روزنامه آرمان امروز
1398/04/13
شورایاری؛ فرصت‌ها و چالش‌ها
در دورانی که بسیاری از محله‌های شهر ما در حال از دست دادن هویت تاریخی، فرهنگی و اجتماعی خود هستند، ایجاد کانونی برای گردهم‌آوری شهروندان محله دور یکدیگر، هم می‌تواند تقویت هویت محله را فراهم آورد و هم با فراهم کردن زمینه‌های مشارکت معنی‌دار شهروندان، به توسعه پایدار شهر بینجامد. مشارکت شهروندان به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی ارتقای کیفیت زندگی نقش مهمی در اداره امور محله را دارد؛ همان‌گونه که بسیاری از کارشناسان و متخصصان حوزه شهری حل بسیاری از مشکلات شهری از جمله مدیریت پسماند، ترافیک و آلودگی هوا را در گرو مشارکت شهروندان می‌دانند. امروزه دیگر صرف احداث خیابان، میدان و آسفالت و اجرای اقدامات کالبدی و فیزیکی بدون در نظر گرفتن شرایط و ملاحظات هر منطقه از شهر یا نوع زیست شهروندان، به ارتقای کیفیت زندگی منجر نمی‌شود و دستیابی به شهری زیست پذیر، سالم، امن، سبز و... جز با مشارکت شهروندان میسر نیست. لازمه آن نیز آشنایی شهروندان با حقوق و تکالیف خود، مشارکت و همراهی آنان در اداره امور شهر است. به طور قطع، هیچ‌کس بهتر و بیشتر از شهروندان ساکن در هر محله، مسائل و مشکلات آن محله را درک نکرده است؛ لذا جلب مشارکت و بهره‌گیری از دیدگاه‌ها و نظرات شهروندان ساکن در محله‌ها، نقطه طلایی موفقیت در اداره شهر به شمار می‌رود. در چنین شرایطی شورایاری‌ها، همان کانون و نقطه تلاقی مساعی مدیران شهری و شهروندان به شمار می‌رود که اگر در جای خود به‌درستی دیده و درک شوند می‌تواند زمینه‌ساز تحولات مختلف شهری از ابعاد مختلف باشد. نگاهی به فلسفه ایجاد شورایاری‌ها که ماهیت وظایف‌شان جنبه شناسایی، نظارتی، مشورتی و همکاری دارد، همان شناسایی مشکلات محله در زمینه‌های گوناگون، ارائه طرح و پیشنهاد، همکاری در ایجاد و گسترش فضای سبز، همکاری با شورای اسلامی شهر و شهرداری منطقه و ناحیه، شناسایی و انتقال نارسایی‌های آموزشی، فرهنگی، اجتماعی، بهداشتی و رفاهی محله و همکاری در اداره امور شهر و از همه مهم‌تر معرفی و آموزش حقوق و وظایف شهروندی و مشارکت‌های مردمی و آگاه‌سازی همگانی و نیز بررسی و شناخت کمبودها، نیازها و نارسایی‌های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، اقتصادی، رفاهی و عمرانی محله است که نقش این انجمن محلی را در پیشبرد اهداف مدیریت شهری روشن می‌کند. یکی دیگر از ماموریت‌های شورایاری همانطور که در عنوان آمده است، یاری شورای شهر است. شورایاران بر عملکرد شهرداری در محله‌ها، نظارت و در تدوین بودجه و تعیین اولویت‌ها با شورا و شهرداری همکاری می‌کنند. بدیهی است نظارت برای دستیابی به رشد و پویایی شهرداری مستلزم تقویت یک ساختار منسجم است و فرآیندها می‌بایست در آنها به روشنی تعریف شده باشند. شاید یکی از دلایل عدم توفیق شورایاری‌ها در این بخش ناشی از نبود همین ساختار است. واکاوی فعالیت شورایاری‌ها با گذشت 2 دهه از شکل گیری آنها چالش‌ها و فرصت‌هایی را نمایان