مرحله جدید رویارویی تهران- واشنگتن

«جهان صنعت»- اواسط آذر‌ماه بود که ایالات متحده در یک اقدام هشدار‌آمیز به ایران، پس از گذشت هشت ماه ناو هواپیمابر خود به نام جان سی استنیس را به خلیج‌فارس فرستاد؛ حرکتی که در واکنش به راه‌اندازی یک ناوشکن جدید ایرانی به نام سهند در خلیج‌فارس و تهدید‌های رییس‌جمهور ایران برای بستن تنگه هرمز بود. اما حالا ناو هواپیمابر آمریکایی استنیس به آب‌های خلیج‌فارس وارد شد. ورود ناوی که پس از تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای، اولین حضورش در منطقه است.
البته گفته می‌شود که کشتی‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران این ناو و گروه حمله آن را در حال رسیدن دنبال کرده‌اند و هواپیماهای بی خلبان و راکت‌هایی نیز با فاصله‌ از کشتی‌های آمریکایی آزمایش شده‌اند. همچنین گزارش شده است که دریانوردان ایرانی در کشتی‎های همراه در حال عکسبرداری و فیلمبرداری از کشتی‌های آمریکایی بوده‌اند. اما همه این موارد گویای آن است که در روزهای آینده، منطقه خلیج‌فارس به صحنه برخورد تبدیل خواهد شد. چرا که علیرغم ادعای برخی کشورها مبنی بر کاهش واردات نفت از ایران و تقاضا برای معافیت از تحریم‌های واشنگتن، ایران نه تنها صادرات نفتی خود به این کشورها را متوقف نکرده بلکه به دنبال آن است در شرایط اقتصادی فعلی درآمد بیشتری برای خود رقم بزند. این در حالی است که سیاستگذاران ایالات متحده آمریکا گمان می‌کنند که در حال معاف کردن برخی کشورها از تحریم‌های نفتی علیه ایران هستند اما واقعیت آن است که طرف آمریکایی درست است که ایران را تحریم کرده اما نمی‌داند این تحریم‌ها چقدر موفق بوده چرا که کشتی‌های ایران غیرقابل رهگیری نفت می‌فروشند. لذا هیچ بعید نیست ورود ناوهای آمریکایی به ایران برای ایجاد مزاحمت برای نفتکش‌های ایرانی یا تعقیب و مراقبت آنها باشد. موضوعی که ممکن است به ناامن شدن خلیج‌فارس منجر شود و این یعنی عملی شدن تهدیدی که ایران داشت و آن اینکه اگر ایران به این نتیجه برسد که قادر به صادرات نفت نیست قطعا تنگه هرمز را به روی نفتکش‌های حامل نفت کشورهای دیگر خواهد بست. گواه این موضوع اظهارات رییس‌جمهور ایران است او بارها آمریکا را به خاطر ادعای آمریکایی مبنی بر جلوگیری از صادرات نفت تهدید کرد و هشدار داد که اگر آمریکا جلوی صادرات نفت ایران را بگیرد نفتی از خلیج‌فارس صادر نخواهد شد. هر چند این سخن احتمالا آخرین گزینه روی میز ایران باشد و تنها به عنوان تهدید دشمن از آن استفاده می‌شود. چرا که پیامدهای بستن تنگه هرمز فقط دامنگیر آمریکا و متحدانش نمی‌شود بلکه دامن کشورهایی دیگر از جمله چین، هند و کره که مراوده نفتی با ایران دارند را هم می‌گیرد.
البته در سال‌های اخیر شاهد درگیری‌های دوره‌ای میان نیروهای سپاه و نیروهای آمریکایی در خلیج‌فارس بوده‌ایم. نیروی دریایی آمریکا گفته که از ماه ژانویه ۲۰۱۶ تا آگوست ۲۰۱۷ میلادی به طور میانگین 5/2 رویارویی ناایمن یا غیر‌حرفه‌ای میان نیروهای آمریکایی و ایرانی صورت گرفته‌اند از جمله اعزام پهپادهای ایرانی یا حضور قایق‌های گشتزنی ایران در نزدیکی ناوهای آمریکایی. این در حالی است که تهران هم آمریکایی‌ها را متهم به اقدامات تحریک‌آمیز کرده است.اما اکنون تنش‌های نفتی بین ایران و آمریکا در کنار تحریم‌های نفتی ایالات متحده علیه ایران و ورود ناو آمریکایی به خلیج‌فارس و واکنش صریح ایران به این اقدام این سوال را در ذهن ایجاد می‌کند که آیا خلیج‌فارس؛ میدان تنش نظامی ایران و آمریکا می‌شود؟
ادامه خودنمایی آمریکا


