گاه شمار بورسی

وقتی تلاش می کنیم که آینده بورس، شاخص ها و نمادها را پیش بینی کنیم به انبوهی از متغیرها و سناریوها بر می خوریم که یا عملا ذهنمان از پس تجزیه و تحلیل شان بر نمی آید یا اطلاعات کافی برای ترسیم یک چشم انداز معقول نداریم. اما وقتی به گذشته نگاه می کنیم، عموما می توانیم روندهای مختلف را بازشماری کرده و علت هر روند را به نحو قابل قبولی شناسایی کنیم. به بیان دیگر می توان بورس را گاه شماری و روندشناسی کرد و دوره های مختلف را برای کلیت بازار، برای شاخص کل و همین طور برای گروه ها و نمادها برشمرد. این همان کاری است که تحلیلگران تکنیکال انجام می دهند اما این کار را به روش بنیادین هم می توان انجام داد. این کار یک مزیت مهم برای تنظیم معاملات آینده ایجاد می کند و البته یک پاسخ خوب هم برای سوال «کی بفروشم»  یا «کی سبدم را تغییر دهم؟» ارائه می کند. در ادامه در این خصوص و درباره «دوره سرمایه گذاری» توضیح می دهیم. قبل از آن باید درباره گروه های مختلف سرمایه گذار با توجه به دوره سرمایه گذاری صحبت کنیم.
 
3 گروه سرمایه گذار در بازار سرمایه از نظر دوره سرمایه گذاری
در بازار سرمایه برخی بسیار بلندمدت سرمایه گذاری می کنند. یعنی یک سهم را می خرند و برای چند سال نگه می دارند. این افراد نیاز جدی به روندشناسی ندارند. فقط کافی است در انتخاب سبد اولیه دقت کنند. معمولا این گروه در بازار سرمایه کشور که تقریبا همیشه صعودی بوده است، سود مناسبی کسب کرده اند. این گروه وقت اندکی صرف رصد و تحلیل بازار می‌کنند و مشغولیت ذهنی زیادی هم در این خصوص ندارند بنابراین  از این جهت یک مزیت جدی دارند.گروه دوم معامله گران کوتاه مدتی یا نوسانگیرها هستند که معمولا دارایی خود را در دوره های کوتاه حتی چند روزه، تغییر می دهند. این گروه معمولا در بازارهای نوسانی و راکد سود می کنند و در بازارهای صعودی، در بهترین حالت کمتر از میانگین سود کسب می کنند. این گروه هم نیاز جدی به گاه‌شماری و روندشناسی ندارند و معمولا از ابزارهای تکنیکال و تابلوخانی استفاده می کنند و البته به شانس و اقبال هم متکی هستند. ضمنا این گروه وقت زیادی را پای تابلوی  معاملات و رصد بازار صرف می کنند و درگیری ذهنی زیادی هم با تحولات بازار دارند اما گروه سوم یعنی معامله گران میان مدتی که در دوره های یک تا چندماهه سرمایه گذاری می کنند، بیش از همه نیازمند تنظیم دوره سرمایه گذاری و تغییر هوشمندانه سبد سرمایه گذاری هستند. این افراد در صورت انتخاب مناسب سبد، درک مناسب روندها، گاه شماری مناسب و تنظیم مناسب دوره های سرمایه گذاری، بیش از دو گروه دیگر سود کسب می کنند. ضمن این که نسبت به گروه دوم، وقت و انرژی ذهنی کمتری صرف رصد و تحلیل بازار می کنند اما نسبت به  گروه اول همراهی بیشتر با بازار دارند.
روندشماری گذشته نگر و سناریوچینی آینده نگر
این گروه برای تنظیم دوره های سرمایه گذاری خود قبل از هرچیز نیازمند رصد و تحلیل گذشته و استخراج روندها و علل آن ها هستند. برخی (مخصوصا تکنیکالیست ها) معتقدند که آینده از دل گذشته بیرون می آید و گذشته (داده ها و نمودارها) همه چیز را برای پیش بینی آینده دارد. البته این دیدگاه تکنیکالیست ها محل مناقشه است اما این که رصد گذشته کمک زیادی به تحلیل آینده می کند، همه قبول دارند. بعد از رصد و تحلیل گذشته و استخراج روندهای گذشته، حالا باید بر اساس متغیرهای مهم اثرگذار، تصویری از سناریوهای پیش رو به دست آورید و در نهایت بر اساس سناریوهای قالب سبد و دوره سرمایه گذاری خود را تنظیم کنید. در ادامه توضیح می دهیم.


