روزنامه جهان صنعت
1397/10/05
مشکلات دیرپای نظام بودجه‌نویسی در ایران
محمد هدایتی - مبنای منطقی «بودجه‌نویسی» در همه کشورها مشخص شدن درآمدهای پیش‌بینی شده، هزینه‌ها و چگونگی آنهاست. بنابراین وقتی از بودجه حرف می‌زنیم منطقا دو سویه آن برجسته است؛ یکی مساله دقت است و دیگری شفافیت.برآوردها باید با نهایت دقت باشند و کاملا بر مبنای اطلاعاتی که از وضعیت موجود کشور وجود دارد. پس در وهله اول روندهای موجود را باید به خوبی شناخت. نمی‌شود با حدس و گمان‌هایی نادقیق بودجه نوشت. مساله دیگر این است که روندها و شاخص‌های اقتصادی باید دارای حدی از ثبات باشند. در کشورهایی که ثبات اقتصادی کمتر است سخت میشود بودجه‌نویسی مناسبی داشت. یکی از عوامل بی‌ثباتی اقتصادی در کشور ما که در چند دهه اخیر از موانع اصلی پیش روی بودجه‌نویسی بوده مساله وابستگی به نفت است. نفت کالایی است با قیمت متغیر در بازار جهانی. وقتی اقتصاد شما وابسته به قیمت نفت است و قیمت نفت متغیر، برآوردهایی که از درآمدها دارید بسیار لرزان خواهند بود. این اتفاقی است که در چند دهه اخیر در کشور ما رخ داده است. کافی است قیمت نفت در سال آینده را خیلی بیشتر از قیمت واقعی‌اش برآورد کنیم. آن وقت حتما کسری بودجه خواهیم داشت. بنابراین قطع وابستگی به نفت فقط شعاری زیبا نیست، پیامدهایی بسیار برای توسعه و البته ثبات اقتصادی دارد.
سویه دیگر بودجه‌نویسی بحث شفافیت است. بودجه اساسا سندی است که سمت و سوی منابع را مشخص می‌کند؛ اینکه از کجا می‌آیند و به کجا می‌روند. چگونه هزینه میشود، با چه منطقی و براساس چه نیازهایی. اینکه منطق تخصیص بودجه باید روشن باشد، هم برای خود دولت، هم نخبگان و هم جامعه. وقتی گفته میشود که بخشی از بودجه معلوم نیست کجا می‌رود، یعنی پایه‌ای‌ترین قواعد را رعایت نکرده‌ایم.
پس از 100سال نهاد بودجه‌نویسی در کشور هنوز با مشکلاتی جدید روبه‌رو است. در چند سال اخیر خواستی اجتماعی شکل گرفته است برای شفافیت بیشتر در بودجه. با این حال گویا هنوز دولت‌ها توان ساختاری انجام چنین کاری را ندارند. دولت روحانی سعی کرد با نشان دادن برخی لایه‌های بودجه مشروعیتی اجتماعی برای خود دست و پا کند یا اینکه از بار برخی نارسایی‌ها شانه خالی کند. هرچه هست این دوسویه بودجه، یکی دقت برآورد و دیگری شفافیت هنوز در نظام بودجه‌نویسی ما حضور پررنگی ندارند. اصلاح سازوکارهای مربوط به بودجه خود به معنای اصلاح بسیاری از روندها هم خواهد بود.
hedayati.mohammad@yahoo.com
سایر اخبار این روزنامه
فقدان او مایه تالم حوزه‌های علمیه است
پای حق‌السکوت در میان است؟
به مناسبت ارتحال آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی
استیضاح در انتظار وزیر کشاورزی
دورنمای مبهم بازار انرژی در سال ٢٠١٩؛
بازار دارایی فکری عمیق‌تر میشود
صف واردات کالا حذف میشود
تعطیلی ۱۰۰ واحد صنفی تولید کاغذ
تنوع مردن در سیستم آموزشی!
واژگونی خونین اتوبوس دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی فاجعه آفرید
ابهام لایحه بودجه 98 در مورد توسعه صنایع معدنی
ماجرای تلگرام ایرانی برای اینستاگرام تکرار میشود؟
وام مسکن افزایش نمی‌یابد
مشکلات دیرپای نظام بودجه‌نویسی در ایران
بودجه پرحاشیه تسلیم مجلس شد
به مناسبت ارتحال آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی
دفاع قاسمی از اظهارات ظریف در مورد «نابودی» اسراییل
اردوغان از دونالد ترامپ برای سفر به ترکیه دعوت کرد
ژاندارم جدید خاورمیانه
