روزنامه آفتاب یزد
1398/07/23
بخت به شغل اولی‌های دانشگاه رفته رو می‌کند؟
آفتاب یزد- گروه گزارش: مشکل امروز جامعه که در بیشتر محافل رسانه‌ای و افکار عمومی از آن به عنوان مشکلی حاد یاد میشود بحث بیکاری فارغ التحصیلان و بی میلی کارفرماها به استخدام این افراد است.در راستای رفع این مشکل، طرحی از سوی وزارت کار مطرح شده که بر اساس آن کارفرماها تشویق می‌شوند که فارغ التحصیلان را استخدام کنند و در عوض امتیازات ویژه دریافت کنند.
طرح یارانه دستمزد یکی از برنامه‌ها و سیاست‌های دولت در حوزه اشتغال در شرایط بحران اقتصادی است،این طرح اکنون در کشور در حال اجراست و به کارآفرینانی که دانش آموختگان دانشگاهی را جذب کنند ۳۰ درصد یارانه دستمزد می‌دهد.
> یک مکانیزم تشویقی
چندی قبل بود که سیاست تثبیت شغل در شرایط تحریم در وزارت کار مطرح شد. این سیاست در جهت حفظ اشتغال موجود بود، مسئولان امر در این خصوص می‌گفتند این سیاست به‌معنای پرداخت بیمه بیکاری در داخل کارگاه است و در دوران تحریم‌ها هدف اقتصاد هدف‌گذاری شده است. اما روش‌ها تغییر یافته و برخی مشاغل در شرایط تحریم همانند پوشاک و پایین‌دستی پتروشیمی اشتغال بیشتری جذب می‌کنند و برخی بی‌تفاوت هستند که به‌نظر می‌رسد که با توضیحات بنده اقناع نسبی در حوزه اشتغال ایجاد شد. در حال حاضر حدود 23 میلیون نفر تعداد کارمندان، بازنشستگان و افراد فعال در سایر دستگاه‌ها است.
این موضوع طرحی است که می‌تواند انقلابی در بحث اشتغال ایجاد کند و کارفرماها را مجاب کند که بکارگرفتن فارغ التحصیلان بیکار بار مالی برای آنها ندارد. از سوی دیگر، این طرح رفع بیکاری در زمان تحریم‌ها را نیز در برمی گیرد.
> برای «پسا اخراج»های شغلی
بعد از اینکه موج تعدیل‌ها و اخراج نیروهای انسانی از منظر تحریم‌ها شتاب گرفت، برخی معتقد بودند استفاده از منابع بیمه بیکاری برای تثبیت و ایجاد شغل است و از این منابع صرفا باید برای واحدهای در معرض بحران و در مواقع بحران استفاده کنیم چرا که اگر اشتغال این صنایع ریزش کند هزینه برگرداندن شغل بسیار بالا است.
بر همین اساس بود که وزارت کار طرح جدیدی را در نظر گرفت که با توجه به اینکه کشور در شرایط تحریم است پیش‌بینی شود که در چه‌زمانی و کدام صنایع احتمال خطر برای مشاغل وجود دارد، به همین دلیل با روش‌هایی محاسبه شد که کدام صنایع و مشاغل ممکن است در معرض بحران باشد.
> اجرای چراغ خاموش یک طرح
جعفر صادقیان کارشناس اقتصادی در خصوص راهکار تشویق کارفرماها به استخدام فارغ التحصیلان بیکار می‌گوید: طرح یارانه دستمزد یکی از برنامه‌ها و سیاست‌های دولت در حوزه اشتغال در شرایط بحران اقتصادی است که البته این طرح آن طور که می‌گویند در حال حاضر درکشور در حال اجراست و به کارآفرینان و کارفرماهایی که دانش‌آموختگان دانشگاهی را جذب کنند کمتر از 50 درصد یارانه دستمزد اعطا میشود.
وی یاد آور شد: هم‌اکنون استان‌های خراسان‌جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، کردستان، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، ایلام، و چهارمحال و بختیاری مشمول طرح یارانه دستمزد است.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه طرح مذکور چندان در کشور جدی نشده است، گفت: یارانه دستمزد یکی از طرح‌های دولت در راستای سیاست‌های رونق بازار کار است که از 2 ماه قبل به صورت چراغ خاموش در استان کرمانشاه به مرحله اجرا درآمده و در چند استان محروم دیگر هم جنبه عملیاتی به خود گرفته است..
