روزنامه همدلی
1396/07/03
بررسی وضعیت نظام آموزشی همزمان با آغاز ماه مهر مدرسه‌ها بنگاه‌های تجاری شده‌اند
رضا نحوی: آغاز‌ماه مهر شاید برای ما دهه‌ی شصتی‌ها کابوسی تمام ناشدنی به نظر می‌رسید اما برای خانواده مان چنین نبود. آنها با دو هدف کوتاه مدت و بلند مدت، خوشحال بودند. اولا خوشحال بودند که فرزندانشان را به مدرسه می‌فرستند تا شاید درپی کسب سواد آینده‌ای داشته باشند و دوم اینکه چند‌ساعتی از دست شرارت‌هایشان خلاص شوند. اما اکنون این‌گونه نیست. حالا اما آغاز ماه‌مهر برای اغلب خانواده‌های دارای فرزند مدرسه‌ای با کابوس هزینه‌های سرسام‌آور، چک و فشار مالی همراه است. در روزهای گذشته رئیس‌جمهور با انتقاد از سیستم آموزشی در کشور گفت وقتی امروز کتاب‌های درسی را باز می کنیم غیر از عوض شدن جلد، فونت، عکس وتغییر بعضی عبارت‌ها نسبت به زمانی که ما درس می خواندیم تغییر چندانی نکرده است. در حالی‌که ما باید دانش آموزان را حداقل برای 12 سال آینده تربیت کنیم. کتاب‌های درسی ما دانش آموز را برای دیروز تربیت می کند نه برای فردا و حتی امروز. این سخنان رئیس‌جمهور معطوف به ساختار فرسوده سیستم آموزشی کشور بود.با این حال او اشاره‌ای به معضل دیگر نظام آموزشی تحت عنوان نابرابری دسترسی عادلانه همگان به نظام آموزشی کشور نکرد.
در قانون اساسی به نحو صریحی آمده:«دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد...» این در حالی است که نه‌تنها مدارس غیرانتفاعی به بنگاه‌های تجاری بدل شده، که مدارس دولتی هم پولی شده‌اند. در چنین وضعیتی چه کسی از قانون اساسی و حقوق شهروندی باید صیانت
کند؟
بعد از انقلاب قرار براین شد که آموزش رایگان و همگانی باشد. پیش از انقلاب مدارسی تحت نام «مدارس ملی» مدارسی برای طبقه مرفه به حساب می‌آمد و معادل همین مدارس غیرانتفاعی امروز بود. البته نام مدارس غیرانتفاعی از سال 1351 باب شد. با‌این‌حال بعد از پیروزی انقلاب مستضعفان، قانون‌اساسی آموزش‌رایگان را تنها آموزش رسمی و قابل اجرایی شدن در کشور به رسمیت شناخت تا‌عدالت آموزشی برای همگان (به این معنا که هر ایرانی از هر طبقه اجتماعی حق تحصیل دارد)، عملیاتی و اجرایی شود. براساس قانون اساسی، رایگان و همگانی بودن آموزش، دو اصل اساسی تحقق عدالت آموزشی است که باید به عنوان یکی از آرمان‌های مهم انقلاب در دستور کار قرار گیرد. وفاداری به قانون‌اساسی در زمینه نظام آموزشی تا یازده سال بعد از انقلاب ادامه داشت و فعالیت مدارس پولی در همه این سال‌ها ممنوع شد. با اتمام جنگ و در‌پیش‌گرفتن سیاست‌های اقتصادی تحت‌نام تعدیل ساختاری، استراتژی نظام آموزشی هم تا حدود زیادی تغییر کرد. به عبارتی اگر تا قبل از اعمال سیاست‌های تعدیل ساختاری این تنها اهداف ایدئولوژیک بود که قطار آموزش کشور را به حرکت در می‌آورد، بعد‌از اجرای دستورالعمل‌های صندوق‌بین‌المللی پول، پای سرمایه هم وسط کشیده شد تا این بار سرمایه و ایدوئولوژی توامان موتور محرک نظام آموزشی در کشور باشند. خلاصه آن‌که با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۶۷، یک‌بار دیگر مدارس غیردولتی دایر و نخستین دوره تحصیلی غیردولتی در فردایِ پیروزی انقلاب اسلامی در سال تحصیلی ۱۳۶۹-۱۳۶۸ کلید خورد.
