنگی اسرائیل عمل کند. در واقع با تصمیم انگلستان مبنی بر خروج از منطقه خلیج فارس امریکا تمرکز بیشتری در این منطقه داشت و بر همین اساس شاه را تقویت می‌کرد.» وی افزود: «برهمین اساس دولت امریکا فروش تسلیحات را به ایران افزایش داد و کیسینجر به تمام دستگاه‌های امریکایی اعلام کرده بود که همه نیاز‌های ایران در هر سطحی را به جز بمب اتم تأمین کنند». منصوری معتقد است که در محاسبات کیسینجر رژیم شاه جایگاه ویژه‌ای در سیاست منطقه‌ای امریکا داشت چراکه «درهمان سال ۵۱ بنا به نظر کیسینجر، ریچارد هیل که در آن زمان رئیس سیا بود به عنوان سفیر امریکا در ایران انتخاب میشود و جایگاه منطقه‌ای برای او تعریف میشود، به این معنا که همه سفرای امریکا در منطقه باید اقدامات خود را با او هماهنگ می‌کردند. در واقع ایران تبدیل به مرکز امریکا در منطقه میشود». این دیپلمات سابق تحولات ویتنام را باعث افول کیسینجر در دستگاه سیاست خارجی امریکا می‌داند؛ افولی که البته مانع نقش پررنگ کیسینجر در طراحی سیاست‌های ضد ایرانی امریکا بعد از انقلاب اسلامی نمی‌شود، چراکه او انقلاب اسلامی را خسارتی به امریکا می‌دانست که قابل جبران نیست. رجوع به کتاب «نظم جهانی» کیسینجر پاسخ این سؤال را که چرا او همواره در صدر برنامه‌های ضد ایرانی بود مشخص می‌کند. منصوری با اشاره به این کتاب می‌گوید: «کیسینجر در این کتاب تقابل ایران و امریکا را نه در سطح سیاسی بلکه در سطح ماهوی و تمدنی می‌داند. کیسینجر معتقد است با توجه به تعریف مفهوم سیاست برای آیت‌الله‌ها، نزاع با غرب بر سر اعطای امتیازات خاص یا مذاکره درخصوص شیوه‌ها و شرایط نیست بلکه رقابتی بر سر ماهیت نظم جهانی است.» این پژوهشگر تاریخ معاصر البته یهودی بودن کیسینجر در اقدامات او علیه ایران را هم بی‌تأثیر نمی‌داند: «او تا آخرین روز‌های حیات خود، هر طرح و برنامه‌ای را که علیه جمهوری اسلامی داشت عملیاتی کرد، اما ناکام ماند». حالا مردی که انقلاب اسلامی ایران را بزرگ‌ترین بحران برای امریکا می‌دانست و از ظهور امپراتوری ایران در منطقه خبر می‌داد، با همه اقدامات و طراحی‌های بیش از چهار دهه‌ای برای مهار این انقلاب، هم آغوش خاک شده و انقلاب اسلامی در راه رسیدن به قله‌ها است؛ قله‌هایی که به تعبیر رهبر انقلاب مسافتی برای فتح آن باقی نمانده است. کیسینجر استراتژیست قهاری بود، اما نه در مقابل انقلاب اسلامی و رهبرانی که نه از زمین بلکه از آسمان الهام می‌گرفتند.
سایر اخبار این روزنامه
امنیت تنگه هرمز را کشور‌های منطقه تأمین می‌کنند
امریکازدایی در امتداد انتقام سخت
دولت چگونه از واردات ۲/۶ میلیارد دلاری بنزین در بودجه ۱۴۰۳ خلاص شود
صهیونیست‌ها دیگر رنگ آرامش نخواهند دید
هرچه غیر از آهنگران انتخاب کردم غلط اندر غلط بود
مصی را فقط پشت در‌های بسته می‌پذیرند
اذعان کواکبیان به تأثیر عملکرد روحانی در کاهش مشارکت
کیسینجر نزاع امریکا با ایران را رقابتی بر سر ماهیت نظم جهانی می‌دانست
سوء‌استفاده‌های انسان‌دوستانه و قانونی از تغییر سن!
رئیسی با قطار پیشرفت به پرند رفت
حجاب زنان در بستر تاریخ
مرگ غم انگیز نوزاد را رقم زد
شروع دوباره جنگ با چراغ سبز امریکا
گروسی: بعد از ۷ اکتبر برجام بی‌فایده شده است
جشن خودکفایی تولید کاغذ کتاب‌های درسی
پایه‌گذار جنگ غزه مرد
فرهنگ بسیجی، باید‌ها و نباید‌ها
فرهنگ مقاومت جغرافیای جهان اسلام را متحول کرد
روایت کاریکاتوری وقایع واپسین برگ از دفتر حیات «مقام امنیتی»
