جلوی قاچاقهای سازمان یافته سوخت را بگیرید

آفتاب یزد- گروه اقتصادی: با سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین، قاچاق آن کاهش خواهد یافت. قاچاق بنزین حداقل روزانه ۴۰ میلیارد تومان سود دارد که حجم زیادی از این قاچاق صرف پولشویی به اشکال مختلف می‌شود. آمارها بیانگر آن است که حدود ۱۲ درصد از کل نقدینگی کشور، پول کثیف است و قاچاق سوخت، یکی از اصلی‌ترین راه‌های پولشویی در کشور به شمار می‌رود.
بر اساس آمارهای موجود حجم پول کثیف در اقتصاد ایران نزدیک 12 درصد از حجم نقدینگی کشور است. قاچاق کالا به داخل وخارج باعث شده ایران به یکی از منابع اصلی پول کثیف وپولشویی تبدیل شود.
> ۴۰ میلیارد تومان
حداقل سود روزانه قاچاق سوخت در ایران


۴۰ میلیارد تومان، حداقل سود روزانه قاچاق سوخت در ایران است. ورود مجدد سود حاصل از این قاچاق به داخل کشور، در قالب کالاهای دیگر انجام می‌شود که بخش عمده‌ای از آن با هدف پولشویی است.
اختلاف بسیار زیاد قیمت سوخت در ایران با کشورهای همسایه، عامل اصلی روزانه حداقل ۱۰ میلیون لیتر قاچاق سوخت در کشور بوده‌ است. حالا با اصلاح قیمت سوخت و سهمیه‌بندی آن، پیش‌بینی می‌شود که از حجم این قاچاق و به تبع آن پولشویی، کم شود.
> میزان قاچاق سوخت در ایران
20 تا 40 لیتر در روز
آمارهای مختلفی از قاچاق سوخت در ایران وجود دارد. مهرماه گذشته، پایگاه اطلاع‌رسانی دولت میزان قاچاق سوخت (اعم از بنزین و گازوئیل) به خارج از کشور را ۲۰ تا ۴۰ میلیون لیتر در روز اعلام کرد.
پیش از آن نیز یکی از نمایندگان عضو کمیسیون انرژی مجلس میزان قاچاق بنزین به خارج از کشور را ۱۰ تا ۲۰ میلیون لیتر در روز اعلام
کرده بود.
کمی بعد از آن، در ۳۰ آبان ماه ۹۷ «عبدالله هندیانی»، معاون پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت:« در سه ماه اخیر روزانه ۱۰ تا ۱۳میلیون لیتر سوخت کشور، قاچاق شده است. بر این اساس در این سه ماه، حدود ۳ میلیارد لیتر سوخت قاچاق شده است.»
گفته می‌شود که قاچاق هر لیتر بنزین حداقل ۴هزار تومان سود دارد. اگر رقم حداقلی قاچاق روزانه سوخت یعنی ۱۰ لیتر در نظر گرفته شود، قاچاق بنزین روزانه ۴۰ میلیارد تومان سود دارد. این رقم معادل هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان حداقل سود قاچاق بنزین در یک ماه و ۱۴ هزار و ۴۰۰میلیارد تومان طی یک سال است.
به گزارش ایرنا حجم زیادی از سود قاچاق سوخت، صرف پولشویی به اشکال مختلف می‌شود. «حمیدرضا صالحی» رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران نیز دو هفته پیش گفته بود: «روزانه هفت میلیون لیتر گازوئیل از مرزها قاچاق و خارج می‌شود و پولشویی‌هایی نیز اتفاق میفتد.»
«محمد فاضلی» جامعه‌شناس نیز چندی پیش گفته بود: «قاچاق سوخت، فقط هدررفت منابع طبیعی و سرمایه‌های این کشور نیست، بلکه از آن بسیار فراتر می‌رود و نیروی محرکه شبکه‌ای از پولشویی، واردات، نابودی صنایع داخلی و فقیرتر شدن کارگر ایرانی است. قاچاق سوخت، بخشی از سوخت محرک نابودی اقتصاد، سیاست و جامعه ایرانی است. پول فراوان حاصل از آن پا به هر عرصه‌ای بگذارد، فساد می‌آفریند.»
> حجم پولشویی در ایران
۱۲ درصد از حجم نقدینگی کشور است
بر اساس گزارش متخصصان داده‌کاوی و الگوهای پولشویی در نشست مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، حجم پول کثیف در اقتصاد ایران را نزدیک به ۱۲ درصد از حجم نقدینگی کشور است. البته این محاسبه مربوط به فاصله سال‌های ۵۰ تا ۸۰ است و برآورد می‌شود که طی سال‌های اخیر، به حجم پول‌های کثیف در اقتصاد کشور افزوده شده است.
حجم پول کثیف موجود در دنیا بین ۵۰۰ تا ۱۸۰۰میلیارد دلار برآورد می‌شود. این عدد معادل ۲ تا ۵درصد تولید ناخالص جهان است. همچنین از این حجم، ۴۷ درصد در آمریکا، ۳۰ درصد در اروپا و مابقی در سایر نقاط جهان جریان دارد.
> ایران رتبه نخست پولشویی جهان را دارد
گزارش‌های موسسات بین‌المللی نیز نشان می‌دهد که ایران در رتبه نخست پولشویی جهان قرار دارد. موسسه حکمرانی «بازل» مستقر در سوییس، که جرایم پولشویی و مبارزه با تروریسم را بررسی می‌کند، از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷، ایران را هر سال در میان ۱۴۶ کشور جهان در رتبه نخست پولشویی قرار می‌داد. در سال ۲۰۱۸ اما ایران و ۹ کشور دیگر را به دلیل کمبود اطلاعات از این رده‌بندی کنار گذاشت.
