روزنامه ابتکار
1396/07/06
فاینانس های خارجی به بدهی برای آیندگان تبدیل می شود؟ چالش پول‌های پس دادنی!
ژوبین صفاریبسیاری از پروژه های عمرانی کشور به دلیل کمبود اعتبار معطل مانده است. یکی از مشکلات اقتصاد ایران طی سال‌های اخیر کمبود منابع برای اجرای طرح های تجاری و اقتصادی است. بعد از برجام یکی از امیدواری‌ها ورود سرمایه خارجی به داخل بود که یکی از وجوه آن تخصیص اعتبارات در قالب فاینانس به طرح های داخلی است. این روزها خبرهای زیادی از تمایل اروپایی‌ها و البته کشورهای آسیایی برای ارائه فاینانس به پروژه‌های داخلی منتشر میشود. روز گذشته نیز خبری رسید که هند نیز برای احداث خط آهن به ایران حاضر به ارائه فاینانس 400 میلیون دلاری به ایران شده است. اما سوال اصلی این است که این اعتبارات می‌تواند در آینده به معضلی برای اقتصاد کشور تبدیل شود؟
برخی کارشناسان معتقدند سرمایه‌گذاری خارجی به مراتب از فاینانس بهتر است هرچند کشورهای سرمایه‌گذار برای این کار هنوز با احتیاط پا پیش می گذارند. با این حال نقطه نظر مخالفی نیز در این زمینه وجود دارد که گرفتن فاینانس را یک بار اضافه برای آینده اقتصاد ایران می داند. از طرفی باید دید برای منابعی که قرار است به عنوان قرض به کشور پرداخت شود چه برنامه مدون و کارشناسی دیده شده است که بتوان در موعد سررسید اقساط آن را پرداخت کرد. استفاده بخش خصوصی از این اعتبارات می‌تواند یک نقطه عطف برای اقتصاد کشور باشد. مسئله ای که طی چند روز گذشته باعث نگرانی پدرام سلطانی نائب رئیس اتاق بازرگانی قرار گرفت. وی دراین باره گفته بود: «نگرانی ما این است که بخش قابل توجهی از فاینانس ها در پروژه‌های دولتی مورد استفاده قرار گیرد و با توجه به بدهی بالای دولت به حجم بدهی‌ها بیفزاید و مشکلات را افزایش دهد.» با این حال محمد باقر نوبخت روز دوشنبه درخصوص استفاده بخش خصوصی از فاینانس ها در نشست خبری خود نوید این را داد که خصوصی ها نیز می توانند از این فاینانس ها بهره ببرند. در نهایی باید گفت مبالغی که برای که عنوان می شود برای فاینانس های خارجی کم نیست و می‌تواند در صورت عدم مدیریت درست تبدیل به یک بدهی برای آینده شود. حسین عبده تبریزی مشاور وزیر راه و شهرسازی در امور مدیریت و تامین مالی پیش از این گفته بود: «گشایش خطوط اعتباری و اختصاص فاینانس ها باید در جایی هزینه شود که بازده ارزی داشته باشد. وجوه به دست آمده از برجام نباید به کسانی داده شود که نتوانند ارز دریافت شده را پس بدهند و بدهی ارزی روی دست دولت بماند.»
قرضی که به مدیریت نیاز دارد
اوایل سال جاری خبری منتشر شد که برجام راه را برای فاینانس 50 میلیلارد دلاری باز کرد. در ادامه نیز بسیاری از بانک‌های اروپایی و آسیایی برای ارائه آن اعلام آمادگی کردند. اما مسئله اساسی در خصوص نحوه هزینه کرد این منابع است. مرتضی عمادزاده کارشناس مسائل اقتصادی در این خصوص به «ابتکار» می‌گوید: فاینانس هم مانند بسیاری از اقدامات دیگری که معمولاً در فضای کسب و کار دولت ها انجام میشود، بستگی به برنامه کار دارد. به این معنی که اگر قرار است پروژه‌ای انجام شود که کارهای ستادی، تحلیل‌های امکان سنجی، مسائل مربوط به تولید و فروش آن انجام شده، استفاده از فاینانس ثمربخش خواهد بود.
وی می افزاید: فاینانس نوعی از استقراض است که نیازمند یک نظام مدیریتی خوب است. اگر پول آن تبدیل به دارایی و درآمد مستمر و بازدهی شود،تمام اقساط و بدهی‌اش را از محل تولید محصول می پردازد و خالص آن سرمایه‌ای است که روی زمین باقی می‌ماند. اما اگر برای گرفتن فاینانس برنامه خاص و مشخصی نداشته باشیم، این پول در جایی هزینه میشود که بازدهی مناسب خود را نخواهد داشت و نتیجه آن است که در زمان سررسید اقساط آن، از محل پروژه درآمدی به دستمان نمی‌رسد. این می تواند برای آیندگان یک قرض به وجود آورد.