بهترین زمان تغییر سبد
معمولا یکی از بهترین شاخص ها برای تغییر سبد و ایجاد دوره و چشم انداز جدید سرمایه گذاری، دوره های اصلاح بازار است. اجازه بدهید دوره های اخیر را مرور کنیم. در سال 97 بازار سه دوره داشت. در بهار تقریبا همه چیز باثبات و رخوت آلود بود. از اواخر بهار تا 8 مهر، یک رشد بسیار قوی با محوریت نمادهای بزرگ دلاری ثبت شد. بعد از آن تا انتهای پاییز بازار نزولی بود اما در زمستان رشد محدودی را ثبت کرد. دوره جدید از نیمه دوم اسفند تا نیمه اردیبهشت 98 با صعود یکدست و قوی همه بازار همزمان با رشد دلار رقم خورد. بعد از 2 هفته اصلاح، یک رشد نرم در شاخص کل از ابتدای خرداد تا میانه مهر رقم خورد. بازار تا انتهای آبان اصلاح کرد اما از ابتدای آذر موج صعودی جدید را تا میانه مهرماه (شهادت حاج قاسم سلیمانی) طی کرد. بعد از اصلاح حدود یک هفته ای در اثر تنش های نظامی، موج صعودی جدید از اواخر دی تا میانه اسفند رقم خورد. نشانه های موج صعودی بعدی از انتهای اسفند 98 مشاهده شد و در سال جدید با قدرت تا 22 اردیبهشت ادامه یافت. بعد از آن بازار سه هفته اصلاح کرد و در نهایت  از 7 خرداد وارد فاز صعودی جدید شد و تا امروز هم ادامه دارد. در این میان، بهترین زمان تغییر سبد در 6 ماه اخیر، دوره 22 اردیبهشت تا 7 خرداد و همچنین دوره 15 تا انتهای اسفند 98 بوده است. کسانی که در این دوره سبد خود را تغییر ندادند و به هوای سود شیرین نمادهای کوچک در سال 98 همچنان  از سهم های دلاری پرهیز کردند، عمدتا از بازار جا ماندند یا ضرر کردند و یا سود اندکی کسب کردند.
تغییر با روند بازار
دوره های اصلاح، دوره هایی هستند که برخی محرک های بازار انرژی خود را از دست داده اند و باید منتظر موج جدید بود. مثلا محرک موج صعودی انتهای اسفند تا 22 اردیبهشت ورود نقدینگی جدید و همچنین رشد نرخ ارز بود که تقریبا همه بازار را رشد داد اما شرکت های دلاری رشد بیشتری داشتند. اما در دوره 7 خرداد تاکنون، اثر رشد نرخ ارز بیشتر بوده و سه  موضوع دیگر اضافه شده است: عرضه صندوق های دولتی، رشد قیمت های جهانی بعد از حضیض کرونایی و عرضه اولیه زیرمجموعه ها. این سه موضوع نیز باعث رشد شدیدتر در نمادهای دلاری و شاخص ساز شد که تفاوت معنی داری در بازدهی شاخص کل(شرکت های بزرگ) و شاخص هم وزن (نماینده شرکت های کوچک) ایجاد کرد. اکنون با گذشت حدود 50 روز نشانه هایی از پایان روند صعودی فعلی ملاحظه می شود که می تواند فرصت تغییر سبد باشد. اما در دوره جدید به نظر می رسد اثر رشد نرخ ارز نیز کاهش یابد و از این به بعد موضوعاتی نظیر عرضه های دولتی، تشدید عرضه اولیه ها (مهم برای شرکت های سرمایه گذاری یا دارای شرکت های زیرمجموعه) و تورم داخلی، محرک بازار باشد که بهتر است بر این اساس سبد خود را بچینید. از سوی دیگر شرایط امسال تا حد زیادی قابل تشبیه با سال 97 است. تا اینجا روندهای گذشته را شناختیم و درباره متغیرهای موثر پیش رو هم صحبت کردیم. هفته آینده در خصوص سناریوهای احتمالی (با توجه به متغیرهای مهم) و قوت و ضعف هرکدام توضیح می‌دهیم. اگر میان مدتی سرمایه گذاری می کنید نگران نوسانات بازار نباشید و با حوصله سبد خود را برای یک دوره چند ماهه (مثلا اوایل مرداد تا میانه مهر) تغییر دهید.