آنطور که گفته شده این طرح بر اساس حمایت از مناطق غیر برخوردار از اشتغال با اولویت مناطق کم برخوردار و مناطق غیر برخوردار از اشتغال ابلاغ شده و وجهی است که توسط دولت به موجب شیوه‌نامه به صورت ماهانه بابت بخشی از دستمزد نیروی کار شغل اولی زیر ۳۵ سال به کارفرما پرداخت میشود.
این کارشناس با اشاره به محدود بودن منابع مالی دولت افزود: بعید است با وجود تحریم و عدم فروش نفت به صورت کافی دولت بتواند این طرح را به‌صورت جامع و فراگیر اجرایی کند.
وی در پاسخ به این سوال که چرا اشتغال در بخش صنایع مورد توجه بیشتر وزارت کار بوده، گفت: در واقع این طرح استفاده از منابع بیمه بیکاری برای تثبیت و ایجاد شغل است. از این منابع برای واحدهای در معرض بحران استفاده میشود چرا که اگر اشتغال این صنایع ریزش کند هزینه برگرداندن شغل بسیار بالا است.
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که ارتباط این طرح با موضوع تحریم چیست، گفت: با توجه به اینکه در شرایط تحریم هستیم دولت پیش بینی کرده که در چه زمانی و کدام صنایع احتمال خطر برایشان وجود دارد. به همین دلیل با روش‌هایی محاسبه کرده‌اند که کدام صنایع ممکن است در معرض خطر باشند و بر این اساس برای آن سناریو در نظر گرفته‌اند.
> بخت با چه کسانی یار است؟
بر اساس طرح "یارانه دستمزد"، به کارآفرینانی که از شغل اولی‌های دانشگاهی در واحدهای خود استفاده کنند، به میزان ۳۰ درصد یارانه دستمزد تعلق می‌گیرد تا هزینه‌های اشتغال برای آنان نیز کاهش یابد.
تجربه سایر کشورها نشان داده دولت برای رفع مشکل بیکاری از مکانیزم‌های تشویقی استفاده می‌کند و از جمله کارفرماها را شارژ مالی می‌کند تا افرادی را که دارای مهارت و مدرک هستند مشغول به کار شوند.
مهمترین اهدافی که می‌توان در صورت اجرای کامل این طرح متصور بود عبارت است از: کاهش هزینه‌های بکارگیری نیروی کار برای کارفرما به منظور پایداری تولید و اشتغال در راستای تقویت اقتصادی دانش بنیان، افزایش فرصت اشتغال برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در بازار کار، حمایت از ارتقای تولید داخلی و رقابت پذیری در بنگاه‌های اقتصادی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی، ارتقای سطح سرمایه انسانی کارگاه‌های فعال بخش خصوصی و تعاونی در مناطق کم برخوردار که به نظر می‌رسد با وجود چنین اهدافی مشخص است که هدف دولت ابتدا مناطق کمتر توسعه یافته کشور است.
بر همین اساس سقف بهره مندی هر کارگاه برای استفاده از نیروی کار شغل اولی معادل حداکثر ۵۰درصد نیروی کار موجود است. همچنین طول دوره پرداخت یارانه دستمزد به ازای هر نیروی کار شغل اولی با تایید دستگاه هماهنگ کننده تا سقف ۱۲ ماه است و میزان یارانه دستمزد، معادل ۳۰ درصد حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار است که براساس صورت وضعیت مزد ارسالی به سازمان تامین اجتماعی محاسبه و پرداخت میشود. اما برای آنکه شغل اولی‌های درس خوانده شناسایی و احصاء شده و راه‌های دور زدن و تقلب در این بخش مسدود شود، راهکارهایی هم در نظرگرفته شده به این معنی که احراز عدم اشتغال به کار نیروی کار شغل اولی یا اثبات صوری بودن اشتغال به کار این افراد در کارگاه قرار است براساس گزارش بازرس تامین اجتماعی یا بازرس کار صورت بگیرد، همچنین، احراز بطلان، فسخ یا خاتمه قرارداد کار شغل اولی در مراجع ذیصلاح و احراز کاهش تعداد شاغلان کارگاه نسبت به استخدام نیروی کار شغل اولی بر مبنای محاسبات در نظر گرفته شده صورت خواهد گرفت.
