قاچاق چمدانی معکوس دارو

آفتاب یزد- گروه اجتماعی: کمبود دارو این روزها به یک بحران تبدیل شده است با این حال اما مسئولان زیر بار این موضوع نمی‌روند و همچنان معتقدند که کمبود داروهای اساسی نسبت به سال گذشته به یک سوم رسیده است و با کمبود دارو‌های اساسی مواجه نیستیم. با همه این اوصاف اما وزیر بهداشت چندی پیش از پزشکان خواهش کرده بود که دارو‌های خارجی تجویز نکنند. او با تاکید بــر اینکه به عنوان وزیــر تا این لحظه داروی خارجی مصرف نکرده ام، گفت: «اگر به داروخانه‌های سطح شهر سر بزنید خواهید دید که در مورد داروهای اساسی به‌هیچ‌وجه کمبود نداریم. کمبود داروهای اساسی در کشور به طور تقریبی به حداقل یک سوم میزان کمبود دارو در مدت مشابه سال گذشته رسیده و از سویی به هیچ وجه به برخی داروهای برند که از خارج وارد میشــد و حدود 5 تا10 قلم مشــابه داخلی دارند اجازه ورود نمی‌دهیم.» با همه این اوصاف روز گذشته نایب رئیس انجمن داروسازان ایران از افزایش قاچاق معکوس و چمدانی دارو بویژه به کشورهای همسایه پرده برداشت.
>کمبود داروهای اساسی نسبت به سال گذشته
به یک‌سوم رسیده است
چندی پیش وزیر بهداشت با بیان اینکه کمبود داروهای اساسی در مقایسه با سال گذشته به یک سوم کاهش یافته است،‌ گفته بود: «صادرات دارو به کشورهای آفریقایی و آسیای میانه به ویژه در حوزه داروهای بیوسیمیلار و بیولوژیک در حال انجام است و صادرات به اروپا را هم شروع کرده‌ایم.»


سعید نمکی با تاکید بر اینکه هیچ کمبودی در داروهای اساسی و تجهیزات پزشکی نداریم، اظهار داشت: «اگر به داروخانه‌های سطح شهر سربزنید خواهید دید که در مورد داروهای اساسی به هیچ‌وجه کمبود نداریم. کمبود داروهای اساسی به طور تقریبی به حداقل یک سوم میزان کمبود دارو در مدت مشابه سال گذشته رسیده و از سویی به هیچ وجه به برخی داروهای برند که از خارج وارد می‌شد و حدود ۵ تا ۱۰ قلم مشابه داخلی دارند اجازه ورود نمی‌دهیم. برخی از اظهارات در مورد کمبود دارویی در رابطه با نسخه‌نویسی خارج از لیست دارویی کشور است به گونه‌ای که برخی پزشکان داروهای خارجی را برای بیماران تجویز می‌کنند و موجب سرگردانی آنها در داروخانه‌ها می‌شوند. ما از پزشکان خواهش کردیم که با توجه به اینکه داروی داخلی کیفیت کافی دارد داروی خارجی تجویز نکنند؛ با توجه به اینکه بنده به عنوان وزیر تا این لحظه هیچ داروی خارجی مصرف نکرده‌ام به همکاران و هموطنانم توصیه می‌کنم برای حمایت از تولید داخل، داروی خارجی نسخه نکنند و بیماران نیز دنبال آن نروند.»
وی در رابطه با وضعیت صادرات، گفت: «برای صادرات دارو به همکاران تاکید کردیم که استانداردهای داروسازی را به گونه‌ای ارتقا دهند که در بازارهای جهانی بتوانیم داروها را عرضه کنیم البته همکاران ما در حال انجام این کار هستند. صادرات دارو به کشورهای آفریقایی و آسیای میانه به ویژه در حوزه داروهای بیوسیمیلار و بایولوژیک در حال انجام است و صادرات دارو به اروپا را هم شروع کرده‌ایم.»
>داروی ارزانِ ایرانی؛ سوغات خارجی‌ها!
اما روز گذشته نایب رئیس انجمن داروسازان ایران در گفت‌‌و‌گو با ایسنا با اشاره به افزایش قاچاق معکوس و چمدانی دارو بویژه به کشورهای همسایه، گفت: «راهکار به حداقل رساندن چنین پدیده‌هایی در بازار دارو، واقعی کردن قیمت آن است.»
دکتر علی فاطمی درباره مباحث مطرح شده مبنی بر افزایش قیمت داروها و به‌ویژه داروهای تولید داخلی در کشور در جهت حمایت از تولید داخل و همچنین لحاظ پوشش بیمه‌ای برای بیماران، گفت: «باید توجه کرد که دولت هم بزرگترین تولیدکننده و هم بزرگترین مصرف کننده دارو در ایران است. بر همین اساس از دو جهت درباره قیمت دارو می‌تواند متضرر شود؛ به‌طوری که اگر قیمت دارو پایین نگه داشته شود، دولت ضرر می‌کند و صنایع ما فرصت سرمایه‌گذاری لازم برای تحقیق و توسعه را پیدا نمی‌کنند. از سوی دیگر از آنجایی که دولت بزرگ‌ترین مصرف‌کننده دارو در کشور از طریق سیستم‌های بیمه‌ای و یا بیمارستان‌های کشور است، اگر قیمت دارو بالا رود، توان پرداخت دولت هم محدود می‌شود؛ به‌ویژه در سال‌های اخیر که با مسائل تحریم هم مواجهیم و درآمد ارزی دولت بسیار کم شده و بودجه عمومی دولت تکافوی این هزینه‌ها را نمی‌کند.»
