روز گذشته عملیات پرتاب ماهواره پیام امیرکبیر به فضا ناموفق بود که موضوع چندان غیرطبیعی نیست. این رخداد چند نکته نهفته درون خود داشت؛ از شادی عجیب برخی اصولگرایان تا شفافیت و صداقت دولت

آفتاب یزد- گروه شبکه: دو روز پیش وزیر ارتباطات در توئیتی نوشت: «خبرهای خوبی براتون دارم. حدس بزنید چی شده؟» این پیام کوتاه با واکنش بسیار زیادی در شبکه‌های اجتماعی روبرو شد و کاربران شوخی‌های زیادی با آن انجام دادند اما در پس این جمله کوتاه خبر بزرگی نهفته بود که تا صبح دیروز اعلام نشد. این خبر مهم که وزیر جوان وعده‌ی آن را با هشتگ آینده روشن داده بود، پرتاب ماهواره «پیام امیر کبیر» بود.

تاریخچه ماهواره ای ایران
ایران پیشتر با پرتاب ماهواره «سینا_1» که به سفارش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در شرکت پالیوت روسی طراحی، ساخته و به فضا پرتاب شد در صف کشورهایی فعال در زمینه فضایی و ماهواره‌ای قرار گرفت. ماهواره «امید» هم دومین ماهواره ایرانی و نخستین ماهواره ساخت کشور است که تمام تجهیزاتش در سازمان فضایی ایران طرّاحی و تولید شد؛ این ماهواره باموفقیت در مدار


قرار گرفته و بعد از 82 روز فعالیت در اثر برخورد با جو غلیظ مناطق غربی آمریکای جنوبی و اقیانوس آرام، به کار خود پایان داد.
در بامداد روز سه‌شنبه 25 دی‌ماه، سومین ماهواره ایران و دومین ماهواره بومی ساخته شده در مجتمع فضایی ایران،که تماما به دست مهندسان ایرانی ساخته شده بود، توسط ماهواره بر «سیمرغ» به فضا پرتاب شد! با پرتاب این ماهواره، ایران نهمین کشوری در دنیا است که توان پرتاب ماهواره به فضا را دارد. پیش از ایران هشت کشور؛ شوروی (۱۹۵۷)، ایالات متحده آمریکا (۱۹۵۸)، فرانسه (۱۹۶۵)، ژاپن (۱۹۷۰)، چین (۱۹۷۰)، بریتانیا (۱۹۷۱)، هند (۱۹۸۰) و اسرائیل (۱۹۸۸) مستقلاً موفق به پرتاب ماهواره شده بودند.
محمدجواد آذری جهرمی در شبکه اجتماعی توئیتر پس از پرتاب ماهواره پیام امیرکبیر با اشاره به ناموفق بودن این پرتاب و ضمن اعلام اینکه به دلیل کافی نبودن سرعت پرتاپ در مرحله سوم نتوانست در مدار
قرار بگیرد، نوشت: «خبر خوب طلب شما باشد، بامداد با وزرای ارتباطات دولت‌های هشتم تا دوازدهم به پایگاه فضایی امام خمینی رفتیم. ماهواره‌بر با طی ۲مرحله موفق،در مرحله۳ به سرعت کافی نرسید و "پیام" در مدار آرام نگرفت."دوستی" در انتظار حضور در مدار است که با جوانان عزم کردیم مجدد بسازیم. دوست داشتم باخبرخوب همه را شاد کنم اما گاهی زندگی آن‌طور که انتظار داریم پیش نمی‌رود. ولی نباید کوتاه بیاییم ومتوقف شویم. دقیقا در همین شرایط است که ما ایرانیان با بقیه ملت‌ها در روحیه وشجاعت متفاوتیم.این بارهم با تلاش بیشتر،
به دنیا ثابت می‌کنیم که "دوستی" موفق می‌شود ان شاءالله»
بعد از این احمد معتمدی، رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر گفت: وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دستور داد که بلافاصله پروژه بعدی ساخت ماهواره در این دانشگاه آغاز شود. معتمدی افزود: در پرتاب ماهواره پیام آنچه که مثبت بود این است که ماهواره
پس از جدایی از ماهواره‌بر شروع به کار کرد و این امر نشان می‌دهد که ماهواره مشکل نداشته و تا لحظه‌های آخر نیز فعالیت بوده.