> بیمه بیکاری یا سوبسید دستمزد؟
چندی قبل علاءالدین ازوجی،مدیر کل توسعه اشتغال وزارت کار گفته بود در راستای تثبیت اشتغال متناسب با تحریم، طرح اختصاص 3 هزار میلیارد تومان بیمه بیکاری در دولت مطرح است تا بتوانیم با یارانه مزد، کارگر را در کارگاه حفظ کنیم.
وی این سه طرح را در حوزه اشتغال عنوان کرد و گفت: لازم است که دولت از بنگاه‌های اقتصادی و اشتغال حمایت کند.بحث 3 هزار میلیارد تومان کمک به بنگاه‌های اقتصادی در صورتی که مشکلی برای بنگاه اقتصادی بوجود بیاید و ریزش نیرو بوجود بیاید دولت حقوق کارکنان و شاغلین را پرداخت می‌کند تا نیروی کار شاغل در بنگاه‌های اقتصادی حفظ شود.
> توجه ویژه به کارگران
بر این اساس، دولت در دو فاز کمک‌های خود را ارائه می‌کند؛ فاز اول شامل 8 استان‌های کم‌برخوردار است و فاز دوم برای کل استانها است و در صورت ریزش کارگر دولت کمک مالی خواهد کرد. در این خصوص بنگاه‌های اقتصادی شناسایی شده‌اند. در همین راستا دولت با شناسایی 1400بنگاه اقتصادی صنعتی، کشاورزی که احتمال ریزش کارگران آنها وجود دارد آماده کمک به این بنگاه‌ها و تحت پوشش قرار دادن حمایت‌های اشتغال و کارگری است تا از ریزش کارگر جلوگیری شود.
> تحصیلکرده‌های کدام بخش
شانس بیشتری دارند؟
اما رسته‌های دارای اولویت که فارغ التحصیلان آنها شانس کمتری برای بیکار شدن و بیکار ماندن دارند هم مشخص شده‌اند و بر این اساس 9 بخش از جمله دارو، پوشاک، خدمات و سلامت از اولویت دریافت بسته‌های حمایتی تبصره 18 در راستی اشتغال هستند.
با این حال در مورد حمایت و پرداخت 3 هزار میلیارد تومان بیمه بیکاری در دولت حرف و حدیث‌هایی گفته شده و آن طور که گفته میشود در شرایط خاص بازار با یارانه مزد، کارگر را در همان کارگاه حفظ می‌کند.
> برنامه‌های جنبی وزارت کار
چیزی که در این میان حائز اهمیت است اینکه بودجه‌هایی هم برای حفظ وضعیت اشتغال در سایر رسته‌های غیراولویت دار در نظرگرفته شده و از جمله اینکه مبلغ 64هزار میلیارد تومان برای مشاغل دیگر پیش‌بینی شده که صرف رسته‌هایی که کشش اشتغال دارند خواهد شد در نتیجه ملاحظات بازار کار به سمت توسعه اشتغال مبتنی بر رسته و استان‌های محروم پیش می‌رود.
آماری که این روزها از رشد میزان اشتغال از سوی دولت ارائه میشود مبتنی بر همین موارد است از جمله اینکه 300 هزار شغلی که چندی قبل گفته شد در کشور ایجاد شده گرچه شامل اشتغال یکنواخت نمی‌شود اما می‌تواند در قالب یارانه دستمزد منجر به تشویق هرچه بیشتر کارفرماها برای جذب نیروی کار شود.
> استان‌های در شرایط بحران
در اولویت هستند
درباره طرح یارانه دستمزد که بخشی از طرح اشتغال در زمان تحریم و در جهت صیانت از اشتغال موجود است پیشتر گفته شد که استان‌هایی مثل کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و کهگیلویه و بویراحمد، استان‌هایی هستند که تقریباً پرداخت یارانه دستمزد به آنها صورت گرفته تا بتوان بهبود وضعیت اشتغال را در این استانها پیگیری کرد اما نکته حائز اهمیت آن این است که یارانه دستمزد بیشتر در 8 استانی که نرخ بیکاری در آن بالاست، اجرایی شده و در سایر استانها آنچه دولت مدنظر دارد طرح تکمیلی صیانت از مشاغل موجود و در حال اجراست.
