تهدید پنهان سفر

رانندگی یک مهارت پیچیده ای است که ترکیبی از فعالیت های مختلف کاربردی و عملیاتی مربوط به کنترل خودرو توسط مانورها و تصمیم گیری های استراتژیک هدایت شده می باشد.حوادث رانندگی یکی از معضلات مهم بهداشتی است که سلامت انسان ها را به خطر انداخته است. صدمات ناشی از این حوادث چنان گسترده است که از آن به عنوان جنگ در جاده ها و خیابان ها یاد می شود. به طوری که می‌توان گفت روزانه حدود 43 نفر در کشور براثر یک حمل و نقل ناایمن کشته می شوند و هزاران نفر مجروح و مصدوم می‌گردند. مطابق با آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی
مرگ و میر حوادث ترافیکی سالانه در جهان ،
جان 1.3 میلیون نفر را می‌گیرد و این عدد در کشور
ما در سال 1396 بالغ بر 16000هزار نفر بوده است. عوامل زیادی در بروز حوادث ترافیکی نقش دارند اما خستگی و خواب آلودگی راننده به عنوان یک عامل مهم در موضوع تصادفات مطرح می باشد . طبق مطالعه انجام شده در کشور نروژ نیز بیش از 40 درصد از حوادث گزارش شده انحراف به راست و


16 درصد انحراف به چپ رانندگان به علت
چرت زدن بوده است . محرومیت از خواب،
نه تنها رانندگان عادی، بلکه رانندگان حرفه‌ای را نیز در سراسر دنیا تحت تاثیر خود قرار داده است و زمان عکس‌العمل را که یکی از پارامترهای مهم برای رانندگی ایمن است تحت تاثیر قرار داده و به سطح آگاهی و هوشیاری، تمرکز و نیز توانایی انجام فعالیت‌هایی که نیازمند توجه خاص (رانندگی) لطمه جدی وارد می کند. به طوری که در بیش از 40 درصد تصادفات فوتی رخ داده شده در سطح کشور، خستگی و خواب آلودگی نقش اصلی داشته است و
چهار گروه ذیل بیشتر تحت تاثیرخواب آلودگی و حوادث متعاقب آن قرار گرفته اند.
1) رانندگان جوان: رانندگان جوان به دلایل شغلی یا تفریحی ، رانندگی در شب هنگام را ترجیح می دهند و به دلیل شرایط و سبک خاص زندگی خود، تصور نیاز کم به خواب و گاها کم خوابی، از احتمال بروز خطر بیشتری برخوردار هستند.
2) کارکنان شیفتی: کارکنانی که دارای شیفت کاری شب هستند الگوی استراحت و خواب منظمی ندارند و احتمال خطر در خصوص خستگی در حین رانندگی در آنها بالا است.
3) رانندگان حرفه‌ای حمل و نقل: حساسیت محمولات باری ممکن است منجر به ایجاد استرس در راننده شده و وی را به فعالیت مداوم در عین خستگی مجبور نماید. شرایط اقتصادی نامناسب فرد نیز در برخی موارد به موارد فوق اضافه می‌گردد. مثل قسط ماهانه خودرو... که گاه انجام رانندگی بیشتر از
10 ساعت در روز را بدون استراحت فراهم می‌آورد! سبک کار نشسته، بدون تنوع، توام با وضعیت غذایی نامناسب از مهمترین دلایل خطر پذیری بالای این گروه است.
4) افراد دچار اختلالات خواب:رانندگان دارای اختلالات خواب و بیماری‌های مربوط به بی‌خوابی و کم‌خوابی در معرض ابتلا به خستگی در حین رانندگی به شکل
عمده تری می‌باشند.فارغ از نقش درونی انسان عوامل دیگری نیز در بحث خواب آلودگی دخیل هستند که نوع راه یکی از این عوامل می‌باشد. به طوری که راه‌های یکنواخت و ثابت با محرک‌های بصری محدود برای راننده (جاده‌های کویری) و مکان هایی که راننده
نیاز زیادی به کنترل کامل وسیله نقلیه احساس نمی‌کند و تردد در آنها پایین می باشد محتمل‌ترین نقاط برای وقوع تصادفاتی با علل خستگی و خواب آلودگی هستند. به طور کلی خستگی بعنوان خطر پنهان برای رانندگان موجب ضعف فکری و جسمی ناشی از استراحت ناکافی در دوره‌ای از زمان که تاثیرات آن، موجب بر هم خوردن تعادل جسمی و روانی فرد می گردد و تبعات ناگواری را برای فرد و سرنشینان همراه در پی دارد از این رو در راستای ارتقای ایمنی تردد بالاخص در
راه های برون شهری، با این عامل باید
بررسی های علمی و ایجاد راه کارهای اجرایی صورت گیرد و عوامل منجر به بروز خستگی
و نشانه‌های آن شناسایی و به دنبال آن اقدامات در راستای جلوگیری از بروز صدمات احتمالی
انجام شود. از سوی دیگر استراحتگاه‌ها
(مجتمع های خدمات رفاهی بین راهی ) فرصتی برای رانندگان فراهم می‌کنند تا با آرامش و اطمینان خودرو خود را متوقف نموده و استراحت کوتاهی انجام دهند. هدف ایجاد استراحتگاه‌ها کاهش تعداد تصادفاتی است که به خستگی راننده مربوط می‌شوند. استراحتگاه‌ها رانندگانی که در مسافت‌های طولانی رانندگی نموده اند را قادر می‌سازند تا تناوب، مدت و کیفیت توقف برای استراحت خود را با اصل ایمنی جاده‌ای هر 2 ساعت رانندگی 15 دقیقه استراحت
تطبیق دهند.