اجراي اينستكس؛متوازن يا نامتوازن با برجام؟

«آرمان» گزارش مي‌كند
اجراي اينستكس؛متوازن يا نامتوازن با برجام؟
ظریف: اینستکس مقدمه اجرای تعهدات اروپا است
سطح غنی‌سازی را خودمان تعیین می‌کنیم


آرمان- حمید شجاعی: اروپایی‌ها می‌خواهند برجام را زنده نگه دارند، اما تلاشی در این راستا نمی‌کنند یا اگر هم تلاشی انجام می‌دهند تاثیر کمی دارد و نمی‌تواند ایران را راضی کند. از این رو است که از 2 ماه قبل مقامات ایران سیاست اقدام عملی را در قبال اروپایی‌ها پیش گرفته‌اند و در اولین گام انجام تعهدات خود ذیل برجام را در قالب بندهای 24 و 26 متوقف کردند. حال گفته می‌شود که 16 تیر مرحله دوم کاهش تعهدات برجامی ایران است. در این بین اروپایی‌ها نیز درصددند با تراکنش‌های اینستکس ایران را از این عمل برحذر دارند. محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان در این باره می‌گوید: «اروپایی‌ها به طور رسمی این ۱۱ تعهد را اعلام و به اجرای آنها متعهد شدند. ظریف با تاکید بر اینکه در هیچ کدام از تعهدات اروپایی‌ها، اینستکس یا سازوکار ویژه مالی وجود ندارد بیان کرد: آنچه وجود دارد ۱۱تعهد از سوی اروپایی‌هاست؛ اگر اینستکس عملیاتی شود تازه مقدمه‌ای می‌شود برای اجرای آن ۱۱ تعهد؛ لذا اروپایی‌ها باید به ۱۱ تعهدی که اعلام کرده‌اند عمل کنند.»
تناقض اروپا از حرف تا عمل
تنها 4 روز به آغاز مرحله دوم کاهش تعهدات ایران ذیل برجام باقی مانده، اما طرفین این توافق همچنان به وقت‌کشی می‌پردازند. لذا برآیند عملکرد اروپایی‌ها حد فاصل اولین مرحله کاهش تعهدات ایران یعنی استنکاف از انجام بندهای 24 و 26 برجام تا کنون این نتیجه را به‌دست می‌دهد که آنها بیش از اینکه تعهدات خود را در قبال ایران مدنظر قرار دهند در هر گامی به آمریکا و رویکردش نگاه می‌کنند. از این رو گرچه اروپایی‌ها هر روز از حفظ و پایبندی به برجام دفاع می‌کنند، اما این مساله صرفا در بیانیه‌خوانی‌های سیاسی خلاصه می‌شود و جنبه عملی به خود نمی‌گیرد. عدم انجام تعهدات اروپایی‌ها در قبال برجام و ایران این شائبه را ایجاد کرده که سیاست‌های اعلامی و اعمالی آنها با هم متناقض است و گویی آنها در عمل به تعهدات خود نیز نسبت به آمریکا رودربایستی دارند. چنانکه چندی پیش نیز سفیر آلمان گفته بود اگر ایران نمی‌تواند از میوه‌های برجام استفاده کند به سایه آن اکتفا کند. این یعنی ایران تعهدات خود را به‌صورت یکجانبه انجام دهد و در مقابل اروپایی‌ها نیز به اقدامات حداقلی روی خواهند آورد. سیاستی که شاید مطلوب اروپایی‌ها باشد، اما به هیچ وجه مطلوب ایران نیست. لذا اروپایی‌ها باید بدانند که اگر راهبرد، استفاده از سایه باشد آنها نیز باید به همین سایه برجام اکتفا کنند و انتظار دیگری از ایران نداشته باشند. جمعه گذشته در کمیسیون مشترک برجام که اروپایی‌ها خیلی بدان دلبسته بودند بحث سازوکار مالی اروپا موسوم به «اینستکس» و انجام اولین تراکنش مالی مطرح شد و پیشنهادهایی از جانب اروپایی‌ها برای ایران داده شد، اما سیدعباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه تاکید کرد که «اقدامات اروپا کافی نیستند و انتظارات ایران را برآورده نمی‌کنند و دولت ایران در روزهای آینده در مورد گام‌های بعدی خود در قبال برجام تصمیم‌گیری خواهد کرد.» هرچند مقامات ایران به اینستکس اروپایی دل نبسته‌اند، اما همه به انتظارند تا ببینند این سازوکار مالی تا چه حد از تاثیر تحریم‌ها بر ایران می‌کاهد و اساسا در قبال خرید نفت ایران چگونه عمل خواهد کرد. واضح اینکه اروپایی‌ها به هر دری می‌زنند که ایران از برجام خارج نشود اما بهایی که برای آن می‌پردازند مطابق با متاعی که می‌خواهند نیست.
