دکترین «دفاع پیشرو» ایران

این روزها کشورمان در سطح بین المللی در حوزه نظامی و دفاعی یکی از بهترین‌های خود به‌ویژه در حوزه ساخت و تولید پهپادهاست. این پهپادها  از عملیاتی گرفته تا پهپاد شناسایی،  این روزها به کمک نیروهای دفاعی کشورمان آمده و همانند موشک های ایرانی، توان دفاعی ایران را دو چندان کرده اند. حالا و در تازه‌ترین خبر  امیر سرتیپ حمید واحدی فرمانده نیروی هوایی ارتش در زمان ارائه گزارش اقدامات نیروی هوایی ارتش در سال گذشته به محضر فرمانده معظم کل قوا، از تشکیل قرارگاه پهپادی نیروی هوایی ارتش با کارگروه‌های عملیاتی، ساختِ موتور و آموزش و بازآماد ۳۹ فروند انواع پرنده‌های باسرنشین توسط متخصصان این نیرو خبر داد. خبری که نشان می‌دهد که در کنار نیروی هوافضای سپاه، نیروی هوایی ارتش‌مان نیز بنا دارد که به طور جدی به سمت توسعه حوزه پهپادی گام بردارد. نباید فراموش کرد که به عقیده کارشناسان نظامی و بین الملل پهپادها این روزها نقطه مزیت ایران در منطقه به شمار می آیند و از اهمیت بالایی در دکترین دفاعی ایران برخوردارند. در همین باره و چندی قبل محمد اسلامی (دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل در دانشگاه مینهو پرتغال و دستیار پژوهشی در مذاکرات کنترل تسلیحات در مرکز دیویس مطالعات روسیه و اوراسیا در دانشگاه هاروارد) در گزارشی به اهمیت پهپادها در صحنه امروز بین الملل اشاره کرده و تحلیل خواندنی و شنیدنی را از حوزه صنعتی ایران ارائه کرده بود: «دکترین دفاعی ایران از اواسط دهه 1980 بر ساخت موشک‌های بالستیک به‌عنوان ابزار بازدارندگی و دفاع و استفاده از نیروهای غیرمنظم با استفاده از مفهوم جنگ نامتقارن مبتنی بوده است. ایران با استفاده از درس‌های سختی که طی جنگ هشت‌ساله خود با عراق در طول دهه 1980 آموخته بود، مفهوم جنگ نامتقارن را برای تقویت نقاط‌قوت خود شکل داده است. در جریان درگیری فوق‌الذکر (در سال 1984)، رهبری ایران تحقیقات روشمندی را درباره فناوری موشکی و پهپادی به‌عنوان دو پروژه دارای هم‌پوشانی و مکمل آغاز کرد. ظهور گروه‌های تروریستی و ناامنی در مرزهای منطقه در طول سال‌ها منجر به تغییر شکل دکترین نظامی ایران شد. دکترین «دفاع پیشرو» مبتنی‌بر این گزاره است که ایران باید در خارج از مرزهای خود با دشمنانش بجنگد تا از وقوع ناامنی در خاک خود جلوگیری کند. این موضوع علت دخالت نیروهای سپاه در سوریه، عراق، یمن، لبنان، افغانستان، ارمنستان و سایر کشورهای منطقه را توضیح می‌دهد. ایران همچنین اخیرا از متحدان غیرخاورمیانه‌‌ای خود مانند ونزوئلا، تاجیکستان و روسیه با صادرات پهپادهای نظامی حمایت کرده است. پهپادها به‌دلیل توانایی در عملیات نظامی، نظارتی و اطلاعاتی مهم‌ترین عنصر در دکترین «دفاع پیشرو» ایران هستند. فضای راهبردی ایران متاثر از واقعیت‌های آسیای مرکزی، قفقاز جنوبی، خاورمیانه، وضعیت افغانستان و عراق، اوضاع سیاسی برخی کشورهای اسلامی، اسرائیل و از همه مهم‌تر تقابل با آمریکاست. ایران برای مقابله با هرگونه ناامنی ملی و همچنین حفظ نفوذ منطقه‌ای کافی در منطقه همسایگی خود، نقش مهمی برای برنامه پهپادی‌اش قائل است. نگاهی دقیق‌تر به برنامه پهپادی ایران ما را به این نتیجه‌ می‌رساند که برنامه پهپادی ایران پویا و دارای کاربردهای متعدد است و قادر به تطبیق خود با مجموعه‌ای از سناریوها و اهداف می‌باشد. پهپادهای ایران دارای قابلیت و ویژگی‌های منحصربه‌فرد هستند که آن‌ها را به یک سرمایه کلیدی در ساختار بازدارندگی و دفاعی ایران تبدیل کرده است: دقت و صحت و توانایی نقش‌آفرینی در عملیات مدیریت بحران، جنگ اطلاعاتی، چالش‌های ضددسترسی و همچنین استفاده از آن‌ها در بافت‌های شهری و البته قابلیت تکمیل برنامه موشک‌های بالستیک ایران (عمدتا در بحث شناسایی اهداف)، بنابراین ساخت پهپادها جزو حیاتی دکترین نظامی معاصر ایران به شمار می‌رود. مانند روند فناوری نظامی در سایر کشورهای جهان، پهپادها انقلابی در بخش نظامی ایران ایجاد کرده‌اند و به نیروی هواییِ نسبتا منسوخ این کشور برتری بخشیده‌اند. ساخت چندین نوع پهپاد توسط سازمان‌های مختلف نظامی ایران ازجمله سپاه پاسداران، ارتش و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، سبب شده است که این کشور از پیچیده‌‌ترین برنامه پهپادی جهان برخوردار شود و ایران به یک بازیگر اصلی در توسعه و استفاده از پهپادها تبدیل. دکترین «دفاع پیشرو» روایت ایرانی از بازدارندگی گسترده است که شامل حمایت از متحدان و بازیگران ضدآمریکایی می‌شود.»