در مسیر توسعه فناوری فضایی هستیم
در همین راستا «مرتضی براری» رئیس سازمان فضایی ایران گفت: این اولین تجربه کشور ما بدین شکل و اندازه بود. طراحی و ساخت ماهواره کاملا توسط متخصصان داخلی انجام شد. این ماهواره قرار بود سال ۸۷ با همکاری دیگر کشورها و با پرتابگر خارجی پرتاب شود که این موضوع تا سال ۹۱ امکان پذیر نشد. از همین رو متخصصین ما با غیرت خودشان کار طراحی و ساخت را آغاز کردند و روی پای خود ایستادند. اکنون در مسیر توسعه این فناوری هستیم. با توجه به اینکه حوزه فضا بسیار پیچیده است، ممکن است تجربیات غیر منتظره ای اتفاق بیفتد.
امروز ماهواره پیام در مرحله اول و دوم با موفقیت فعالیت کرد. در مرحله آخر باید برای رسیدن به مدار، شتاب خاصی به ماهواره منتقل می شد که این شتاب حداقل لازم را نداشت. متخصصین تلاش می کنند این مسئله را حل کنند و اکنون تیمی در حال بررسی دلایل این نقص فنی هستند.
ماهواره پیام پس از جدا شدن از ماهواره بر، با ما ارتباط برقرار کرد. یعنی جی پی اس ماهواره فعال شد و موقعیت را برای ایستگاه زمینی ارسال کرد. همچنین تیم متخصص در حال بررسی هستند که ببینند موقعیت دقیق مکانی ماهواره و اینکه ماهواره سقوط کرده و یا احیانا در کجا ممکن است سقوط کند، در دست بررسی
قرار دارد.

ماهواره «دوستی» در نوبت پرتاب
رئیس سازمان فضایی همچنین با اشاره به ماهواره دوستی که توسط محققان دانشگاه شریف ساخته شده است و به زودی قرار است پرتاب شود، گفت: دوستی نیز از مدتها پیش تست سازگاری با پرتابگر را آغاز کرده و موفقیت آمیز بوده. تاریخ دقیق پرتاب آن را به زودی اعلام می کنیم. این ماهواره قرار است در مدار ۲۵۰ تا ۳۵۰ کیلومتری زمین
قرار گیرد. ماندگاری آن ۴۵ روز است و ماهواره تحقیقاتی است. این ماهواره نیز با پرتابگر کاملا بومی به فضا پرتاب می شود.
در حال حاضر ماهواره‌های «ظفر» و «ناهید۲» در حال تکمیل است و ماهواره «ناهید ۱» نیز به پایان رسیده است.

