روزنامه آفتاب یزد

حسن اسماعیلی=عضو انجمن اقتصاددانان ایران

ریال از واژه اسپانیایی و پرتقالی real که هم به معنی «شاهی» و هم نام سکه نقره رایج در آن دو کشور است، از زمان حضور کشورهای مذکور در خلیج فارس و مراوده ایشان با ایرانیان وارد فارس شده است.
در 27 اسفندماه سال 1308، در زمان رضاشاه، طبق قانون تعیین واحد و مقیاس پول قانونی ایران، ریال به جای قران با وزن خالص ۳۶۶۱۱۹۱/ گرم طلا به عنوان پول ملی انتخاب شد. ضمنا چاپ اسکناس در ایران در سال ۱۳۱۱ توسط بانک ملی ایران شروع و در سال۱۹۶۱ بانک مرکزی عهده‌دار انتشار پول کاغذی شد.
اهداف بانک مرکزی؛ در وهله اول ثبات قیمت‌ها در قالب سیاست‌ها‌ی پولی است و در مرحله بعدی پس از کنترل تورم، اصلاح واحد پول ملی مورد توجه می‌باشد که شامل دو رویکرد حسابداری و اقتصادی می‌باشد.
رویکرد حسابداری؛ تسهیل امور مالی و داد و ستد، افزایش ظاهری قدرت پول ملی، محاسبات و


خرید و فروش‌ها‌ی مردم.
رویکرد اقتصادی؛ بهبود شاخص‌ها‌ی اقتصاد کلان شامل افزایش تولید، آزادسازی اقتصادی، رفع انحصارات و سرمایه گذاری خارجی.
سابقه حذف صفر از پول ملی در دنیا؛ تاکنون ۷۱کشور در جهان اقدام به حذف صفر کرده‌اند و برخی از این کشورها نیز برای تکمیل چرخه روانی نسبت به تغییر نام واحد پولی نیز اقدام کرده‌اند. حذف صفر از واحد پولی کشورها اولین بار در آلمان پس از جنگ جهانی دوم رخ داد. از حیث تعداد دفعات حذف صفر هم کشور برزیل رتبه نخست را داراست که تاکنون در ۶ مرحله با حذف ۱۸صفر رکوردار است. ضمن اینکه از سال ۱۹۳۰میلادی تاکنون ۸بار واحد پولی خود را تغییر داده است.

تجربه کشورهای ناموفق ؛
= کشور آرژانتین با حذف ۱۱ صفر در سال ۲۰۰۲ در یک بحران عمیق مالی و بانکی گرفتار و دچار سقوط کامل اقتصادی شد.
= کشور زیمبابوه در سه مرحله اقدام به حذف ۲۵صفر از پول ملی خود کرد و در سال ۲۰۱۱ پس از شکست در اصلاح سیاست‌ها‌ی پولی،
در نهایت دلار و یورو را به عنوان پول قانونی به رسمیت شناخت.
تورم در این کشور در حدی بالا بود که بانک مرکزی اعلام کرد کاغذ اسکناس برای نشر پول ندارد!!

> تجربه کشورهای موفق ؛
= کشور ترکیه در سال ۲۰۰۵ اقدام به حذف ۶ صفر از پول ملی خود کرد و توانست پس از اعمال سیاست های پولی مناسب ، ارزش پول ملی خود را بهبود و ابرتورم موجود را کنترل نماید .
= کشور هلند در دهه ۶۰ میلادی با حذف ۴ صفر و اعمال سیاست های شدید انقباضی توانست تورم بالای ۱۰۰ درصدی کشور را کنترل نماید .