تجربه های خوب و بد فاینانس
عمادزاده در ادامه تصریح می‌کند: زمانی در دوره سازندگی این فاینانس‌ها گرفته شد و به تجهیزات و ادواتی تبدیل شد که به دلیل سوء مدیریت و کندی در نظام مدیریتی ما به تولید منجر نشد. این فاینانس گرفته شد و زمانی که موعد اقساط رسید، هنوز برخی از ماشین آلات نصب نشده بود چه برسد به اینکه به تولید و صادرات دست پیدا کنیم. وی در ادامه اظهار می کند: اما نمونه فاینانس داخلی مثبت تامین مالی سد کرخه بود که از طریق انتشار اوراق مشارکت صورت گرفت و یکی از نمونه های بسیار موفق سرمایه گذاری بود. این اقتصاددان در ادامه تصریح می کند: به طور قطع بخش خصوصی استفاده بهتری از فاینانس خواهد داشت . به این خاطر که بخش خصوصی به دلیل نداشتن پشتوانه نمی‌تواند بدهی اش را موکول به زمان دیگری کند. بنابراین باید برای گرفتن این قرض برنامه دقیقی داشته باشد. اما دولت به راحتی می تواند پرداخت سررسید را موکول به آینده کند. بهترین اتفاق این است که فایناس‌ها از طریق امکان سنجی دقیق به بخش خصوصی واگذار شود.
فایناس آینده فروشی است؟
اما در این بین نظرات دیگری نیز در خصوص فاینانس وجود دارد. برخی کارشناسان معتقدند این یک اقدام اشتباه است که می تواند ما را بدهکار آینده کند.
فرشاد مومنی اقتصاددان و استاد دانشگاه در این خصوص گفته بود:« از نقطه عطف برنامه تعدیل ساختاری تا به امروز، رفتارهای مالی دولت حکایت از یک گذار خطرناک از دولت خام فروش به سمت دولت آینده فروش را به نمایش می گذارد و منظور از دولت آینده فروش این است که از نقطه عطف سال 1368 تا به امروز، دولت برای اداره امور جاری خود، هر روز به صورت افزایشی نسبت به گذشته، نیازمند وام گیری های داخلی و خارجی بیشتری می شود که در فصل بودجه در آینده با تفصیل بیشتری به آن خواهیم پرداخت. طنز تلخ این است که، این مناسبات که از طریق فاینانس امور جاری را اداره کنیم، در این فضای
سیاست زده شکل و شمایلی قهرمانانه به خود گرفته است و این همان دستکاری واقعیت است و آنچه که بشدت نگران کننده است، به اعتبار اینکه این مناسبات و ملاحظات بامنافع گروه های منفعت جو هم راستایی دارد، ولو اینکه با منافع ملی ناسازگاری داشته باشد، به عنوان هنر تلقی می شود و بعضی نیز حتی به آن افتخار هم می کنند که ما توانسته ایم به مرحله ای برسیم که برای اداره امور جاری، نیازمند وام‌گیری هم‌زمان داخلی و خارجی هستیم.»
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب: بینید چه غوغایی در کشور به خاطر شهادت این جوان به راه افتاده است
وداع ایران با پیکر بی سر محسن حججی
در فاصله چند روز مانده به تصمیم ترامپ در مورد توافق هسته‌ای، آمانو با بند T برجام ابهام آفرینی کرد
رئیس جمهوری در جلسه هیات دولت:
فرهنگ عاشورا و زندگی امام حسین (ع) برای جامعه انسانی نجات‌بخش است
رضا دهکی
بحران‌سازی و بحران‌بازی!
«ابتکار» از گام های شورای شهر و شهرداری تهران در مقابل با فساد گزارش می دهد
راهکارهای موقتی دولتی برای خروج صنایع از شرایط بحرانی چقدر موثر هستند؟
مُسکن های مقطعی جایگزین درمان های قطعی
اعضای کمیسیون آموزش مجلس در گفت‌وگو با « ابتکار» از تاخیر در معرفی وزیرعلوم گلایه کردند
فاینانس های خارجی به بدهی برای آیندگان تبدیل می شود؟
چالش پول‌های پس دادنی!
آیت‌الله قائم مقامی در گفت‌وگو با « ابتکار» از نتایج محصور کردن فهم قرآن در ظواهرآن می گوید
آماده مذاکره با دمشق درباره خودمختاری کردها در شمال سوریه هستیم
یک مقام وزارت خارجه روسیه:
ایران ممنوعیتی برای آزمایش‌های موشکی ندارد
تابش خبر داد
مسائل امنیتی و اجتماعی علت تاخیر در خصوصی‌سازی سرخآبی‌ها
معاون سازمان بازرسی کل کشور:
واگذاری‌های اصل 44 باعث کاهش نظارت شد
