رهبر انقلاب و رمان های فاخر خارجی

ناصر رعیت نواز- یکی از مهم ترین اتفاق های فرهنگی سال جدید، بازدید مقام معظم رهبری از سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بود. در این بازدید مثل تمامی بازدیدهای قبلی از نمایشگاه کتاب و همچنین دیدارهای مختلف و متعدد نویسندگان و اهالی قلم و فرهنگ با رهبر انقلاب، احاطه گسترده ایشان به کتاب بیش از هر نکته ای به چشم می آمد. از آشنایی با ناشران گرفته تا یادآوری خاطراتی از مطالعه کتاب های خاص در سال ها پیش و بازگویی بخشی از نقدهایی که به مترجمان یا نویسندگانی داشته اند؛ برای نمونه در همین بازدید اخیر، رهبر انقلاب ضمن بازگویی خاطره ای از «ابوالحسن نجفی» از کتاب «خانواده تیبو» تعریف کردند. رهبر انقلاب در بازدیدها و دیدارهای قبل هم به برخی آثار متعلق به نویسندگان خارجی اشاره کرده اند که با استفاده از سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت ا... العظمی خامنه ای و کتاب «من و کتاب» که حاوی بخشی از بیانات رهبر انقلاب درباره کتاب های مختلف است، به معرفی تعدادی از آن ها پرداخته ایم که در ادامه می خوانید.
 
دُن آرام
میخائیل شولوخوف

در یکی از صفحات توییتر، دیدگاه رهبرمعظم انقلاب درباره دو شاهکار معروف ادبیات روسیه درباره انقلاب اکتبر این کشور در سال 1917 ذکر شده است. در این مطلب آمده است: «کتاب «دن آرام» شولوخوف را خوانده ام که کتاب خوبی است اما کتاب «گذر از رنج ها» از آلکسی تولستوی در به تصویر کشیدن انقلاب، بهتر است.»
درباره کتاب
کتاب «دن آرام» نوشته میخائیل شولوخوف از آثار جاودانه ادبیات جهان به شمار می رود که «م. ا. به آذین» آن را به فارسی برگردانده است. شولوخوف این اثر را که از شاهکارهای وی به شمار می آید و جایزه نوبل ادبیات را برایش به ارمغان آورد، در فاصله سال های 1928 تا 1940 به شیوه رئالیسم اجتماعی به نگارش درآورد. این اثر که با رمان «جنگ و صلح» تولستوی مقایسه می شود، تلفیقی از ویژگی های رما ن های خانوادگی، اجتماعی و تاریخی است. «گریگوری» قهرمان نخست داستان فرزند خانواده قزاقی به نام «مولوخوف» است که حوادث رمان به طورعمده بر محور آن می چرخد. خیانت در عشق، مرگ خشونت بار، وحشت و عذاب همراه با آرامشی حماسی و... درون مایه های این اثر ادبی است.

گذر از رنج ها
آلکسی تولستوی

حضرت آقا در دیدار جمعی از هنرمندان در سال 70 درباره آلکسی تولستوی این گونه بیان کردند: «این «آلکسی تولستوی» یک نویسنده بسیار قوی است و رمان های بسیار خوبی دارد و از نویسندگان انقلاب شوروی است و طعم دوران جدید در نوشته اوست؛ و الا شما در کتاب «جنگ و صلح» لئو تولستوی آثار ملیت روسی را می بینید، اما آثار دوران شصت ساله اخیر را نمی بینید؛ آن یک دوره و یک اثر دیگر است و اصلاً متعلق به جای دیگر است. آن چیزی که نشان دهنده شخصیت امروز روسیه است، کدام است؟ اثر «شولوخوف» و اثر همین «آلکسی تولستوی» و امثال این هاست.»
درباره کتاب
رمان «گذر از رنج ها» دورنمای باشکوهی است از دوران جنگ و انقلاب و هدف آن ترسیم وقایع تاریخ و اوضاع متشنج روسیه و جنگ های داخلی و عکس العمل روشنفکران در برابر انقلاب سرخ است. نویسنده در خلال وصف محیط سن پترزبورگ و فساد و انحطاطی که آن را فرا گرفته است، آرزوی خویش را در عدالت اجتماعی عرضه می دارد و پرده نقاشی گویایی از روسیه زمان جنگ و مردمش پیش چشم می گذارد. این رمان بر اساس تجربه های گران بها و تاریخی مردم روسیه از1914 تا 1919 نگاشته شده است. چهره های داستانی بخش نخست کتاب یا می میرند یا معلول و راهزن آنارشیست می شوند. تنها مهندس ایوان ایلیچ، که عاشق داشاست، پس از فرار از زندان آلمانی ها به سن پترزبورگ بازمی گردد و با دفاع از عشق خود با تمامی عصر خویش به پیکار برمی خیزد.



