اروپا؛«توافق ناقص» بهتراز «نبود توافق»

آرمان ملي - محمدحسين لطف‌الهي: يک هفته بعد از فعال‌سازي مکانيسم حل اختلاف برجام از سوي کشورهاي E3 و افزايش سطح تنش‌هاي لفظي ميان ايران و کشورهاي اروپايي، سران اروپا مي‌گويند که تصميمي براي از بين بردن برجام و استفاده از مکانيسم ماشه ندارند. بيست و چهارم دي ماه، سه کشور آلمان، انگلستان و فرانسه طي بيانيه‌اي از فعال‌سازي مکانيسم حل اختلاف توافق هسته‌اي با هماهنگي سرويس روابط خارجي اتحاديه اروپا خبر دادند و خواستار بازگشت ايران به تعهدات مندرج در برجام شدند. در واکنش به اين مسأله، سخنگوي وزارت امور خارجه اعلام کرد که اگر روند حل اختلاف طي شود و پرونده هسته‌اي ايران به شوراي امنيت ارجاع پيدا کند، ممکن است برنامه‌هاي جديدي در راستاي کاهش تعهدات از سوي ايران در نظر گرفته شود. سيدعباس موسوي همچنين در پاسخ به «آرمان ملي» امکان کاهش تعهدات در حوزه نظارتي و لغو اجراي پروتکل الحاقي را رد نکرد. محمدجواد ظريف نيز در گفت‌وگو با «خانه ملت» تصريح کرد که ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت همزمان خواهد بود با در دستور کار قرار گرفتن خروج از NPT از سوي جمهوري اسلامي. حال چند روز پس از اين کشمکش‌هاي لفظي اروپايي‌ها به صراحت از عدم تمايلشان براي نابودي برجام و ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت خبر مي‌دهند؛ خبري که چندان براي دولتمردان آمريکايي خوشايند نيست. روزنامه آمريکايي وال استريت ژورنال در اين باره به نقل از منابع آگاه خود مي‌نويسد: کشورهاي اروپايي تا زماني که جمهوري اسلامي گام ديگري در راستاي کاهش تعهدات بر ندارد و توافق در همين سطح کنوني باقي بماند، اقدام به بازگرداندن تحريم‌هاي شوراي امنيت عليه ايران نخواهند کرد. در صورت توقف گام‌هاي برجامي ايران، کشورهاي اروپايي مذاکراتي را با اين کشور آغاز خواهند کرد تا در خصوص اجراي تعهدات برجامي به توافقاتي جديد دست يابند. به گزارش وال استريت ژورنال، رهبران اروپايي رسما از ايران خواسته‌اند عدول از تعهدات خود بر اساس برجام را که در ماه‌هاي اخير آغاز کرده، متوقف کند. اما ديپلمات‌هاي اروپايي بعيد مي‌دانند که ايران در تصميم خود تجديد نظر کند و به طور خصوصي مي‌گويند حاضرند نقض تعهدات ايران را تحمل کرده و گفت‌وگو با آن کشور را تا مدتي ادامه دهند. آنها آماده‌اند مذاکرات با ايران را براي مدتي بيشتر از مهلت 60 روزه که در روند حل اختلاف برجام در نظر گرفته شده ادامه دهند. طبق اين گزارش، مقامات اروپايي اميدوارند پيشرفت‌هاي ايران در توليد سوخت هسته‌اي لازم براي يک سلاح هسته‌اي را کند کنند و از اين طريق تا زمان برگزاري گفت‌وگوي مستقيم بين ايران و آمريکا زمان بخرند. در همين زمينه مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا تأييد کرد که مهلت بررسي فرايند حل اختلاف تمديد شده است. جوزپ بورل در صفحه توئيتر خود نوشت: «با تأييد دوباره همه اعضاي برجام، موافقت شد که زمان بررسي فرايند حل اختلاف تمديد شده و زمان بيشتري براي آن در نظر گرفته شود». به نوشته او، زمان برگزاري نشست آتي کميسيون مشترک در ماه فوريه خواهد بود. بر اساس يکي از مهم‌ترين بندهاي مندرج در توافق جامع هسته‌اي يعني بند 37، سازوکار حل اختلاف در نهايت مي‌تواند به فعال‌سازي مکانيسم ماشه منتهي شده و به طور خودکار تمام تحريم‌هاي بين‌المللي گذشته شوراي امنيت عليه ايران را بازگرداند.
توافق «ناقص» بهتر از نبود توافق
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان روز پنجشنبه در جريان نشست مجمع جهاني اقتصاد در شهر داووس سوئيس، اعلام کرد که قدرت‌هاي بزرگ جهان تا زماني که به توافق بهتري دست نيافته‌اند، بايد نواقص توافق هسته‌اي با ايران را ناديده بگيرند. او ضمن هشدار به افرادي که موضوع کنار گذاشتن زودهنگام اين توافق را مطرح مي‌کنند، گفت که کنار گذاشتن يک معاملة «ناقص» آنهم وقتي که چيز بهتري جايگزين آن نشود، کار اشتباهي است. اين موضع صدراعظم آلمان که اغلب در موضوعات سياسي نظر نزديکي به رئيس‌جمهور فرانسه دارد، نشان مي‌دهد که اروپا مي‌خواهد به هر نحو ممکن برجام را حفظ کرده و ببيند سرنوشت انتخابات رياست جمهوري آمريکا چه خواهد شد. در اين شرايط چه براي ايران و چه براي اروپا بهتر است که شرايط در وضعيت کنوني فريز شده و دو طرف زمان کافي براي پيشبرد راه‌هاي ديپلماتيک داشته باشند.