> هویت داخلی و اعتبار بین المللی ؛
پول ملی بی ارزش بر انتظارات تورمی افراد تاثیر می گذارد . برای مثال زمانی که بهای یک روزنامه ۱۰۰۰۰ واحد از پول ملی باشد، هر روز به افراد جامعه یادآوری می شود که پول ملی آنها تا چه حد بی ارزش شده است و مدام به آنها یادآوری می شود که چگونه قیمت ها شدیدا افزایش یافته و درنتیجه همیشه انتظار جهشی دوباره در قیمت ها را دارند . لذا معمولا دولت ها حذف صفر را جزیی از برنامه ثبات اقتصادی به حساب می آورند و نه بخشی جدا از آن .

> آغاز دوران جدید اقتصادی
استفاده مردم ایران از یکای تومان به جای ریال ، همواره با سردرگمی و مشکلات عدیده ای همراه بوده است . از آنجا که مردم در معادلات ذهنی خود از تومان به جای ریال استفاده
می کنند ، مجبور هستند برای برای درک قیمتی که به ریال درج شده آن را تبدیل به تومان کنند . این موضوع یک تلاش بی فایده ذهنی را بر آنان تحمیل کرده که گاهی نیز با خطا همراه می شود .
ضمنا ، در برخی مواقع مشخص نیست که آیا قیمت درج شده به تومان است یا ریال . چنین وضعیتی که دو یکای پولی متفاوت به این شکل در یک کشور در کنار هم استفاده شوند ، تنها در ایران دیده می شود . این موضوع برای گردشگران خارجی که با یکای پولی ایران آشنایی ندارند نیز موجب مشکلاتی می شود . امروزه یکای پول ریال نسبت به تومان در زندگی مردم نقش چندانی ندارد و به حدی است که ارتباط قیمت ها با ریال برای جامعه قابل لمس نیست که همین امر نشان دهنده یک نظام غیر بهینه پرداخت و هزینه نقدی در اقتصاد ملی است . در حال حاضر وضعیت بگونه ای است که ۱۰، ۱۰۰ و حتی ۱۰۰۰ واحد پول ملی عملا هیچ جایگاهی در معاملات واقعی اقتصاد کشور
ندارند.

> نتیجه گیری و پیشنهاد؛
اصلاح پول ملی در شرایط فعلی اقتصاد ایران از نظر حسابداری و اقتصادی ضروری بنظر می رسد . البته توجه به مسیله آموزش، اطلاع رسانی گسترده برای همراهی مردم
با این سیاست و همزمان یا بلافاصله اجرای سیاست های پولی مناسب به منظور
تنگ شدن فضای انتظارات تورمی ، لازم
می باشد که در نوشتار بعدی به صورت مبسوط به سیاست های پولی و مدیریت انتظارات تورمی ،
خواهیم پرداخت .
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
به امید دیدارِ «یسنا» (شهروند) اخبار ویژه (کيهان) شهردار نیویورک: صد‌ها دانشجو را دستگیر کردیم تا این فتنه خارجی را بخوابانیم! (جوان) عادی‌سازی روابط مشکلی را حل نمی‌کند (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
تشکر بانک آینده از مردم حسن اسماعیلی=عضو انجمن اقتصاددانان ایران نرگس شیری=کارشناس ارشد اقتصاد و فعال صنعت خودرو داوود هرمیداس باوند=تحلیلگر مسائل بین الملل محمد صادق جوادی حصار=تحلیلگر و استاد دانشگاه امید مافی =روزنامه نگار رامین نخستین انصاری =روزنامه نگار زهرا جنت * یک اتفاق پرریسک کرباسچی اصلا بازداشت نشده بود شهر، یک صدا فریاد همدلی سر می‌دهد... مبارزه با گرانفروشی تشکر بانک آینده از مردم مراجع قانونی نظاره آیا دریافت پول برای پارکدر خیابان قانونی است؟ بروز تورم در استفاده از فضای مجازی ماجرای امضای پرویز کاظمی بر اسناد مشکل دار در بانک سرمایه شایعه استعفای دسته جمعی وزرا! هر ایرانی یک‌لیتر در روز ! واکنش جالب جوانان تبریزی به اتفاق پارک «ائل گلی»