جنگ و صلح
لئو تولستوی

حضرت آیت ا... خامنه ای در دیدار وزیر و مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال 71 درباره رمان «جنگ و صلح» اثر لئو تولستوی بیان کردند: «وقتی «جنگ و صلح» را می خوانید، یا داستان های امیل زولا را می خوانید، می توانید وضعیت جامعه روس یا فرانسه یا انگلیس یا جاهایی دیگری را، از این داستان ها به دست بیاورید. یعنی انسان می تواند چیزهایی را که در تاریخ نیست، در این کتاب ها پیدا کند.»
درباره کتاب
جنگ و صلح به شرح مقاومت روس ها در برابر حمله ارتش فرانسه به رهبری ناپلئون بناپارت می پردازد. این کتاب در سال 1869 نوشته شده است و هنوز هم در زمره بهترین رمان های جهان است. «استراخوف» که از دوستان تولستوی و منتقد توانایی بود، عقیده خود را درباره «جنگ و صلح» در چند جمله پر حرارت بیان کرده است. او می گوید: «جنگ و صلح، تصویر کاملی از زندگی مردم روسیه آن زمان است، تصویر کاملی از همه چیزهایی است که در آن ها، مردم سعادت، عظمت، اندوه و خواری خود را می یابند. این است جنگ و صلح.»

بینوایان
ویکتور هوگو

رهبر معظم انقلاب سال ها قبل درباره شاهکار «ویکتور هوگو» بیان کردند: «به نظر من بینوایان ویکتور هوگو برترین رمانی است که در طول تاریخ نوشته شده است. من همه رمان های طول تاریخ را نخوانده ام، شکی در این نیست، اما من مقدار زیادی رمان خوانده ام که مربوط به حوادث قرن های گوناگون هم هست. بعضی رمان های خیلی قدیمی را هم خوانده ام. مثلاً فرض کنید کمدی الهی را خوانده ام. امیرارسلان هم خوانده ام. الف لیله و هزار و یک شب را هم خوانده ام. وقتی نگاه می کنم به این رمانی که ویکتور هوگو نوشته، می بینم این چیزی است که اصلاً امکان ندارد هیچ کس بتواند بهتر از این بنویسد یا نوشته باشد و معروف نباشد و مثل منی که در عالم رمان بوده ام، این را ندیده باشم یا اسمش را نشنیده باشم... من می گویم بینوایان یک معجزه است در عالم رمان نویسی، در عالم کتاب نویسی. واقعاً یک معجزه است... این کتاب جامعه شناسی است، کتاب تاریخی است، کتاب انتقادی است، کتاب الهی است، کتاب محبت و عاطفه و عشق است.»
درباره کتاب
این کتاب اولین بار در سال 1862 منتشر شد و یکی از بزرگ ترین رمان های قرن 19 است. در توضیحات پشت جلد کتاب می خوانیم: «بینوایان با تجسم بی پرده بی عدالتی، فقر را به جای فقیر محکوم می کند. تصویری که این رمان جریان ساز از انقلاب فرانسه، نبرد واترلو، زندگی  زیر زمینی مردم و فاضلاب های پاریس در قرن نوزدهم ارائه می کند، فراموش نشدنی است.» ویکتور هوگو به عنوان یکی از بهترین نویسندگان فرانسوی شهرت جهانی دارد. آثار او بازگو کننده تاریخ معاصر فرانسه است.