محمد‌جواد جمالی‌نوبندگانی، عضو هیات‌رییسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای‌ اسلامی در گفت‌وگو با «جهان صنعت» در خصوص ورود ناو آمریکایی و احتمال تنش در خلیج‌فارس گفت: «ما به حضور ناوگان نظامی بیگانه چه آمریکا‌، انگلیس یا کشورهای دیگر عادت کرده‌ایم. گاها حضو‌ر ناو و ناوچه‌های آمریکایی در خلیج‌فارس به عدد 120 هم رسیده است. از زمان جنگ تحمیلی هم آمریکایی‌ها این حضور را داشتند اتفاقا مشکلی که وجود دارد این است که آمریکایی‌ها مایلند که خط ارتباطی موسوم به «خط تلفن قرمز» بین ایران و آمریکا در منطقه خلیج‌فارس برای جلوگیری از درگیری را حفظ کنند چرا که می‌دانند که ما بیشترین مرز دریایی را با خلیج‌فارس و دریای عمان داریم ضمن اینکه تنگه هرمز کاملا در اختیار ما هست و حاکمیت جزایر سه‌گانه ایرانی و سایر جزایر را داریم.» وی ادامه داد: «ما تصورمان این است که این اقدام آمریکا بیشتر یک خودنمایی است تا از کشورهای جنوبی خلیج‌فارس مقداری باج بگیرند و به آنها اعلام کنند که ما از شما حمایت می‌کنیم همانگونه که ترامپ هم به عربستانی‌ها اعلام کرد که اگر ما نباشیم دوهفته‌ای کارتان تمام است یا یکی از مسوولان آمریکایی اعلام کرد که اگر ما نبودیم در ریاض به زبان فارسی صحبت می‌شد.» نماینده مردم فسا تصریح کرد: «اینها نوعی رعب و وحشتی است که در دل عربستان و بحرینی‌ها و... ایجاد می‌کنند تا هم حضور خودشان را توجیه کنند‌، هم از آنها باج بگیرند و تسلیحات و سیستم‌های ضد موشک که کارایی سی چهل درصدی هم ندارد به آنها بفروشند.‌» جمالی نوبندگانی ادامه داد: «وگرنه جمهوری اسلامی کاملا مسلط است ضمن اینکه آمریکایی‌ها هم خودشان می‌دانند که حتی شنود کامل از اطلاعات و اخبارشان داریم لذا این موضوع و اقدام آمریکایی‌ها در خلیج‌فارس جدید نیست.»‌ وی تاکید کرد: «‌واکنش ایران نسبت به اقدام آمریکایی‌ها طبیعی است. ما باید از لحاظ حقوقی و قانونی این واکنش‌ها را انجام دهیم منتها مسوولان نظامی و امنیتی ما دائما بر فرض وجود تهدید اقدامات‌شان را انجام می‌دهند. در واقع همیشه ما فرض وجود تهدید در سیستم نظارتی را با هوشیاری بالا متصور هستیم.»
موقعیت استراتژیک تنگه هرمز در ایران باعث می‌شود که ایران هر‌از‌گاهی از این موقعیت خود استفاده کند و برای رسیدن به اهداف خاصی چون اقتصادی و سیاسی تهدید به بستن تنگه هرمز کند. این موقعیت ایران طبیعتا هشداری برای آمریکا محسوب می‌شود تا هر از گاهی با ورود به آب‌های خلیج‌فارس خودی نشان دهد. تا‌کنون هم ناوهای دریایی آمریکا چندین بار سعی کردند تسلط ایران را بر خلیج‌فارس کمرنگ کنند اما در نهایت تا‌کنون نتوانسته‌اند به آنچه می‌خواهند برسند هرچند این موضوع تنش میان ایران و آمریکا را در خلیج‌فارس تشدید می‌کند.
پاسخ کوبنده ایران به ناو آمریکایی
حسن هانی‌زاده*- اقدام تحریک‌آمیز اخیر آمریکا در خصوص اعزام ناو دریایی خود به آب‌های ایران یک اقدام غیرقابل تحمل است که در واقع سپاه پاسداران و نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران پاسخ کاملا بجایی به این تجاوز ناوهای جنگی خلیج‌فارس به آب‌های ایران داد و این نشان می‌دهد که ایران در شرایطی در برابر تهدیدات آمریکا عقب‌نشینی نخواهد کرد و از حریم آب‌های خود دفاع خواهد کرد. به همین منظور به نظر می‌رسد که آمریکا دچار خطای محاسباتی شده و تصور کرده که ایران در شرایط ضعف قرار داد و در حقیقت می‌تواند با اعزام نیرو به ناوگان جنگی خود در خلیج‌فارس و تسلط بر تنگه هرمز مانع صدور نفت ایران شود اما پاسخ ایران کاملا کوبنده بود و به نظر می‌رسد این پاسخ کاملا شفاف و روشن از طرف ایران به آمریکا و دشمنان جمهوری اسلامی ایران بوده باشد‌. در حقیقت ایران آماده هرگونه پاسخگویی به هر گروه و کشوری که قصد ورود به آب‌ها و حریم دریایی‌اش دارند است. آمریکا سعی می‌کند با فشار اسراییل و عربستان به نوعی به این عملیات تحریک‌آمیز ادامه دهد ولی جمهوری اسلامی ایران آماده هرگونه پاسخگویی کوبنده به تجاوزات ناوهای آمریکایی در خلیج‌فارس هست.
*کارشناس مسائل بین‌الملل
سایر اخبار این روزنامه