قاچاق کالا به داخل و خارج ایران، یکی از منابع اصلی پول‌ کثیف و پولشویی در ایران به حساب می‌آید. در میان انواع کالا، قاچاق سوخت طی سال‌های اخیر نیز حجم بالایی از کل قاچاق کشور را به خود اختصاص داده است.
«محمد فاضلی» جامعه‌شناس مسئله قاچاق سوخت، پولشویی و نابودی صنایع را در یادداشتی چنین توضیح داده بود: « تصور کنید ۱۰۰ هزار لیتر بنزین از ایران با نرخ هر لیتر یک هزار تومان به ترکیه قاچاق می‌شود. نرخ این سوخت در بازار ترکیه هر لیتر حدود ۸ تا ۹ هزار تومان است و دست‌کم هر لیتر آن برای قاچاقچیان ۵تا ۶ هزار تومان سود دارد. هر ۱۰۰هزار لیتر بنزین، ۷۰۰ میلیون تومان پول و بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان سود در اختیار قاچاقچی
قرار می‌دهد.
قاچاقچی سوخت برای انتقال این پول به ایران، آن ‌را به منسوجات و پوشاک تبدیل می‌کند (به‌طور حتم به کالاهای دیگر هم می‌تواند تبدیل کند). ۷۰۰میلیون تومان کالای ترکیه‌ای حتی اگر در ایران به نصف نرخ یعنی ۳۵۰ میلیون تومان هم فروخته شود، به این معناست که قاچاقچی ۱۰۰میلیون تومان هزینه خرید سوخت در ایران را در بازگشت به ۳۵۰ میلیون تومان تبدیل کرده و کالای ترکیه‌ای را هم به نصف نرخ همان کالا در ترکیه در ایران به فروش رسانده است. این کار پولشویی نیز هست. قاچاق سوخت مقادیر بسیار زیادی پول در اختیار قاچاقچیان قرار می‌دهد تا از طریق واردات کالا، پولشویی و صنایع داخلی را نابود کنند.»
> کارشناسان چه می‌گویند؟
حالا که قیمت بنزین افزایش یافته و سهمیه‌بندی شده است، پیش‌بینی‌ می‌شود که در میزان قاچاق سوخت و به تبع آن، پولشویی نیز تغییراتی
ایجاد شود.
«عباس آرگون»، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در این‌باره می‌گوید: «افزایش قیمت بنزین، حاشیه سود قاچاق این کالا را پایین می‌آورد. به همین دلیل در درازمدت، می‌تواند باعث کاهش قاچاق سوخت شود.»
آرگون ادامه می‌دهد: «پولشویی، یکی از اهداف و آثار قاچاق سوخت بوده است. بنابراین با کاهش حاشیه سود این نوع قاچاق،این راه پولشویی نیز مسدود می‌شود.»
اما «سیده فاطمه مقیمی»، عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی تهران دیدگاه دیگری دارد. مقیمی می‌گوید: «به نظر من در بحث افزایش قیمت بنزین، بیش از هرچیز معیشت خانواده‌ها اهمیت دارد. اثر اصلی در همین‌جاست.»
مقیمی اضافه می‌کند: «آثار مثبتی که اصلاح نرخ بنزین می‌تواند روی مسائل دیگر از جمله قاچاق سوخت و پولشویی داشته باشد، بعد از مدیریت آثار منفی روی معیشت خانواده‌ها خود را نشان می‌دهد.».
> جلوی قاچاقهای سازمان یافته سوخت را بگیرید
سلام امینی عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفت‌وگو با آفتاب یزد در این خصوص گفت: «قاچاق سوخت در ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور‌های همسایه در شرق وغرب ودر جنوب رخ می‌دهد که این کشورها نیاز مبرمی به فرآورده‌های بنزین وگازوییلی دارند واز آنجایی که نسبت نرخ سوخت ایران نسبت به کشورهای همسایه پایین است، اصلاح قیمتی اخیر نرخ سوخت در راستای همین امر بود، چرا که نرخ سوخت در ایران نسبت به همسایگان ارزان بوده و آنها از موقعیت ارزان بودن سوخت در ایران نهایت استفاده را مخصوصا در استانهای مرزی در شرق وغرب کشور می‌بردند.»
وی ادامه داد: «قاچاق سوخت دراین مناطق که رقمش بسیار بالا بود باعث شد تا با بحث سهمیه‌بندی بنزین وفعال شدن کارت سوخت، این موارد اصلاح شود، اما تمام نخواهد شد.»
وی افزود: «در مرزهای خشک یعنی مرزهایی که راه آبی ندارد، بیشتر قاچاقهای سوختی ابتدایی وتوسط کامیونها وتریلرها صورت می‌گیرد که رقم بالایی ندارد، اما در مرزهای آبی، شناورهای سبک قاچاق 100 تا 200 هزار لیتر ی در نواحی خلیج فارس ودریای عمان انجام می‌دهند که ساختارش با قاچاق سوخت در سایر نواحی خشک ایران فرق دارد. به عنوان مثال در سنوات گذشته یک تانکر سوخت 60 تا 100 هزار لیتری شناور در خلیج فارس گرفتند که نشان می‌دهد این نوع قاچاقها سازمان یافته است.»
وی تصریح کرد: «دولت وقوه قضاییه باید راهکاری ارایه بدند که جلوی قاچاقهای سازمان یافته گرفته شود و بر کار آنها مسلط شوند تا جلوی رانت‌های حاصل از قاچاقهای کلان گرفته شودتا بساط پولهای کثیف وپولشویی‌های کلان ناشی از این قاچاقها نیز جمع‌آوری شود.»