روزنامه خراسان

گفت و گوی صریح درباره چالش های وزارت ارشاد

سیدعباس صالحی چهار سالِ به نسبت موفق را در کسوت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت یازدهم سپری کرد. او که هنوز به تاثیر گفت وگو در پیشبرد امور امید دارد، حالا به عنوان گزینه پست این وزارت در دولت دوازدهم معرفی شده است. ایسنا در گفت وگویی تفصیلی، به کنکاش در زمینه برخی چالش های پیش رو و نیز پرسش های رایج این روز ها درباره صالحی به عنوان گزینه پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرداخته است. او با تاکید بر دشواری های حوزه فرهنگ و هنر کشور و تناقض های موجود، معتقد است با پیگیری سیاست هایی، می توان در این زمینه بهبود های مؤثری ایجاد کرد. * شما در چهار سال اول آمده بودید که بروید. در شایعه های اخیر هم جواب هایی تلویحی در رد موضوع معرفی به عنوان گزینه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دادید. چه شد که در نهایت گزینه وزارت شده اید؟ تصویری که از فعالیت و کار ها داشتم، این بود که ما چهار سال در حوزه های اجرایی فرهنگی کار کرده ایم، کفایت می کند اما با توجه به این که در سه هفته اخیر دلایل و تغییر هایی در شرایط مطرح و ایجاد شد، پیشنهاد شد که اگر کسی از داخل وزارت ارشاد به عنوان وزیر معرفی شود، می تواند کمک کند و در مسیر مطمئن تر پیش برود. با توجه به دلایل دیگری هم که توسط خود آقای صالحی امیری (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) و دوستان دیگر مطرح شد، به نظر آمد که این مسیر را به اجبار ما ادامه دهیم. * یکی از مباحثی که به آن دامن زده شد، این است که شما در حوزه کتاب اشراف کامل دارید اما در حوزه های دیگر مرتبط با این وزارت خانه اشراف ندارید. گذشته از این که این وزارت خانه در دوره های قبل آیا وزیری داشته که به همه حوزه ها اشراف داشته باشد، پاسخ شما در قبال این سخن شایع چیست؟ وزارت فرهنگ و ارشاد موضوع های متنوعی را به همراه دارد و مسئولیت ها و دامنه های آن از اوقاف و حج و زیارت و فعالیت های قرآنی است تا موسیقی، تئاتر، سینما و کتاب و موضوعات دیگر. این دامنه وسیع از لحاظ موضوعات، طبعا این انتظار را در اهالی هرکدام به وجود می آورد که کسی که سکان داری این وزارت را بر عهده می گیرد، در همه حوزه ها تخصص داشته باشد. این اما انتظاری است که حاصل نمی شود و در هیچ دوره ای هم این گونه نبوده است. آنچه که شاید اهمیت داشته باشد، این است که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از لحاظ شخصیت وجودی با این دامنه گسترده، قرابت داشته باشد. یعنی در این حوزه ها، آگاهی های لازم و پایه ای داشته باشد. از لحاظ کارکردی هم آگاهی ها به لوازم مدیریتی کمک می کند. من از لحاظ شخصیت فردی، با حیطه های مختلف فرهنگی و هنری انس وجودی داشته ام. گرچه شاید با حوزه کتاب مانوس تر و مرتبط تر بوده ام اما با سینما و تئاتر و هنر های دیگر هم بیگانه نیستم؛ حداقل از منظر علاقه های شخصی. البته مثل هر فرد دیگری، این دامنه های آشنایی ممکن است در حوزه هایی ضعیف تر و در حوزه هایی وسیع تر باشد. اگر کسی با حوزه هایی هیچ گونه انس وجودی نداشته باشد، می تواند در ادامه ضربه هایی به آن حوزه وارد کند اما این انس وجودی و آگاهی های پایه ای در من این گونه بوده که در این 30-40 سال به حوزه های غیر از کتاب بی تعلق نبوده ام. در حوزه اطلاعات و مدیریت هم چهار سال در وزارت ارشاد بوده ام و طبیعتا با حوزه های دیگر ارتباط داشته ام. از لحاظ اقتضائات مدیریتی و حساسیت ها، حضور در شورای معاونان وزارت خانه و بحث هایی که در این سطح مطرح بوده، تجربه هایی برای من پدید آورده است. * آیا ممکن است بخشی از سلایق و علایق شما در حوزه های هنری نمود پیدا نکرده باشد؟ مثلا چون شما دانش آموخته و مدرس فلسفه هستید، قاعدتا باید با سینما قرابت داشته باشید ولی این کمتر دیده و بیان شده است. آیا چنین لایه هایی هم وجود دارد؟ بله. حتما وجود دارد. در حوزه های تئاتر و سینما، هم از لحاظ نظری و هم از لحاظ انس فردی ارتباطی وجود داشته. از سن 13-14 سالگی شاید کمتر فیلم ایرانی باشد که آن را ندیده باشم. مجلات نقد فیلم را به شکل پیوسته دنبال کرده ام. در حوزه تئاتر هم همین طور. ما گاهی راه های طولانی طی می کردیم تا تئاتر یا فیلمی را که عرضه شده است، ببینیم. میزان فیلم بینی و تئاتربینی در خانواده ما بسیار بالاست. شاید یکی از چیز هایی که خانواده ما را دور هم جمع می کند، همین دیدن فیلم و تئاتر باشد. در بچه های کوچک ما تا فرزندان بزرگمان که در دهه سوم زندگی شان هستند، این علاقه وجود دارد. در مجموع یک خانواده حرفه ای سینمارو - تئاتربین و علاقه مند به حوزه هنر هستیم. * اگر قرار باشد شما در جایگاه وزیر فرهنگ و ارشاد قرار بگیرید، به طور حتم در حوزه سینما با چالش هایی مواجه خواهید شد؛ از توقیف فیلم ها گرفته تا مسئله موفقیت های جهانی برخی آثار. همچنین در حوزه موسیقی و کنسرت ها اختلاف های شدیدی وجود دارد. همین طور در زمینه تئاتر و برخی شاخه های هنر های تجسمی. در بحث رسانه نیز مسئله تعطیلی صنف روزنامه نگاران همچنان پابرجاست. با این ها می خواهید چه کار کنید؟ یکی از چیز هایی که در این چهار سال حضور در وزارت ارشاد شیوه من بوده، این است که اگر بتوانیم از مسیر گفت وگو بین کنشگران حوزه فرهنگ حرکت کنیم، اگر نگوییم همه مشکلات ما حل می شود، دست کم بخشی از مشکلات ما حل خواهد شد. گفت وگوی فعال، مستمر و سازنده بین اصحاب فرهنگ که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منافعشان را تعقیب می کند، با کسانی که در حیطه های فرهنگی از دیگر حوزه ها ورود دارند؛ چه کنشگران سیاست، چه کنشگران دین و امنیت. این گفت وگو ها در مرحله اول، پاره ای از سوء تفاهم ها را می تواند حل کند و در مراحل بعدی، به نزدیکی ذهنیت ها منجر شود؛ برای این که برخی از اتفاقات به گونه ای دیگر رقم بخورد و تفاهمی بین دو طرف به وجود بیاورد. با این گفت وگو همان گونه که در حوزه نشر مسئله هایی را رو به جلو برده ایم، در حوزه سینما، تئاتر و موسیقی هم معتقدم که می توان رو به جلو حرکت کرد. با کمک تجربه چهارساله در مدیریت معاونت فرهنگی و دوستان خوبی که در وزارت ارشاد داریم، امیدواریم با یک گفت وگوی پیوسته بتوانیم ذهن ها را به هم نزدیک کنیم. * درباره حوزه هایی که مسئله دار و حاشیه ساز بوده اند، بفرمایید به طور مشخص راهبرد شما چیست؟ در این چهار سال کلیدواژه شما گفت وگو بوده است. به طور قطع یکی از شعار های دولت هم گفت وگو بوده، ولی درنهایت برخی مسائل حل نشده است. به نظر شما آیا مثلا مسئله کنسرت ها صرفا با گفت وگو حل می شود؟ به نظر می آید هر یک از این موضوعات را باید در مرحله عمل پیش برد. اجازه بدهید به وقت خودش به آن بپردازیم. احساس خود من این است که گفت وگو حتی در سخت ترین مسئله ها می تواند راه هایی بگشاید، اما باید وارد مرحله عمل شد و به این مسئله توجه کرد تا مسیر های خودش را نشان بدهد. چون این مسئله شاید یک پاسخ یکنواخت و سراسری نداشته باشد. ممکن است در فضا های مختلف این گفت وگو سناریو های متفاوت خودش را پیدا کند. * پرسش اهالی فرهنگ و هنر شاید خیلی به مباحث نظری معطوف نباشد. آنچه برای آن ها تعیین کننده است، دغدغه هایی است که با سرنوشت کاری شان ارتباط دارد. مثلا اهالی تئاتر ممکن است وقتی می بینند در برنامه های اولیه شما چیزی درباره نمایش ذکر نشده، بپرسند آیا ما با وزیری مواجهیم که برای تئاتر راهبرد ندارد؟ یا اهالی موسیقی می خواهند بدانند آیا همین روند تداوم می یابد یا می توانند امیدوار باشند شرایط تغییر کند؟ قبل از این که به هسته اصلی سوال بپردازم، باید بگویم بحث نیامدن لفظ تئاتر در برنامه پیشنهادی من به خاطر فرمتی بود که در اختیار داشتم. در این فرمت هر وزیر می توانست برنامه هایش را در صفحاتی محدود ارائه دهد. ما هم در وزارت ارشاد کل برنامه های تئاتر و هنر های تجسمی و امثال آن را ذیل عنوان هنر آوردیم؛ همان طور که مباحث مربوط به زیرشاخه های فرهنگ در این برنامه ذکر نشده است. درواقع عبارت هنری عبارتی است که تمامی حوزه هنر را به طور عام در بر می گیرد. طبیعتا در این حوزه ها، اقدامات چاره جویانه تری نیاز است اما این اقدامات چاره جویانه تر موضوع هایی هستند که در مسیر خودشان باید آن ها را به نقطه ای مطلوب برسانیم. قبول دارم ممکن است به نوعی سوال برانگیز باشد که آیا تغییرات می تواند به نقطه های تفاهم منتهی شود یا نه اما به نظر می رسد باید مقداری صبر و انتظار داشته باشیم. ان شاءا... نتیجه خوبی خواهد داشت. * در بحث رسانه هم وعده آقای روحانی در سال 92 مبنی بر بازگشایی انجمن صنفی روزنامه نگاران هنوز بر زمین مانده است. با این موضوع می خواهید چه کار کنید؟ اصل این مطلب که تشکل ها و انجمن های جامعه فرهنگی - هنری یک نقطه اتکا و عمل فرهنگی ما هستند، هم در برنامه دولت و هم مدیریت فرهنگی به صورت جدی ملاحظه شده است. حتما ما در حوزه فرهنگ و هنر با این نگاه جلو می رویم که از تاسیس تشکل های صنفی حمایت کنیم و در آن جایی که وجود دارند، به قدرت آن ها فکر کنیم. قطعا حوزه رسانه و روزنامه نگاران هم در این مجموعه قرار دارند. بحث هایی که در حوزه انجمن صنفی است، مقوله ای است که باید دید چرا در گذشته جلو نرفته است و آسیب شناسی شود اما حتما به این که تشکل صنفی تاسیس شود یا به اقتدار برسد، توجه خواهد شد. * شما جزو مسئولانی هستید که در فضای توئیتر فعال هستند. برخی از توئیت های شما هم جریان ساز شده است. در این شرایط که توئیتر فیلتر است، نگاه شما از موضع وزارت فرهنگ به این موقعیت چیست و فکر می کنید تلاشی در جهت حل این مسئله انجام شود؟ در این زمینه تا وقتی که در شورای عالی فضای مجازی حضور نیافته ایم، نمی توان صحبت رسمی داشت. چون الان من یک شخصیت حقیقی دارم. در مقام یک شخصیت رسمی که می تواند در تصمیم ها حضور پیدا کند، باید مجموعه حرف هایی را که در این زمینه وجود دارد شنید. نگاه شخصی من به این مقوله، نگاه روشنی است و خود حضور در این فضا هم معنای خودش را دارد و مشخص می کند نگاه شخصی من به این مقوله چیست اما وقتی این نگاه می خواهد در تصمیم گیری های رسمی مطرح شود، اقتضا این است که ابتدا وارد آن مباحث شد، حرف ها را شنید، مطلع شد و بعد اظهار نظر کرد اما به طور کلی، حوزه شبکه های اجتماعی فرصت های کم دریغی را در فضای تبادل و ارتقای اطلاعات می سازد. البته ممکن است تهدید هایی هم داشته باشد اما نمی شود از فرصت های این فضا گذشت. * یکی دیگر از شعار های دولت از چهار سال گذشته، بی اعتقادی به ممیزی قبل از انتشار بود، اما به مرحله عمل نرسید. آیا در دوره وزارت شما پیشرفتی در این حوزه حاصل خواهد شد؟ بحث ممیزی پیش از انتشار معطوف به چشم انداز دورنماتری است. ما در این حوزه قوانینی داریم که ملزم به رعایت قوانین و عمل به آن ها در فضای اجتماعی هستیم. یکی از این قوانین، قانون ضوابط نشر شورای عالی انقلاب فرهنگی است که مجوز قبل از انتشار را تکلیف می کند. آن چیزی که می تواند محل توجه باشد، این است که این قانون اصلاح شود. وقتی قانونی وجود دارد، عملا دستگاه مجریه عامل اجرای آن است که خودش واضع قانون نیست. در معاونت فرهنگی مسیری که در بحث مجوز انتشار طی شد، در قدم اول این بود که از ظرفیت موجود قانون می توانیم در جهت اصلاح وضعیت استفاده کنیم، تا با بدسلیقگی از قانون استفاده نشود. در این دوره، ابتدا قانون ساختار خودش را پیدا کرد. کاربرگ ها ایجاد شدند تا این که یک کار مند با یک تلفن نخواهد اثری را ممنوع کند یا احیانا جلو انتشار آن را بگیرد. این ساختارمندی اتفاق افتاد. بنابراین گام اول، استحصال ظرفیت ها از قانون بود تا با اصل قانون به تعارض نیفتیم. این مسیر مطمئن تری بود، تا این که با قانون درگیر شویم. طبیعی است که با این نگاه، ظرفیت اصلاح تمام و کمال نباشد، اما تلاش کردیم حداکثر استفاده را از این ظرفیت ببریم. در کنار این، برخی از اتفاقات دیگر هم مد نظر بود که متاسفانه این اتفاقات هنوز نیفتاده است. در این حوزه بر خلاف این که کارگروه هایی شکل گرفت و با برخی از ناشران برای ایجاد هیئت های علمی ممیزی صحبت شد و دستورالعمل های اجرایی آن به تصویب رسید اما این دستور العمل ها به مرحله اجرا نرسیدند. * با این اوصاف، در آینده در زمینه ممیزی گامی به جلو را شاهد خواهیم بود یا تثبیت وضعیت فعلی را؟ با نهاد های دیگری که در این حوزه دخالت می کنند، چه می کنید؟ گام های ما حتما رو به جلو خواهد بود. در این دوره حضور نهاد های دیگر در این بخش بسیار حداقلی شده است. نه این که این نهاد ها اعتراض و انتقاد نکنند. طبیعتا آن ها انتقاد می کنند و به ما هم منتقل می کنند، اما در این دوره از این که آنها بخواهند در زمینه مجوز آثار دخالت مستقیم داشته باشند، به شدت جلوگیری خواهد شد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
افزایش ۳۵ درصدی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی (خراسان)به امید دیدارِ «یسنا» (شهروند)پرونده‌ای که باز است (اعتماد) کابینه تناقض‌ها و کلاهی که سرشان گذاشتند (یادداشت روز) (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
فتاح: دیگر همه فرصت ها برای احمدی نژاد از دست رفته است پاسخ های وزرای پیشنهادی به سوالات حاشیه دار وزیر اقتصاد باید چه کسی باشد؟ ایده های کسب و کار در حوزه دام و پرورش انواع حیوانات/ جانوران پولساز ترامپ و تهدید به جنگی غیرممکن معرفی صالحی، نشانه باز بودن راه صلاح نگاهی به جریان های شیعی عراق هشت ماه مانده به انتخابات پارلمانی بررسی رفتارهای غیرمتعارف در سینما و سریال های شبکه نمایش خانگی درباره «سوت زدن» در گوش مفسدان 14 کشته و 40 مفقود در سیل ویرانگر حمایت از «سوت زنی » گفت و گوی صریح درباره چالش های وزارت ارشاد روایت زنگنه از انعقاد قرارداد30 دکل با یک نفر با توصیه احمدی نژاد واکنش همسر شهید حججی به عکس سربریده برخورد جدی با ایرلاین ها در صورت تکرار تاخیر پشت پرده کشتار «میرزااولنگ »