اینستکس مقدمه تعهدات اروپایی‌ها
وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه گام بعدی کاهش تعهدات برجامی جمهوری اسلامی ایران، عدم رعایت غنی‌سازی تا سقف 67/3 درصد است، اظهار داشت: اینکه ما در گام بعدی در چه سطحی غنی‌سازی کنیم را خودمان و براساس نیازمان تعیین می‌کنیم. محمدجواد ظریف در حاشیه هیأت دولت گفت: ما برنامه‌های جمهوری اسلامی ایران را اعلام کردیم و براساس آن هم عمل می‌کنیم و اروپایی‌ها هم باید بدانند تا زمانی که آنها به برجام متعهد باشند ما به برجام متعهد خواهیم بود. وی افزود: همچنین به همان شکل که اروپایی‌ها تعهداتشان را عمل کنند ما نیز تعهداتمان را اجرا خواهیم کرد. وزیر امور خارجه در رابطه با انجام نخستین تراکنش‌‌های اینستکس با تاکید بر اینکه این موضوع باید از بخش خصوصی پرسیده شود، بیان کرد: اروپایی‌ها اعلام کرده‌اند که نخستین تراکنش در حال انجام است اما بخش خصوصی باید در این باره اظهار نظر کند. ظریف درباره انتشار برخی اطلاعات فروش نفت ایران در رسانه‌های عمومی از جمله صداوسیما با بیان اینکه این کار حتما در جهت منافع ملی نیست اذعان کرد: این کار به منافع ملی ضربه خواهد زد و وزیر نفت نیز چنین کاری را برای منافع ملی نامناسب می‌داند. رئیس دستگاه دیپلماسی درباره طرح ادعای نقش داشتن اسرائیلی‌ها در انفجار پایگاه موشکی در اطراف تهران و شهادت سردار تهرانی مقدم در یکی از مجموعه‌های نمایشی صداوسیما و اینکه آیا جمهوری اسلامی ایران در این زمینه در مجامع بین‌المللی شکایتی علیه رژیم صهیونیستی طرح کرده است، ابراز داشت: من بر اساس یک سریال تلویزیونی نمی‌توانم اقدام انجام دهم؛ بحمد‌ا... تلویزیون هم نگاه نمی‌کنم. وزیر امور خارجه درباره ۱۱ تعهد اروپا در قبال ایران در برجام و اجرای سازوکار اینستکس در این زمینه عنوان کرد: بعد از خروج ترامپ از برجام ما جلسه‌ای در سطح وزرای خارجه سه کشور اروپایی و همچنین دو جلسه با حضور وزرای خارجه اعضای باقیمانده در برجام برگزار کردیم که در این جلسات اروپایی‌ها ۱۱ تعهد اعلام کردند که فروش نفت ایران، بازگشت پول نفت ایران، سرمایه‌گذاری در ایران، حمل و نقل، هوانوردی و کشتیرانی از جمله این تعهدات بود. وی ادامه داد: اروپایی‌ها به طور رسمی این ۱۱ تعهد را اعلام و به اجرای آنها متعهد شدند. ظریف با تاکید بر اینکه در هیچ کدام از تعهدات اروپایی‌ها، اینستکس یا سازوکار ویژه مالی وجود ندارد بیان کرد: آنچه وجود دارد ۱۱ تعهد از سوی اروپایی‌ها است؛ اگر اینستکس عملیاتی شود تازه مقدمه‌ای می‌شود برای اجرای آن ۱۱ تعهد؛ لذا اروپایی‌ها باید به ۱۱ تعهدی که اعلام کرده‌اند عمل کنند. وزیر امور خارجه اضافه کرد: پیش از اجرای این ۱۱ تعهد، اروپایی‌ها در چارچوب برجام باید به مواد ۱ تا ۳ ضمیمه ۲ برجام توجه کنند؛ در این مواد نوشته شده «اینکه اروپا یک اقدامی کرده و قانونی را لغو کرده است کافی نیست، بلکه آثار آن قانون را باید نشان دهد»؛ لذا به صراحت گفته‌ایم که تا زمانی که اروپا به برجام متعهد باشد ما نیز به برجام متعهد خواهیم بود اما همانطور که اروپا تعهداتش را انجام می‌دهد، ما نیز تعهدات‌مان را انجام می‌دهیم.
کسی امید نبسته
سخنگوی وزارت امور خارجه در ارتباط با سازوکار مالی اروپا در صفحه توئیتر خود نوشت: کسی در دولت به اینستکس اروپا امید نبسته اما راهش را هم نبستیم؛ نه تنها آن‌را کافی نمی‌دانیم بلکه این سازوکار را مقدمه اجرای تعهدات یازده‌گانه اروپایی‌ها می‌دانیم که تاکنون به آنها عمل نکرده‌اند. هنوز در برجام هستیم و فعلا حقوق و مطالبات‌مان را از طریق همین توافق دنبال می‌کنیم.