روزنامه همدلی
1396/05/16
در گفتوگو ی همدلی با مهدی پازوکی اقتصاددان، مطرح شد: فرصتی که ترامپ فراروی اقتصاد ایران قرار داد
همدلی | رضا نحوی ـ وضع تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران همراه با دوکشور روسیه و کره شمالی، چشم‌انداز دولت دوازدهم در مواجهه با اقدامات احتمالی آمریکا برای تضعیف برجام و به تبع آن تحمیل خسارت به اقتصاد کشور، امکانات اقتصادی دولت برای مقابله با فشارهای اقتصادی احتمالی و چگونگی چینش ترکیب تیم اقتصادی از مهم ترین موضوع‌هایی بود که در گفت‌و‌گوی همدلی با مهدی پازوکی اقتصاددان مطرح شد. این اقتصاددان یکی از ایرادهای اصلی دولت تدبیر و امید در چهارسال گذشته و بالاخص پسا‌برجام را، مربوط به دامنه محدود فعالیت اقتصادی سفارت‌خانه‌های ایران در اقصی نقاط جهان در معرفی ظرفیت‌های اقتصادی کشور و شناسایی شرکت‌ها و ترغیب آنان برای سرمایه‌گذاری در ایران عنوان و بر حل این مشکل در دولت دوازدهم تاکید کرد. البته پازوکی تغییر در ساختار وزارت‌خارجه در راستای ایجاد نهاد معاونت اقتصادی در این وزارتخانه را اقدامی در جهت حل این مشکل خواند و اظهار امیدواری کرد که بیش از آنکه این تغییر ساختاری، خود تبدیل به تغییری بورکراتیک شود به کمک اقتصاد کشور آید. در ادامه مشروح این گفتوگو را می‌خوانید:بعد از گذشت دو سال از اجرای برجام و تایید پایبندی ایران به مفاد برجام توسط نهادهای ناظر و حتی تایید آن توسط دونالد ترامپ، همچنان شاهد اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران هستیم. بفرمایید بسته تحریمی جدید آمریکا تا چه اندازه می‌تواند بر اقتصاد کشور به صورت عام و به صورت خاص بر رابطه شرکت‌ها و بانک‌های جهانی با ایران تاثیرگذار باشد؟
در شرایط فعلی دولت حاکم آمریکا را یک دولت تندرو می‌دانم و من فکر می‌کنم ایران باید اولویت اقتصادی خود را، ایجاد رابطه‌ای ریشه دار و چندلایه با اتحادیه اروپا (به عنوان یکی ازنزدیک‌ترین متحدان آمریکا) قرار دهد. در این صورت، استفاده آمریکا از ابزار تهدید و تحریم برای خود آنان، به شکلی معکوس عمل خواهد کرد و اتفاقا برنده اصلی در این میان ایران خواهد بود. ایران باید به شکلی ریشه‌ای با کشورهای قدرتمند بلوک اتحادیه اروپا رابطه اقتصادی را بنا نهد. یعنی همچنان که بازارهایی را در آلمان و فرانسه برای کالاهای ایرانی به وجود می‌آوریم، شرایط برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی را نیز مهیا سازیم. البته در کنار اتحادیه اروپا، ژاپن، استرالیا، کانادا و...هم باید در اولویت رابطه اقتصادی دولت دوازدهم باشند.
آیا در حال حاضر شرایط بین‌المللی و داخلی برای ایجاد رابطه با اقتصادهای بزرگ مهیا است؟
در بعد جهانی تا اندازه‌ای برای ایران، شرایط دارد به سمت خوبی پیش می‌رود به شرط آنکه درست از فرصت‌ها استفاده شود. دونالد ترامپ به شکلی آگاهانه یا نا‌آگاهانه، آغازگر جنگ پنهان اقتصادی – تجاری با چین، کانادا و اتحادیه اروپا بوده است. از سویی یک قرارداد سیاسی و بین‌المللی وجود دارد به نام برجام که شکاف‌های سیاسی بین آمریکا و متحدینش را عمیق‌تر کرده است.
