روزنامه ابتکار
1396/11/12
رضا دهکی داروی تلخ نقد پختگی یک انقلاب
39 سال از 12 بهمن 57 می‌گذرد. 12 بهمنی که به دهه‌ای – و در واقع 11 روزی – منجر شد که پایانش به سقوط حکومت پهلوی انجامید. برای انسان‌ها چهل سالگی را فصل پختگی در زندگی می‌دانند، اما آیا در مورد انقلاب‌ها هم می‌توان همین را گفت؟انقلاب اسلامی ایران در 39 سال گذشته فراز و نشیب‌های بسیاری را تجربه کرده است. از بهمن 57 تا فروردین 58 و تثبیت نام جمهوری اسلامی به عنوان حکومت پس از شاهنشاهی پهلوی، روزهای گستردگی چندصدایی سیاسی، جنگ 8 ساله ایران و عراق، دوران‌های سازندگی و اصلاحات، سال‌های عجیب دولت‌های نهم و دهم و در نهایت عصر طرح اعتدال، هر یک ویژگی‌هایی داشته‌اند که هر چند در نقاط برخوردشان، همچون طیف‌های رنگ در هنگام تغییر رنگ به رنگ، در هم آمیختگی دارند، اما هر یک ویژگی‌هایی را شامل می‌شوند که بین شان تمایز می‌آفریند. نکته‌ای که شاید به طور مشترک در همه این دوره‌ها مطرح شده است، خاص بودن و حساس بودن هر دوره در زمانه خود نسبت به دوران دیگر است. ایرانی‌ها در 39 سال اخیر و البته اگر زمان اوج‌گیری رویدادهای منجر به انقلاب اسلامی را هم در نظر بگیریم، در حدود 40 تا 41 سال اخیر را همواره در «برهه حساس کنونی» سپری کرده‌اند. این برهه حساس کنونی، گاه بحرانی و گاه زیر شمشیر دموکلس بحران گذشته است. در این که این برهه‌های حساس همواره بر عملکرد انقلاب اسلامی در هر دوره نقش داشته است، شکی نیست. با این حال باید دید که از سر گذراندن چندین برهه حساس، چقدر توانسته است باعث پختگی انقلاب و انقلابیون شود.
در نگاهی گذرا و ارزیابی نگاه‌های حاکمیتی جمهوری اسلامی در عرصه‌های مختلف، می‌توان به این نتیجه رسید که پختگی مورد انتظار از انقلابی 40 ساله، هر چند در برخی موارد به چشم می‌خورد، اما در بسیاری موارد نیز حاصل نشده است. این نقطه ضعفی است که این روزها جمعی از مقام‌های جمهوری اسلامی نیز نسبت به آن ابراز نگرانی و خودانتقادی کرده‌اند. از نگاه برخی از این مسئولان، حتی شعارهای اصلی برگرفته از نام «انقلاب اسلامی» و «جمهوری اسلامی» این روزها نمود و بروز مناسبی در جامعه ندارند، چه برسد به این که قواعد و معیارهای دیگر چقدر به درستی اجرا شده باشند. در عین حال موارد بسیاری هستند که ارزیابی میزان و چگونگی پختگی درباره آن‌ها از نگاه اندیشه‌های گوناگون متفاوت است. گاه پیش می‌آید که عملکردی از سوی نظام جمهوری اسلامی در نگاه حامیانش بسیار پخته، حساب شده، مقتدرانه و داهیانه به نظر می‌رسد و همان عملکرد در نگاه منتقدانش اوج ناپختگی را مثال میشود.
اگر هر بازه 10 ساله را یک نسل بدانیم، در این مدت تنها 4 نسل پسا انقلاب داشته‌ایم. با اضافه کردن نسل‌های موثر در وقوع انقلاب اسلامی تعدد نسلی ما گسترده‌تر میشود. این در حالی است که با خروج نیروهای مسن‌تر انقلابی از عرصه مدیریتی، در دهه‌های آتی شاهد حضور چهره‌هایی در عرصه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری خواهیم بود که روزهایی مثل انقلاب یا جنگ را تجربه نکرده‌اند. انقلاب‌ها اغلب به همراه شعار اتفاق می‌افتند و اگر شعارها تغییر نکند، تغییر نوع نگاه به این شعارها می‌تواند آینده‌شان را رقم بزند. در شرایطی که در اجرای شعارهای انقلاب اسلامی این چنین از هم گسیختگی مشاهده میشود، انتظار می‌رود این روند با تغییر نسلی که نگاهشان قطعا تفاوت‌های بسیار با نسل‌های پیش از خود دارد، تشدید شود. نتیجه این که به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی نیاز دارد که یا بازگشتی سخت به اجرای شعارهای اولیه خود داشته باشد و یا در اصل شعارها به روز رسانی کند. مثلا هنگامی که انقلابی در سال‌های اولیه خود انقلاب مستضعفان و پابرهنگان نام می‌گیرد و در طول 40 سال بعد، در دوره‌های گوناگون، تنها نام این قشر به «اقشار آسیب‌پذیر» یا «دهک‌های پایین جامعه» تبدیل شده و مشکلاتشان همان است که بود، قطعا به بازنگری درونی نیازمند است.
باید به خاطر سپرد که هر چند در سالگرد پیروزی یک انقلاب، می‌توان با تکیه بر دستاوردها و پیشرفت‌های پس از آن، برایش جشن ورود به چهل سالگی گرفت، اما نیاز به آسیب‌شناسی دیروز، امروز و فردای آن بیش از آن احساس میشود. این مهم هر چند شاید به چشم برخی تلخ و یا حتی سیاه و بدبینانه و حتی معاندانه بیاید، اما به واقع همچون دارویی است که در صورت مصرف درست، هم به نظام سیاسی و هم به جامعه کمک می‌کند.
سایر اخبار این روزنامه
به مناسبت سالروز بازگشت امام خمینی(ره) به کشور در 12 بهمن 1357 بررسی شد
خیابان‌های منتظرِ انقلاب
«ابتکار» تغییر رویکرد چهره‌های جریان راست سیاسی را بررسی می‌کند
تغییری از جنس اصولگرایی
«ابتکار» وضعیت داد وستد اقتصادی ایران و چین را بررسی کرد
چشم انداز پر ابهام تجارت
رضا دهکی
داروی تلخ نقد پختگی یک انقلاب
«ابتکار» از نحوه چینش بازیگران در پوستر فیلم‌های سینمایی گزارش می‌دهد
مثلث عشقی ممنوع!
70 درصد خاک افغانستان زیر نفوذ فعالیت‌های علنی طالبان
افغانستان را دریابید
آیا با افزایش جمعیت و کمبود آب، صنعت کشاورزی می‌تواند به کار خود ادامه دهد؟
کشاورزی آنلاین
«ابتکار» از موافقان و مخالفان اختصاص 150 میلیون دلار بودجه به صداوسیما و بنیه دفاعی از محل صندوق توسعه ملی گزارش می دهد
حضور حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در مرقد مطهر بنیانگذار انقلاب اسلامی
رئیس‌جمهوری در تجدید میثاق با بنیانگذار انقلاب اسلامی:
رژیم گذشته صدای اعتراض‌ها را نشنید
معاون سیاسی وزارت کشور:
عزم دولت تسهیل تجمعات مدنی است نه تضییق آن
دادستان کل کشور:
حضور فرد بدون حجاب در خیابان، جرم است
وام اشتغال روستاییان درمان کدام درد مزمن ؟!