می‌کند که توجه به آنها برای تقویت و تثبیت جایگاه این نهاد ضروری است. شاید خلأ‌های قانونی را بتوان اصلی‌ترین چالش این مساله ذکر کرد که در طول دوره‌های گذشته مشکلاتی را سر راه قرار داده است چه بسا همین امر موجب تأخیر در شکل‌گیری آن در دوره کنونی نیز شده است. اداره پایتخت 10 میلیونی با 22 منطقه و 700 کیلومتر مربع وسعت با داشتن برنامه‌ای واحد برای تمامی مناطق و محله‌های آن ممکن نیست و هر محله نیازمند الگوی توسعه ویژه خود است که البته این موضوع در برنامه سوم توسعه شهر تهران مورد توجه قرار گرفته است. در این شرایط که کسی نمی‌تواند بر ضرورت مشارکت ساکنین محله‌ها در امور اداره شهر خدشه وارد کند، ضرورت دارد زیرساخت‌های توانمندسازی شورایاری‌ها از یکسو نیز حل موانع قانونی آن را نیز فراهم کرد. اگر موانع قانونی برگزاری انتخابات شورایاری‌ها به شکل ریشه‌ای از طریق نهادهای قانونگذار حل شود، می‌توان امیدوار بود که هم روند اجرای این انتخابات هر دوره نسبت به دوره قبل با درصد خطای کمتری برگزار شود و هم هربار با باورمندتر شدن شهروندان در این‌باره، زمینه ورود صاحبنظران و کارشناسان بیشتری در ساختار انتخابات شورایاری‌ها به این نهاد فراهم آید. قانونگذاران قانون اساسی از زمان تدوین پیشنویس آن، تا زمانی که کاملا آن را به تصویب رساندند، همواره اصل شوراها را به‌عنوان یک اصل اساسی، برای امحای ریشه‌های نابرابری در جامعه و تحقق عدالت اجتماعی، اداری و مردم سالاری دینی به حساب می‌آوردند. با این حال، نوع نگاه به شوراها، خصوصا با تحولاتی که در زمان تشکیل و آغاز فعالیت آن در دید افراد جامعه وجود داشت، با همدیگر تفاوت بسیار داشته اما بنیان مشروعیت‌بخش آن، دو آیه ‹‹و امرهم شوری بینهم›› و ‹‹شاورهم فی الامر» از قرآن کریم بود. شوراهای کوچک محلی، هرچند که از ایده‌آل خود، فاصله معناداری دارند ولی در عمر کوتاه خود، توانسته‌اند جای خود را در ساختارهای کشور باز کنند. با این همه همیشه انتقاداتی پیرامون این نهاد وجود داشته که نمی‌توان منکر آن بود؛ که امید است با اولویت قرار دادن بحث شورا و مشورت که به صراحت در قرآن مجید بدان اشاره شده است، بتوان هرچه بیشتر در حل مشکلات مردم قدم برداشته و با توجه به این امر گره‌های کور زندگی افراد را به دستان توانای اتحاد و شورا باز کرد.* شهردار منطقه چهار تهران
سایر اخبار این روزنامه
صداوسیما رشته‌های وزارت نفت را پنبه می‌کند
تمام تخم‌مرغ‌ها را در سبد روس‌ها نگذاريم
دشمنان مجبور خواهند شد در مقابل اسلام زانو بزنند
اینستکسِ توخالی، به هیچ دردی نمی‌خورد
انتخابات شورایاری بهانه تخريب شوراي‌شهر!
تهران نمی‌خواهد بخوابد
انفعال انتخاباتي اصلاح‌طلبان غيرقابل توجيه
اجراي اينستكس؛متوازن يا نامتوازن با برجام؟
اعتراف دیرهنگام عارف
از خرد جمعی نخبگان استفاده کنیم
شورایاری؛ فرصت‌ها و چالش‌ها
امنیت ایران و ترکیه وابسته به یکدیگر است
اروپا و مسأله کاهش تعهدات برجامی ایران
با هر نوع هنجارشکنی برخورد شود
نقش ۴خانواده در وارد کردن ۱۲۵ هزارخودرو خارجی