>قیمت دارو واقعی شود
وی با بیان اینکه طبیعی است که بحث افزایش قیمت دارو، موافقین و مخالفینی داشته باشد، افزود: «انجمن داروسازان ایران بیشتر به دنبال واقعی شدن قیمت دارو در کشور است. در حال حاضر قیمت دارو واقعی نیست. به‌طوری که با ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو تولید می‌کنیم و سوءاستفاده‌هایی هم انجام می‌شود؛ در حالیکه می‌توان از مکانیزم‌های دیگری مانند ارز نیمایی برای تولید دارو استفاده کرد و سوبسید را به سازمان‌های بیمه‌گر و یا مستقیما به خود مصرف‌کنندگان دارو بپردازیم. با ادامه وضعیت فعلی فقط باعث می‌شویم که قاچاق معکوس دارو افزایش یابد. در حال حاضر آمارها نشان می‌دهد که طی دو سال اخیر به ویژه در سال ۱۳۹۸ روند معکوس قاچاق دارو، زیاد شده است. واقعیت این است که در حال حاضر کشفیات داروهای قاچاق که از ایران به سمت کشورهای همسایه می‌رود، افزایش یافته است. فکر می‌کنم هیچ‌ راه‌حلی وجود ندارد، ‌مگر اینکه دولت به سمت واقعی‌سازی قیمت دارو رود. اگر هم می‌خواهد از بیماران و قشر آسیب‌پذیر جامعه حمایت کند، این حمایت به صورت مستقیم باشد. یعنی یا به بیماران به‌ویژه بیماران خاص که مصرف‌کننده دارو هستند، سوبسید دهند یا از طریق سیستم‌های بیمه‌ای این حمایت را انجام دهند. در غیر این صورت سرمایه‌های ملی ما از ایران خارج می‌شود.»
>دلالی در داروخانه‌
نایب رئیس انجمن داروسازان ایران با بیان اینکه ۹۷ درصد داروهای کشور در داخل تولید می‌شوند و سه درصد وارداتی هم بیشتر شامل داروهای "های‌تک" هستند، اظهار کرد: «مجمع عمومی انجمن داروسازان سراسر کشور، پنجشنبه گذشته جلسه‌ای با مسئولان وزارت بهداشت داشت که در آنجا افزایش پدیده قاچاق معکوس دارو به خارج از ایران مورد بحث قرار گرفت. داروخانه‌هایی بودند که در حجم زیاد دارو خریده بودند و بعدا از طریق واسطه‌هایی این داروها را از کشور خارج می‌کردند. برخی داروها هم اصلا وارد سیستم داروخانه نمی‌شوند و از طریق مکانیزم‌های دیگر از کشور خارج می‌شوند. مانند مواردی که به عنوان فروش چمدانی دارو معروف است. در عین حال در برخی موارد هم شاهدیم که افراد از کشورهای همسایه به ایران سفر می‌کنند و یکی از اقلامی که سوغات با خودشان می‌برند، داروهای ارزان‌قیمت ایران است که با ارز ۴۲۰۰ تومانی برای بیماران ایرانی تهیه می‌شود، اما در عمل به صورت چمدانی خارج می‌شود.»
فاطمی با اشاره به برخی اظهارات مبنی بر احتمال سوءاستفاده از دفترچه‌های بیمه با آزاد شدن ارز دارو و واقعی شدن قیمت آن، اظهار کرد:«یکی از راه‌حل‌هایی که وزارت بهداشت روی آن تاکید دارد، استفاده از ظرفیت پرونده الکترونیک سلامت است. در حال حاضر وزارت بهداشت می‌تواند از طریق سامانه‌هایی که دارد وضعیت توزیع داروها را از شرکت‌های پخش‌کننده دارو و داروخانه‌ها رصد کند، اما اگر پرونده الکترونیک سلامت، راه‌اندازی شود، مصرف دارو به‌ویژه داروهای خاص و گران‌قیمت رصد می‌شود؛ به‌طوریکه زنجیره دارو از تولید و واردات تا توزیع و مصرف رصد می‌شود. البته ممکن است این اقدام در ابتدا برای کلیه داروها امکان‌پذیر نباشد، اما برای داروهای خاص می‌تواند به‌زودی اتفاق افتد. البته متاسفانه یکی از محدودیت‌هایمان این است که داروخانه‌ها زیرساخت لازم برای استفاده از پرونده الکترونیک سلامت را داشته باشند. در ایران زیرساخت‌های اینترنتی به طور خوب فراهم نیست و ممکن است از نظر فنی اشکالاتی پیش‌آید. بر همین اساس در حال حاضر جلساتی را به صورت مداوم با اداره فناوری وزارت بهداشت داریم تا مطمئن شویم که این مکانیزم در عمل دچار مشکل نخواهد شد.»