مدرسه‌هایی که نامشان غیر انتفاعی ودلالت بر غیر پولی بودن دارند از دهه 70 به بعد رونق بسیاری پیدا کردند. درست مثل دانشگاه آزاد که برخلاف اسمش به هیچ وجه ازاد نیست و اتفاقا دانشجویان بسیاری ناچارند برای هزینه‌های سنگین دست به هرکاری بزنند. از دهه 70 به‌این‌سو،مدارس غیرانتفاعی با تقویت حوزه‌هایی که مدارس دولتی در ان بخش ها با ضعف مواجه بودند، تواستند بسیاری از مردم، حتی قشر متوسط به پایین را راضی کنند که فرزندانشان را به این مدارس بفرستند.
در حالی که بسیاری معتقدند سطح آموزشی مدارس غیرانتفاعی نسبت به مدارس دولتی بالاتر بوده و برای موفقیت هرچه بیشتر فرزندانشان، متحمل پرداخت هزینه های گزافی می‌شوند،اما گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نشان از واقعیت دیگری دارد.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشش، که پارسال اسفندماه منتشر شد، با انتقاد از تنوع مدارس در نظام آموزش و پرورش، وضعیت فعلی را یک نوع «سردرگمی»توصیف کرد که در آن «اصل رعایت عدالت آموزشی» زیر سئوال رفته است.
طبق این گزارش، رویکرد اقتصادی به آموزش باعث ایجاد نابرابری‌های ناعادلانه در جامعه شده است. در‌واقع رویکرد اقتصادی مدرسه‌ها، باعث ایجاد فرصت‌های نابرابر، به تبع آن نابرابری در دسترسی عادلانه به آموزش‌عالی و در نتیجه به ایجاد فضایی که در آن دسترسی به مشاغل به صورت عادلانه برای همگان وجود ندارد، شده است طبق این گزارش اگر برای این نابرابری چاره ای اندیشیده نشود، به تبعیضی نهادینه شده در نظام اجتماعی منجر خواهد شد.آنچه در این میان قابل تامل است اینکه همه بار این تبعیض را مدارس غیرانتفاعی به دوش نمی کشند. در حال حاضر علاوه بر مدارس غیرانتفاعی، مدارس دولتی هم پولی شده‌اند. مدارس دولتی که به اسم نمونه دولتی،هیئت امنایی و خاص ایجاد شده‌اند، همه پولی شده‌اند. غیر از نابسامانی بدون پایان مدارس غیرانتفاعی که برای تحصیلات ابتدایی بیش از ۱۵ میلیون تومان غیر از لوازم تحریر، بیمه و لباس فرم اجباری و اردوهای مدرسه اخذ می‌کنند و در این زمینه نظارت و ساماندهی مقتضی دیده نمی‌شود، مدارس دولتی که باید مطابق اصل سوم قانون اساسی رایگان باشند و این اطلاق شامل هیچ استثنائی نمی‌شود نیز از نقض فاحش قانون اساسی رنج می‌برند. حال باید دید آیا دولت در منشور حقوق شهروندی‌اش چاره‌ای برای این معضل اندیشیده است یا نه؟
سایر اخبار این روزنامه
بررسی وضعیت نظام آموزشی همزمان با آغاز ماه مهر مدرسه‌ها بنگاه‌های تجاری شده‌اند
ظریف در گفت‌وگو با سی.ان.ان: ثابت کرده‌ایم موشک‌هایمان برای دفاع هستند
حسین کروبی در واکنش به پیشنهاد نشست عذرخواهی به جای نشست خبری، دادگاه علنی پدرم برگزار شود
بارزانی: این بغداد بود که ما را مجبور به همه‌پرسی استقلال کرد العبادی: دولت عراق هرگز نتایج همه‌پرسی جدایی را به رسمیت نخواهد شناخت
۸۶ درصد کودک آزاری‌های سال گذشته را والدین انجام داده‌اند غریبه‌های مهربان و خانواده‌های آزار دهنده
«نادر گلچین» با نوای «مرغ سحر» بدرقه شد
ایزد مهر، ایزدی جاوید
منافع ملی مبنای حمایت از دیگر کشورها
کارگری که پلاکارد دستش میگیره میگه من شش ماهه حقوق نگرفتم به آخر خط رسیده
نخستین همایش کمیته ورزش هاى معلق استان تهران برگزار شد
سخنگوی وزارت کشور خبر داد انتخاب 5 استاندار جدید؛ مقیمی استاندار تهران شد
سعید مدنی، فعال اجتماعی به «همدلی» می‌گوید که طی چه عملیاتی یک صورت‌مسئله از خیابان‌ها پاک شد
۸۶ درصد کودک آزاری‌های سال گذشته را والدین انجام داده‌اند غریبه‌های مهربان و خانواده‌های آزار دهنده
