از بحران قدرت در ریاض تا شکاف در اتحادیه عرب

عربستان سعودی که در هفته‌های اخیر به دستور ولیعهد جوان خود و با عنوان مبارزه با فساد، با دستگیری شاهزادگان و مقامات عالیرتبه خود درگیر بحرانی داخلی شده است؛ از هفته گذشته با برپا کردن طوفانی رسانه‌ای از درخواست خود برای برگزاری نشست فوق العاده وزرای خارجه اتحادیه عرب با موضوع ایران خبر داده بود که به اذعان کارشناسان در این اقدام ضد ایرانی خود نیز ناکام ماند. نشست فوق‌العاده وزرای امور خارجه اتحادیه عرب در قاهره که روز یکشنبه به درخواست عربستان برگزار شد تا به ادعای سعودی و همپیمانانش در خصوص آنچه آنها دخالت‌های ایران در منطقه می‌نامند رسیدگی کرده و ارسال نامه‌ای به شورای امنیت برای برگزاری جلسه‌ای فوق‌العاده به عنوان یک گزینه بررسی شود، چندان باب میل عربستان سعودی برگزار نشد. نشستی که در آن  وزرای امور خارجه کشورهای لبنان، عراق، عمان، قطر، امارات متحده عربی، سودان، الجزایر و مغرب حاضر نشدند و همه آنها به فرستادن نمایندگان خود در اتحادیه عرب به این نشست بسنده کردند؛ موضوعی که در رسانه‌های عربی بسیار مورد توجه قرار گرفت. نکته قابل توجه دیگر آن بود که به رغم رایزنی‌های گسترده سعودی‌ها در هفته‌های اخیر این بار نیز این وزرای امور خارجه بحرین و عربستان بودند که مانند تمامی‌اظهار نظرهای پیش از این نشست نیز علیه ایران و حزب‌الله بیانیه‌های شدیداللحنی را خواندند و ادعا کردند که حزب‌الله را شاخه‌ای وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌ایران می‌دانند که فعالیت‌های گسترده اش در جهان عرب تهدیدی مستقیم برای امنیت کشورهای عربی حوزه خلیج فارس محسوب می‌شود.
در انتهای این نشست نیز عربستان سعودی که امیدی به همراهی تمام قد متحدان خود نداشت به جای آنکه موضوع در خواست برای تشکیل جلسه شورای امنیت را در قالب خواست جمعی سران اتحادیه عرب بیاورد بصورت جداگانه هر کشور را موظف کرد که تماس‌هایی را با سازمان ملل برای اتخاذ تدابیر لازم برای برگزاری نشست فوق العاده شورای امنیت برای بررسی تهدیدهای ایران در منطقه انجام دهند.‌ همچنین در این بیانیه اعضای اتحادیه عرب در حالی نسبت به آن چه ادامه دخالت ایران در امور داخلی کشورهای منطقه نامیده شد، هشدار دادند که لبنان و عراق از امضای بیانیه پایانی خودداری کردند. همچنین روز گذشته وزارت خارجه عراق به بیانیه ضد ایرانی اتحادیه عرب واکنش نشان داد. وزارت خارجه عراق اعلام کرد که اتهام زنی به حزب‌الله و ایران با مواضع روشن این کشور که نشأت گرفته از تعریف واقعی تروریسم است، همسو نیست.
نارضایتی عربستان و بحرین به حدی در پایان نشست مشهود بود که شیخ خالد بن احمد الخلیفه، وزیر امور خارجه بحرین گفت: «ما هیچ ابزار دیگری برای دفاع از امنیت خود جز ابزار کار مشترک عربی نداریم اما این ابزار نیز به نظر می‌رسد قابل تحقق نیست.» وزیر امور خارجه بحرین تاکید کرد که اتحادیه عرب به نظر می‌رسد نمی‌تواند به راه‌حل ریشه‌ای برای ایستادن در برابر تلاش‌های ایران برای تسلط بر منطقه برسد. وی همچنین به طور ضمنی گفت: «برخی کشورهای عربی در حوزه خلیج (فارس) و جهان عرب همچنان بر حفظ اتحاد خود با ایران علیه منافع عربی اصرار دارند».
عربستان و بحرین در حالی از تحقق اهداف خود در  تشکیل نشستی ضد ایرانی در قاهره ناکام ماندند  که شبکه خبری سی ان ان روز یکشنبه و پیش از آغاز این نشست نیز  در تحلیلی عنوان کرده بود که نشست اتحادیه عرب نتیجه ای نخواهد داشت. سی‌ان‌ان در این خصوص افزود: وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب قرار است به درخواست عربستان درمورد مذاکره بر سر مساله ایران با یکدیگر نشستی داشته باشند. «جمانه کارداشه» خبرنگار این شبکه تلویزیونی از مبدا «امان» پایتخت «اردن» درپاسخ این پرسش که «این نشست چه نتیجه‌ای در پی خواهد داشت؟» گفت: این نشست در حالی قرار است برگزار شود که کشورهای منطقه شاهد استعفای سعدالحریری از مقام نخست وزیری لبنان آن هم در «ریاض» پایتخت عربستان بوده‌اند، جنگ لفظی بین حزب‌الله در لبنان و عربستان شدت یافته و حوثی‌های یمن موشک به ریاض پرتاب کرده‌اند که عربستان دراین میان ایران را مقصر می‌داند. خبرنگار سی ان ان افزود: چنانچه به دیگر نشست‌های اتحادیه عرب نگاهی بیاندازید، نتیجه چندانی از این نشست‌ها حاصل نشده و شاید احتمالا تنها شاهد یک بیانیه لفظی شدید علیه ایران باشیم. جمانه کارداشه اضافه کرد: دراین مورد بین کشورهای عرب منطقه اختلاف و پراکندگی وجود دارد، بسیاری از این کشورها تمایلی به گسترش ابعاد بحران بین ایران وعربستان ندارند.