خوب اگر ما یک دیپلماسی سیاسی و اقتصادی پویا داشته باشیم می‌توانیم از شکاف‌های ایجاد شده بیشترین بهره را ببریم. با این همه در مورد تاثیر شرایط داخلی متاسفانه ما ضعف‌های اساسی داریم. یعنی اینکه اقتصاد ما سیاست‌زده است؛ با آمدن توتال چه هیاهویی به راه افتاد. خوب در شرایط داخلی ما باید رویکردی واحد را برای گسترش روابط اقتصادی و جذب هر چه بیشتر سرمایه‌گذاری خارجی در پیش بگیریم؛ والا فرصت‌هایی که ترامپ ناخواسته برای اقتصاد ما ایجاد کرده را به راحتی از دست می‌دهیم.
پس باید جمهوری اسلامی گسترش روابط با اقتصادهای بزرگ را در دستور کار قرار دهد و اولین کار هم این است که مثلا در اتحادیه اروپا، دولت سفرایی کارکشته را به کار گیرد. باید بپذیریم که خیلی از سفرایی که در حال حاضر مسئولیت دارند در حد و اندازه
بین‌المللی نیستند و نتوانستند در بحث شناسایی شرکت‌ها و معرفی امکانات اقتصادی کشور و ایجاد بستر سرمایه‌گذاری در کشورهدف، موفق عمل کنند. این انتقادی جدی است که به وزارتخانه دولت تدبیر و امید وارد است. من فکر می‌کنم اتحادیه اروپا شور و شوق مضاعفی برای سرمایه‌گذاری در ایران دارد و با توجه به میزان محبوبیت رئیس‌جمهور در اروپا می‌توان به گسترش همکاری‌های اقتصادی امیدوار بود.
از طرفی دولت با طراحی رویکردی هوشمندانه باید این ذهنیت را برای شرکت‌های آمریکایی ایجاد کند که دارند قافیه را به شرکت‌های اروپایی می‌بازند. در آمریکا کارتل‌های نفتی قدرت زیادی دارند و می‌توانند ترامپ را تحت فشار بگذارند. در واقع این حرکت هوشمندانه دولت در خرید هواپیما از ایرباس و بوئینگ اتفاق افتاد و ما دیدیم که دولت آمریکا در مورد لغو قرارداد بوئینگ با ایران تا کنون اقدامی انجام نداده و خود ترامپ در این باره سکوت کرده است.
خوب این هم ابزار دیگری است که در اختیار ما است. فقط کافی است که ایران سیاست‌های بخردانه و منطقی را در دستور کار قرار دهد و یکی از الزامات رویکرد عقلانی در محیط بین الملل، سیاست‌زدایی از محیط اقتصاد در داخل کشور است.
شما از شور و تردید همزمان اروپا (مخصوصا در فضای پسا برجام) برای سرمایه‌گذاری و حضور در بازار ایران سخن گفتید،خوب در این شرایط، شاهد نوعی حالت برزخی هستیم یعنی بعد از برجام آن گونه که فکر می‌کردیم، نتوانستیم سرمایه‌گذاران خارجی را برای حضور در کشور جذب کنیم. با این اوصاف شرایط به چه سمتی سوق داده میشود؟
با توجه به مزیت‌های اقتصاد ایران، مثل ارزان بودن نیروی کار و ارزان بودن انرژی، یک برتری نسبی را در منطقه خاورمیانه برای گسترش مناسبات و جذب هر چه بیشتر سرمایه‌گذاری خارجی دارا هستیم. اما یک عنصر مهم نیز وجود دارد و آن این است که اقتصاد از زیر سایه سیاست بیرون بیاید و همه ارکان حکومت درباره حرکت اقتصاد کشور به سمت توسعه پایدار به صدای واحدی برسند. نباید شعارهایی بدهیم که مشکلاتی را در روابط ایجاد کنیم. در کل ما برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی به دو امر نیاز مبرم داریم یکی انتقال تکنولوژی و دیگری نیاز به سرمایه.