> طرح مکمل و تقویتی
دولت همچنین طرح تامین مالی خرد را در حوزه هدف‌گذاری اشتغال دنبال می‌کند که در این راستا گفته شده دو طرح تکمیلی مد نظر است؛ یکی صیانت از اشتغال موجود که بر اساس آن تلاش میشود شرایطی فراهم شود تا در کنار ایجاد یک میلیون اشتغال از ریزش اجباری نیروی کار هم مواظبت شود، و دیگر اینکه تمام بنگاه‌هایی که در این زمینه مشکل دارند شناسایی شده و با آنها مذاکره شده تا بتوان در مسیر تداوم کارشان و تعطیل نشدن واحد در حال کار اقداماتی انجام شود.
در کنار این طرح‌ها البته بحث پایش هم مطرح است که به نوعی طرح تکمیلی در کنار این مباحث اشتغال آفرین است. در این راستا تلاش میشود که نظارت درست و حسابی صورت بگیرد تا منابع خاصی که برای اشتغال در نظر گرفته شده در همین حوزه صرف شود. مسئولان امر می‌گویند به دنبال چشمان رصد کننده‌ای هستند که اگر موارد تخلف را مشاهده کردند به آنها اطلاع دهد.
> کارآفرین‌ها هم منتظر باشند
هدف گذاری دیگر در این راستا در اولویت قرار دادن کار آفرینان است بر همین مبنا قرار است 30 درصد یارانه دستمزد به کار آفرینان پرداخت شود. بر همین اساس به کارآفرینانی که دانش آموختگان دانشگاهی را به کارمی گیرند، یارانه دستمزد پرداخت میشود به این معنی که کارآفرینانی که از«شغل اولی‌های دانشگاهی» در واحدهای خود استفاده کنند، به میزان 30 درصد یارانه دستمزد تعلق می‌گیرد تا هزینه‌های اشتغال برای آنان نیز کاهش یابد.
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی چندی قبل، اجرای طرح یارانه دستمزد را از سیاست‌ها این نهاد برای مهار نرخ بیکاری استانها اعلام کرد و گفت:اجرای طرح‌های اشتغال فراگیر، مشاغل خانگی، اشتغال حمایتی و طرح کارورزی از دیگر برنامه‌های اجرایی در کشور برای مهار بیکاری است. با نظارت دقیق، ایجاد هماهنگی بین بخشی و پیشبرد مطلوب این برنامه‌ها می‌توان تا حد زیادی به کاهش نرخ بیکاری در کشور امیدوار بود.
> «سوبسید حقوق» طرحی دائمی یا موقت؟!
چنانچه در سطور بالا گفته شد دولت با مشکل تامین بودجه مواجه است و در نتیجه احتمال آنکه بتوان این طرح را دائمی دانست تقریبا منتفی است مگر آنکه تصمیم جدید تری در این خصوص اتخاذ شود. بر همین اساس گفته میشود
طرح پرداخت یارانه دستمزد نیازمند کار کارشناسی و استفاده از تجربیات بین‌المللی است و البته به نظر می‌رسد اجرای آن نمی‌تواند دائمی و مادام العمر باشد.
صادقیان به آفتاب یزد می‌گوید: در قانون بیمه بیکاری قیدی داریم که بر اساس آن در شرایط خاص می‌توانیم به کارفرمایانی که مقرری بگیران بیمه بیکاری را به خدمت می‌گیرند در قالب تفاهمنامه بخشی از مزد یا سهم بیمه کارگر را برای یک دوره مشخص و نه تمام عمر بپردازیم.
وی ادامه داد: این فرآیند برای آن است که مقرری بگیر بیمه بیکاری را که صد در صد برای کارفرما هزینه دارد به اشتغال مجدد بکشانیم تا به اشتغال پایدار منجر شود. در واقع او را موقتا حمایت می‌کنیم که بخشی از حقوق و دستمزد و تعهداتش را به کارگر بپردازد و از نظر اقتصاد هم به نفع صندوق بیمه بیکاری است.