پرتاب‌های ناموفق ماهواره
در کشورهای مدعی فناوری فضایی
در این بین اما برخی بودند که طبق روال گذشته سعی کردند دستاوردهای دولت را که به پای کل نظام نوشته می‌شود، نادیده بگیرند. عده‌ای ناموفق بودن ماهواره پیام امیر کبیر را متوجه دولت روحانی و وزیر جوان دانسته وگفتند چون دولت ناکار آمد است، پرتاب این ماهواره موفق نبوده! و به این ترتیب سعی داشتند این دستاورد را زیر سوال ببرند.
این سخنان یا از سر نفاق است یا از روی نادانی چرا که ارسال ماهواره به فضا ریسک بزرگی است که در قرن بیست و یکم با پیشرفت فناوری و سرمایه گذاری در این امر، شرکت‌های خصوصی در سراسر جهان نیز وارد حوزه ارسال ماهواره و موشک به فضا شده‌اند. با این وجود تلاش‌های آنان همیشه موفقیت آمیز نبوده است. احتمال موفقیت و شکست ماموریت‌های فضایی به مویی بند است. گاهی اوقات کوچکترین مسائل سبب می‌شود محموله هیچ گاه به مقصد نرسد.
در ۲۸اکتبر ۲۰۱۸ میلادی یک شرکت خصوصی چینی سعی کرد موشکی را از مقر ارسال ماهواره Jiuquan به فضا بفرستد. اما تلاش این شرکت به شکست انجامید. این شرکت خصوصی در سال ۲۰۱۵ میلادی تاسیس شد و نخستین شرکت خصوصی چینی بود که قصد داشت ماهواره به مدار زمین برسد. موشک مذکور ماهواره «Future» را حمل می کرد که به تلویزیون رسمی دولت چین تعلق داشت.
در دسامبر ۲۰۱۵ میلادی، ارتش روسیه تصمیم داشت ماهوارهKanopus-ST را به مدار زمین پرتاب کند. هدف این ماهواره انجام تحقیقات آب و هوایی بود. به نظر می رسید فرآیند پرتاب در نهایت دقت و به طور صحیح در حال اجرا است اما هنگام جدا شدن ماهواره اختلالی به وجود آمد. به نظر می رسید از چهار گیره که ماهواره را به قسمت بالایی موشک نگه داشته بودند، فقط سه مورد باز شده بود. همین امر سبب شد ماهواره و قسمت اول موشک چند روز دور مدار زمین بچرخد. آنها به تدریج وارد اتمسفر زمین شدند و سوختند. قطعه‌های سوخته ماهواره در اقیانوس آتلانتیک رها شد.
شرکت «آریان اسپیس» تاکنون سابقه پرتاب‌های موفقیت آمیزی را در کارنامه خود داشته است. اما این شرکت سعی کرد در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۸ میلادی دو ماهوارهGlobal-scale و Observations را به مدار زمین بفرستد که با مشکلی روبرو شد. این ماهواره‌ها از مقری فضایی در گینه فرانسه به آسمان پرتاب شدند. اما پس از پرتاب موشک، اتاق کنترل اطلاعات تله متری آن را از دست داد. این امر نشان می داد ماهواره‌ها در مکان دقیق خود نیستند. بنابراین مسیر آنها درست نبود و ایستگاه‌های مسیریابی در سراسر جهان نمی توانند ماهواره‌ها را بیابند. اما همان شب سیگنال‌هایی از هر دو ماهواره رصد شد.هر دو ماهواره در مدار بودند اما مشکلی وجود داشت. تحقیقات نشان داد جهت یابی نادرستی در سیستم مسیریابی موشک وارد شده بوده است.

وزیر مردم را محرم دانست
بعد از پرتاب ناموفق ماهواره پیام امیرکبیر، اقدام جالبی اتفاق افتاد و آن این بود که آذری جهرمی وزیر ارتباطات بدون هیچ گونه
پنهان کاری که در موارد اینچنینی بارها شاهدش بوده ایم، هم در صفحه توئیتری خود و هم در برنامه حالا خورشید تماما از دستاورد دانشمندان ایرانی دفاع کرد و ضمن اینکه اعلام کرد خبر خوبی در آینده خواهد داد، مردم را محرم دانست و با صداقت و شجاعت با این موضوع برخورد کرد.
این خبر در شبکه‌های اجتماعی نیز با واکنش‌های گسترده‌ای همراه بود. یک اقتصاددان نوشت: «پرتاب ماهواره ایرانی موفق نبود, هیچ اشکالی ندارد. نکته مهم این ماجرا اعلام رسمی خبر بود. این یک شفافیت است.»
یک خبرنگار نیز نوشت: «روسیه قدرت اول موشکی دنیاست، نخستین ماهواره را نیز به فضا فرستاده اما یوتیوب پر است از ویدئوی انفجار موشک‌ها در تلاش‌های ناموفق روسیه. آمریکا نخستین شاتل را فرستاد اما تراژدی‌های بزرگ و تلفات فراوان انسانی ثبت کرده، هنوز هم تلاش‌های ناموفق فراوان دارد. خداقوت به ایرانی‌ها، ما می‌توانیم.»
و یک کاربر نوشت: « ماهواره پیام متاسفانه در مدار قرار نگرفت اما پیام آور دواتفاق مهم بود. یکم اینکه در مرحله آماده شدن ماهواره، رسانه‌ها بعنوان چشم بیدار مردم اتفاقات را رصد می کردند و چیزی پشت درهای بسته نبود. دوم آذری جهرمی مردم را محرم دانست و آن‌هارا بی کم وکاست در جریان مراحل پرتاب موشک قرار داد.»