خانواده تیبو
روژه مارتن دوگار

حتما شما هم خاطره رهبر انقلاب را که در بازدید نمایشگاه امسال درباره کتاب «خانواده تیبو» و آقای «ابوالحسن نجفی» بیان کردند، شنیده اید اما جالب است بدانید ایشان پیشتر و در دیدار هنرمندان و مسئولان فرهنگی در سال 73 درباره این نویسنده و کتابش این گونه اظهار نظر کردند: «من یک کتابی را از روژه مارتین دوگار نویسنده فرانسوی که رمانی نوشته به نام «خانواده تیبو» خوانده ام. به فارسی هم ترجمه شده و من چون با این نوشته های هنری از قدیم آشنا بوده ام، گاهی اوقات این چیزها را می بینم و نکات مهمی در این ها پیدا می کنم. این ظاهراً از اومانیست های قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است. این انسانیت گراها که معتقد بودند عشق به انسان و انسانیت و علاقه و وجدان انسانی می تواند پرکننده خلأ اندیشه مذهبی و ایمان مذهبی و جاذبه مذهبی باشد، این ها قبل از رواج مارکسیسم خیلی کتاب می نوشتند و این روژه مارتین هم جزو آن هاست که خیلی خوب در کتابش قضیه را تشریح می کند. البته نه این که بخواهد این را بگوید بلکه از زبان قهرمان داستانش که در هنگام یک بیماری لاعلاج با خودش فکر می کند فایده تلاش من چه بود و یادداشت هایش را می نویسد حقایقی را که تفکر اومانیستی به انسان می دهد و آن احساس ناگزیر این تفکر اومانسیتی را کاملا مشخص می کند و آن جا کاملا می شود این را فهمید. او می گوید فایده زندگی کردن همین است که تو لذت ببری! واقعاً طبق تفکر جهان بینی مادی جز این هم چیز دیگری نیست.»
درباره کتاب
«خانواده تیبو» رمان بلندی است که روژه مارتن دوگار، (1958-1881) نویسنده فرانسوی و برنده جایزه نوبل ادبیات نوشته است. این رمان از سویی به بررسی وقایع اروپا در سال های ابتدایی قرن بیستم و سال های جنگ اول جهانی می پردازد و از سوی دیگر همگام با آن داستان یک خانواده ثروتمند و فرهیخته فرانسوی یعنی خانواده تیبو را توصیف می کند. فرزند کوچک این خانواده، ژاک تیبو با روح سرکش و رام نشدنی اش سرنوشت خود را در دنیای پیرامونش می جوید و خانواده را ترک می گوید. او در تعامل با اندیشه های سوسیالیستی اش به تضاد با خوشبختی و زندگی ایده آل در کنار کسی که دوستش دارد می رسد. عده ای از هواخواهان رمان نویسی کلاسیک این رمان را بزرگ ترین رمان قرن بیستم می دانند.
 
جان شیفته
رومن رولان

رهبر انقلاب در دیدار دست اندرکاران «هفته کتاب» در سال 75 درباره کتاب «جان شیفته» این گونه بیان کردند: «قیمت این کتاب «جان شیفته» رومن رولان به مراتب از این بیشتر است؛ هم تاریخ است، هم ادبیات است، هم اخلاق است، هم هنر است؛ این کتاب همه چیز است، این کتاب را من سال ها پیش خوانده ام.»
درباره کتاب
فضای این داستان در فرانسه و اوایل قرن بیستم روایت می شود و وضعیت اجتماعی این دوران را برای خواننده به تصویر می کشد. شخصیت اصلی داستان زنی به نام «آنت ریوی یر» است. رومن رولان نویسنده این رمان درباره این اثر گفته است: «قهرمان اصلی جان شیفته، آنت ریوی یر به گروه پیشتاز آن نسل زنان تعلق دارد که در فرانسه ناگزیر گشت به دشواری، با پنجه در افکندن با پیشداوری ها و کارشکنی همراهان مرد خویش، راه خود را به سوی یک زندگی مستقل باز کند.»

غرور و تعصب
جین اوستین

مقام معظم رهبری در دیدار برگزیدگان کتاب سال 1376 نظر خود را درباره کتاب های جین اوستین این گونه بیان فرمودند: «خلاصه انگلیسی کتاب های جین اوستین را از جمله همین کتاب «غرور و تعصب» را من خواندم. برای کسانی که انگلیسی می آموزند، خلاصه های ساده ای درست می کنند.»
درباره کتاب
رمان غرور و تعصب دومین داستان جین اوستین است. او این داستان را در سال 1796 نوشت؛ یعنی زمانی که 21 سال داشت؛ اما کتاب تا سال 1813 چاپ نشد. با این که این کتاب سال ها مورد بی مهری قرار گرفت، بسیاری از منتقدان آن را بهترین اثر اوستین به شمار می آورند. این نویسنده در بستر زندگی خانوادگی و اجتماعی به بررسی و تحلیل انسان ها و روابط میان آن ها می پردازد و همچون یک روان شناس آن ها را موشکافی می کند. این کتاب ماجرای دختری از طبقه متوسط است که مردی مغرور از طبقه ثروتمند به او علاقه مند می شود. قصه از جایی آغاز می شود که مردی ثروتمند و خوش سیما به نام «بینگلی» در همسایگی خانواده «بنت» سکونت می کند و....