این کارشناس حوزه کار افزود: به نظر می‌رسد این طرح مشابه طرح ضربتی اشتغال است که در آن وام ارزان نرخ تزریق و به شکل غیر مستقیم به افراد کمک می‌کرد و مبلغ پنج میلیون تومان با کارمزد اندک برای سرانه هر اشتغال ایجادی وام می‌داد.
صادقیان در خصوص چرایی احتمال دائمی نبودن این طرح ضمن بیان اینکه باید کار کارشناسی و اقتصادسنجی در خصوص آن صورت بگیرد، گفت: یک واقعیت را نمی‌توان کتمان کرد و آن اینکه این طرح باید با هوشمندی و مشارکت، دقت نظر، استفاده از تجربیات بین‌المللی و بومی‌سازی تجربیات به اجرا درآید تا وقتی تغییر رویه صورت می‌گیرد به نفع اقتصاد کشور باشد.
وی تاکید کرد: معتقدم اگر یک بنگاه اقتصادی زمینه افزایش تولید برایش وجود داشته باشد، می‌تواند عوامل تولید را به طور طبیعی به مجموعه خود اضافه کند. عامل تولیدی فقط نیروی کار نیست بلکه نیروی انسانی یکی از عوامل تولید است و ماشین‌آلات، تجهیزات، فضای فیزیکی و سرمایه دیگر عوامل تولید به شمار می‌آیند که ما برایشان هیچ‌گاه تخفیف قایل نشده‌ایم.
این کارشناس اقتصاد کلان تصریح کرد: مگر سهم دستمزد در نرخ تمام شده تولید و کالای کارفرما چقدر است و چه درصدی را تشکیل می‌دهد که می‌خواهیم سهم نیروی کار را از آن کم کنیم؟ درحال‌حاضر به واسطه شرایط اقتصادی سهم نیروی کار روبه کاهش است ودر قالب آن چه کمکی به کارفرما می‌توانیم بکنیم که انگیزه قوی در او ایجاد شود و کارگر را به خدمت بگیرد. در این خصوص که این طرح فعلا شامل مناطق محروم شده، کارشناسان می‌گویند باید منتظر نتایج اجرای 3 ماهه آن بود تا بتوان در باره سایر ابعاد آن نظر قطعی داد.
صادقیان در این باره می‌گوید: اگر چه این طرح در مناطق محروم و با هدف حفظ اشتغال و ایجاد شغل برای افرادی که ابزاری برای راه‌اندازی آن ندارند به اجرا در آمده ولی نیازمند کار کارشناسی دقیق و استفاده از الگوها و تجربیات بین‌المللی است تا هم به نیروی در حال اشتغال ضربه نزند و هم صرفه اقتصادی داشته باشد.
خاطر نشان میشود 2 ماه قبل بود که وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از پرداخت ۳۰ درصدی یارانه دستمزد به کارآفرینان در ازای جذب فارغ‌التحصیلان خبر داد. این طرح یکی از برنامه‌ها و سیاست‌های وزارت کار در حوزه اشتغال است و با اجرای آن در هشت استان کشور به کارآفرینانی که دانش آموختگان دانشگاهی را جذب کنند ۳۰درصد یارانه دستمزد پرداخت
میشود.
سایر اخبار این روزنامه
با حضور خانم‌ها بازی‌ها جذاب میشود و خبری از فحش هم نیست
قاچاق چمدانی معکوس دارو
سالمند کار
پوزهای خیابانی؛ سارقان جدید
چه کسی گفته سیاستمدار باید عبوس باشد؟
بررسی اهداف سفر پوتین به ریاض در گفت‌‌و‌گوی آفتاب یزد با بهرام امیراحمدیان کارشناس مسائل روسیه
بخت به شغل اولی‌های دانشگاه رفته رو می‌کند؟
روح‌الله زم چگونه بازداشت شد؟
پایان FATF ؟
برای تامین منافع ملت حاضرم قربانی شوم
نشست خبری بعداز بیست ماه
درباره میانجیگری نخست وزیر پاکستان
آنجا چشم رنگی جواب نمی‌دهد
وقتی اعتماد زائل میشود!؟
آنجا چشم رنگی جواب نمی‌دهد
درباره میانجیگری نخست وزیر پاکستان
نقشه سلبریتی‌ها در اصلاح و افساد فرهنگی
