مرگ فرهاد کولبر در بیستون مشکلات

عثمان خسروی پدر ۴۹ساله فرهاد و آزاد خسروی که جان خود را در ارتفاعات «ته ته» از دست داده‌اند، به ایسنا گفته است:  «خودم هرگز کولبری نکرده‌ام و چشمانم ضعیف است. از طریق جمع آوری کارتون‌های آبادی و فروختن آنها امرار معاش می کنم و فرزندانم را بزرگ کرده‌ام، اما با سخت شدن شرایط، آزاد و فرهاد، کولبری را برای ادامه زندگی انتخاب کردند». او می‌گوید پسر بزرگش توانایی جسمی ضعیفی داشت و لاغر اندام بود و به همین دلیل اولین بار است که برای کولبری راهی کوهستان شده است، اما پسر کوچکترش «فرهاد» چند باری راه کولبری را در پیش گرفته است.
 روایت مرگ دلخراش دو برادر
همراهان پسرش در روز حادثه گفته‌اند پسر بزرگتر یعنی آزاد هنگام سقوط بهمن، راه را بر می‌گردد و حتی بارش را دور می‌اندازد اما با شدت گرفتن برف و کولاک و به‌دلیل کم تجربه بودنش، تسلیم بهمن می‌شود و در پای کوه می‌ماند و نای ادامه راه را ندارد. فرهاد برادر کوچکتر که نمی‌خواهد آزاد را تنها بگذارد، حدود دو ساعت کنارش مانده است و بعد با کمک کولبران دیگری که با قاطر آمده بودند برای آوردن کمک به پایین آمده است، اما در نیمه راه دوباره به پیش برادرش برگشته تا از زنده ماندنش مطمئن شود، اما جسد بی‌‌‌جان برادرش را می‌بیند و نا امید برمی‌گردد. خودش هم در راه برگشت جانش را از دست می دهد. جسد بی‌جان و یخ زده فرهاد بعد از سه روز جست‌وجو توسط صدها نفر از مردم منطقه و اکیپ‌های هلال احمر، نزدیک جاده اصلی پیدا و تشییع پیکرش با همراهی مردم مریوان برگزار شد.
 کولبران قاچاقچی نیستند


در این رابطه یک تحلیل‌گر مسائل اجتماعی در استان کردستان به «آرمان ملی» می‌گوید: ظاهرا مشکلات کولبران تمامی ندارد و آنها در سکوت مسئولان با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند. بخشی از این مشکلات به نگرش مسئولان در رابطه با کالای قاچاق که از طریق مناطق مرزی رد و بدل می‌شود باز می‌گردد، در حالی که مردم این استان و کولبران قاچاقچی نیستند. خالد توکلی در ادامه خاطر نشان می‌کند: جوانان استان کردستان و کرمانشاه راهی به جز کولبری برای امرار معاش ندارند و مجبورند به این کار سخت و طاقت فرسا که هر لحظه جان آنها را تهدید می‌کند، روی بیاورند و آنها کالاهای مجاز و حلال را جابه‌جا می‌کنند. موضوع کولبری قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در مناطق مرزی غرب کشور وجود داشت، اما در چند دهه اخیر عدم توازن در وضعیت اقتصادی و کارآفرینی در مناطق مرز نشین و عدم توسعه‌های اقتصادی در این مناطق باعث شده که کولبری تنها منبع درآمد مردمی استان‌های مرزی باشد. متاسفانه یکی از مشکلات کولبران از غیربومی‌بودن نیروهای انتظامی که در مرزها مستقر هستند سرچشمه می‌گیرد و  در عین حال دولت هم هیچ‌برنامه‌ای برای بهبود شرایط آنها ندارد. چند سال پیش موضوع بیمه کولبران از سوی مسئولان کشوری مطرح شد و قرار شد معبرهایی برای رفت و آمد امن آنها ایجاد شود، اما باندهای قاچاق مانع از به ثمر نشستن این طرح و برنامه‌ها ‌شدند. مجموعه این عوامل در کنار درآمد نقد و هر چند مختصر این کار که از سوی صاحب جنس پرداخت می‌شود باعث شده که دانشجویان و نوجوانانی که می‌خواهند به‌صورت پاره وقت این کار را انجام دهند، هر روز بر تعداد آنها می‌افزاید.
 کاری جز کولبری نیست
خالدی همچنین با اشاره به اینکه این شغل به‌دلیل سنگینی بار، در آمد روزانه 150‌هزار تومانی، خشونت نیروهای غیربومی انتظامی، وضعیت جغرافیایی منطقه و کوه‌های بلند و همچنین آب و هوای سرد باعث شده که این کار غیرانسانی و در شرایط بسیار دشوار انجام شود می‌افزاید: کولبری نیاز به صرف نیروی بسیار زیادی دارد و اگر فردی توان زیادی نداشته باشد قطعا در مسیر با مشکل جدی و حتی مرگ روبه‌رو خواهد شد. برداران خسروی پدر معلولی داشتند که هزینه‌های کمیته امداد امام خمینی (ره) نیز جوابگوی نیاز خانواده شش نفره آنها را نمی‌داد. آنها  با سن کمشان و در حالی که باید درس می‌خواندند، مجبور شدند برای تامین هزینه‌های زندگی به کولبری روی بیاورند. در حقیقت کولبری ساده‌ترین راه برای کسب درآمد در استان کردستان و شهرهای مرزی است، چون هیچ ‌برنامه و یا زیرساختی برای اشتغال جوانان وجود ندارد. وی در رابطه با وجود کولبران زن در استان کردستان هم می‌گوید: بعضی از زنان برای تامین درآمد زندگی‌شان مجبورند در کنار همسرشان به کولبری روی بیاورند و هر چند که تعداد آنها کم است، اما زنانی در مسیر کولبران دیده می‌شوند که بار سنگین زندگی را بر دوش می‌کشند و از کوه بالا می‌روند.