تنها راهی که به ما فرصت ایجاد اشتغال مولد را می دهد، جذب سرمایه خارجی است. شرکت توتال به تازگی به ایران آمد اما در کنار آن باید شرکت‌های نروژی و انگلیسی هم بیایند تا این ذهنیت برای شرکت‌های نفتی آمریکا ایجاد شود که دارند در این رقابت جا می‌مانند و از این رو فشار بر دولت تندروی خود برای برقراری رابطه اقتصادی با آمریکا را در دستور کار قرار دهند. این برای ما بهترین راه دور زدن تحریم‌ها در راستای تامین منافع ملی است. در این میان نقش قوه قضاییه نقشی منحصربه فرد است. هر شرکتی که در ایران یک دلار سرمایه گذاری می‌کند باید تحت حمایت دولت ایران قرار گیرد و قوه قضاییه از این شرکت‌ها حمایت تام کند زیرا شرکتی که در کشور ما سرمایه‌گذاری می‌کند، به تولید ملی، پیشرفت اقتصادی و در نهایت به بهبود رفاه جامعه ایران کمک خواهد کرد
نظر شما درباره گمانه‌زنی‌های روزهای اخیر درباره چینش کابینه اقتصادی دولت دوازدهم چیست؟
من تنها این انتظار را از دولت دارم که تیم اقتصادی کاملا هماهنگ باشند و هماهنگ عمل کنند. نیاز است نوعی اقتدار اقتصادی به حوزه مدیریت کشور بازگردد. همچنین من فکر می‌کنم وزیران دولت دوازدهم علاوه بر داشتن دانش اقتصادی و همچنین تجربه مدیریتی، باید شناخت دقیقی از بازارهای منطقه‌ای و جهانی داشته باشند. یکی از مشکلات همیشگی اقتصاد ایران بی انضباطی اقتصادی بوده که باید در دولت جدید در دستور کار قرار گیرد. اگر انضباط اقتصادی اتفاق بیفتد بعد از آن ما نیاز به طراحی یک سیستم مدرن و کارآمد در حوزه‌های مختلف اقتصادی داریم. مثل سامان دهی سیستم مالیاتی که تا حدودی در دوره مسئولیت وزیر اقتصاد دولت یازدهم رخ داد و این روند باید ادامه یابد.
سایر اخبار این روزنامه
ایرج راد بازیگر و کارگردان سینما، تئاتر و تلویزیون در گفتوگو با همدلی: وضعیت تئاتر در برنامه ششم توسعه امیدوار کننده است
برای مردی که می توانست یک بلوط باشد!
در نشست خبری محمدعلی افشانی کاندیدای شهرداری تهران مطرح شد شهردار تهران به حساب دیگران وام‌های کلان گرفت
گمانه‌زنی‌ها درباره اعضای دولت دوازدهم تشدید شد تغییرات کابینه در دقیقه 90
انتقاد از بی‌اعتنایی به خاطره آیت‌الله‌هاشمی در روزهای گذشته غربت‌هاشمی در مراسم تنفیذ و تحلیف
در گفتوگو ی همدلی با مهدی پازوکی اقتصاددان، مطرح شد: فرصتی که ترامپ فراروی اقتصاد ایران قرار داد
نوشتاری درباره علل و پیامدهای انقلاب مشروطه ایرانی انقلاب نافرجام
دولت ایران طرف حساب دولت آمریکا
میرسلیم: اقلیت باید در دولت آینده دیده شود
انتقاد از بی‌اعتنایی به خاطره آیت‌الله‌هاشمی در روزهای گذشته غربت‌هاشمی در مراسم تنفیذ و تحلیف
